‘We zijn al twintig jaar bezig met allerlei cursussen en onderzoek in samenwerking met Afrikaanse partners, gefinancierd vanuit de European Space Agency (ESA),’ vertelt Van Lieshout. ‘Er is nu een ontwikkeling gaande dat Afrikaanse instituten de faciliteiten en kennis zelf in huis hebben om onderwijs in elkaar te draaien en dat wij steeds meer een sparringpartner worden.’
Satellietbeelden
Dat nieuwe onderdeel heet ‘African Lead Curriculum Development’. Van Lieshout: ‘Om het curriculum in elkaar te zetten, is er allerlei cursusmateriaal online beschikbaar. Het virtuele boodschappenmandje is aardig gevuld met workshops, MOOC’s, webinars en trainingen. Alle content is gratis toegankelijk. Niet alleen voor de selecteerde Afrikaanse universiteiten, maar ook voor alle Afrikaanse wetenschappers die zich bezighouden met het gebruik van satellietbeelden binnen het domein van de water- en voedselproductie.
‘Kwalitatief goed onderwijsmateriaal’
Met steun van Europese partners uit het samenwerkingsverband krijgen Afrikaanse kennisinstituten geavanceerde bouwstenen aangereikt waarmee bestaand curriculum kan worden verbeterd. ‘Een goede ontwikkeling,’ zegt Van Lieshout. ‘Deze universiteiten krijgen toegang tot kwalitatief goed onderwijsmateriaal. Daarnaast weten zij zelf het beste welke cursussen ze willen aanbieden en waaraan behoefte is.’
Recentelijk zijn vijf universiteiten uit Afrika bij het ITC geweest voor uitleg over de online beschikbare onderwijsbouwstenen en het zogenaamde leersysteem Moodle, laat Van Lieshout weten. ‘We laten zien hoe ITC onderwijs op een structurele manier opzet, hoe het leersysteem werkt en wat er binnen het programma aan content beschikbaar is.
Onderzoeksvoorstellen
Het project biedt ook de mogelijkheid om onderzoeksvoorstellen in te dienen. ‘De voorwaarde is dat een Afrikaanse universiteit samen met een Europese universiteit een onderzoeksvoorstel indient, dat zij samen het beschikbare budget verdelen en uitwisseling van Europa naar Afrika en andersom organiseren. Gezamenlijke datacollectie, campagnes en natuurlijk publicaties kunnen ook onderdeel zijn van het onderzoek.’
Volgens van Lieshout zijn meerdere organisaties bezig in Afrika met dergelijke initiatieven. ‘De VS via de NASA, China via hun digitale Zijderoute-initiatief, maar ook Japan is ermee bezig. Europa wil natuurlijk niet achterblijven. In dit project richten wij ons op satellietbeelden die iets zeggen over de water- en voedselzekerheid. Het zijn beelden met meer kleuren dan wij op het blote oog kunnen waarnemen. Die kleuren zeggen iets over de voedselproductie, waterkwaliteit en kans op overstromingen of op droogte.’
Oogstopbrengst en regenpatronen
Inmiddels is er een uitgebreid archief van satellietbeelden beschikbaar en volgens Van Lieshout is er sprake van monitoring. ‘Onderzoekers, maar ook uitvoerende organisaties zoals het Wereldvoedselprogramma en ministeries van Landbouw kunnen relatief eenvoudig volgen wat er de afgelopen tien jaar gebeurd is en veranderingen op het gebied van oogstopbrengst, water beschikbaarheid of regenpatronen bekijken. Deze informatie is handig om bijvoorbeeld de landbouw en eventueel irrigatie op af te kunnen stemmen, zodat de kwantiteit van de oogst op orde blijft.’
EO AFRICA RDF
Het doel van het African Framework for Research, Innovation, Communities and Applications Research and Development Facility is het bevorderen van een duurzame toepassing van aardobservatie en aanverwante ruimtetechnologie in Afrika.
Met financiële steun van European Space Agency (ESA) en in samenwerking met enkele andere Europese partners verzorgt ITC online trainingen, webinars en face to face-trainingen om professionals in Afrika op te leiden in het gebruik van remote sensing data, ofwel het interpreteren van satellietgegevens ten behoeve van de water- en voedselzekerheid. Doel hiervan is het versterken van kennis en kunde over de toepassing van Earth Observations (EO) in Afrika.
Het langetermijndoel is het bevorderen van Afrikaans-Europese samenwerking waardoor er een actieve onderzoek- en onderwijsgemeenschap ontstaat die gezamenlijk capaciteitsopbouw verricht en onderzoek op het gebied van aardobservatie in Afrika doet.
