Zijn werkkamer in de Meander voelt bijna als een huiskamer. Foto’s aan de muur en in lijstjes op het bureau, schilderijen, tekeningen, veel – heel veel – attributen, snuisterijen én een rugbybal op tafel. ‘Ik speel wekelijks met studenten een potje rugby op het veldje hierachter’, vertelt hij lachend. ‘Het is een fantastische sport, ik heb het nog niet zo lang geleden ontdekt.’
Dat ontdekken van nieuwe dingen blijkt al snel iets waar Zondervan in uitblinkt. Gaandeweg het gesprek laat hij een schetsboekje zien met de opzet van een van nieuw college voor zijn studenten. Die wil hij straks aan de slag laten gaan met berekeningen van pijpleidingen in Het Kanaal, zoals dat ook in de Tweede Wereldoorlog gebeurde. Als voorbereiding op de invasie in Normandië legden de geallieerden in het geheim een pijplijn voor brandstoffen aan, de zogenaamde operatie PLUTO. Om het allemaal wat extra cachet te geven, wil Zondervan dat college geven in een militaire outfit, zijn reservistentenue. ‘Een jaar of acht geleden besloot ik de reservistenopleiding bij Defensie te volgen. Misschien was het een midlifecrisis’, grapt hij, ‘maar ik was vooral heel benieuwd of het wat voor mij zou zijn.’
Timmerman
Als twaalfjarige kreeg Zondervan in 1987 mavoadvies. En dat was prima, vond hij. De jonge Edwin was een ‘bescheiden jongetje’ en niet direct bekend met de intellectuele wereld van het hoger onderwijs. Zijn vader was timmerman, zijn moeder schoonmaakster. ‘Mavo was dus prima.’ En dat ging hem ook heel gemakkelijk af. Een spreekbeurt over ‘het laboratorium’ smaakte naar meer. ‘Ik regelde toen een rondleiding door een laboratorium en kreeg vervolgens een doos vol met labspullen mee. Dat fascineerde mij enorm.’
'Ik was niet bepaald een doorsnee student'
Na de mavo volgde het middelbaar laboratorium onderwijs, daarna een hbo-studie chemische technologie in Leeuwarden, waar hij afstudeerde op automatiseringsprocessen. Aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) deed Zondervan een master chemische technologie. ‘Ik was niet bepaald een doorsnee student. In Groningen had ik een grote hang naar nieuwe dingen ontdekken: zo studeerde ik een tijdje Slavische talen en geschiedenis. Er ging echt een wereld voor mij open.’ De professor bij wie hij aan de RUG afstudeerde, had eveneens een aanstelling in Twente. Hij was degene die Zondervan uitnodigde om te solliciteren op een promotieplaats aan de Universiteit Twente.
Niet van een leien dakje
‘Ik promoveren? Toen vloog ik wel echt uit’, vertelt hij. ‘Mijn ouders waren een beetje huiverig, maar ook nieuwsgierig naar wat ik zoal ondernam.’
Zijn promotie verliep alleen niet van een leien dakje. ‘Ik liep in de eerste twee jaar tegen best wat grenzen aan, ik had het doen van onderzoek niet meteen in de vingers maar wist uiteindelijk wel binnen vier jaar mijn promotie af te ronden.’ Daarna volgde een aanstelling als universitair docent aan de Technische Universiteit Eindhoven. ‘Omdat ik postdoc-ervaring miste, wilde ik meer ervaring opdoen in het buitenland. Die kans kreeg ik, ik heb ontzettend veel de wereld over gereisd.’
Terug in Twente
Na acht jaar in Eindhoven belandde hij in het Duitse Bremen, waar hij tot hoogleraar werd benoemd. ‘Mijn gezin bleef achter, ik heb vijf jaar lang op en neer gereisd. Elke week legde ik duizend kilometer af. Dat houd je even vol, maar niet eeuwig.’ Middenin de coronatijd keerde Zondervan terug op het Twentse nest; als full professor Process Systems Engineering. ‘Er is natuurlijk veel veranderd, zoals het gebouw waarin ik werk. De Meander bestond helemaal nog niet toen ik promoveerde. Maar veel bleef ook hetzelfde; zoals al die kleine wandelpaadjes op de campus.’
'Mijn ouders hadden ook kunnen studeren, maar daar kwam het niet van'
Afgelopen zomer besloot hij ‘zijn verhaal’ over de route naar het hoogleraarschap op te tekenen in een post op LinkedIn. Dat verhaal leverde ontzettend veel reacties op. ‘Onder andere van collega-academici die ook een langere – en minder gebruikelijke – route aflegden. Hoewel ik telkens een best logische vervolgstap zette in mijn ontwikkeling, realiseerde ik mij ook dat die weg helemaal niet zo logisch is als je start met een mavoadvies. Ik ben een eerstegeneratiestudent, maar mijn ouders hadden zelf ook het intellect om door te studeren. Door omstandigheden kwam het daar simpelweg niet van in hun tijd.’
Eerstegeneratiestudenten
Zondervan wil zijn verhaal vertellen om huidige studenten te inspireren. ‘Ik zie natuurlijk eerstegeneratiestudenten om mij heen, maar ook internationale studenten van verschillende komaf, studenten met rugzakjes en diverse achtergronden. Ik wil ze laten zien dat je veel kan bereiken, als je maar voor het beste wil gaan.’
Wat hemzelf dreef om door te gaan was een stukje nieuwsgierigheid. ‘Daarom werd ik bijvoorbeeld reservist bij Defensie. Ik was vooral nieuwsgierig naar hoe dat zou zijn. Momenteel buig ik me over hoe chemische technologie een rol speelde in het oude Egypte en probeer daar een publicatie over te schrijven.’ Natuurlijk speelt geluk een rol, meent hij. ‘Het is ook een kwestie van ergens op het juiste moment zijn en de juiste mensen tegenkomen die in jou geloven. Zoals ik dat trof met de professor die mij uitnodigde om te solliciteren naar een promotieplaats. Blijkbaar zag hij potentie in mij.’
'Ik heb me op sociaal vlak goed kunnen ontwikkelen'
Had zijn carrière er anders uitgezien als hij wél dat vwo-advies had gekregen? ‘Nee, dat denk ik niet. Ik was dan wel sneller hoogleraar geworden.’ Zondervan vindt hoe dan ook dat ‘zijn route’ hem veel inzichten bracht. ‘Omdat ik op alle niveaus leerde werken, had ik omgang met veel verschillende mensen. Door al die interactie heb ik me op sociaal vlak goed kunnen ontwikkelen.’
Zijn advies aan de huidige generatie scholieren en studenten? 'Jaag je dromen na. Een schooladvies zegt namelijk iets over een bepaald moment in je leven, maar niets over je bestemming.'
