Geen paniek, bijna iedereen voelt wel een vorm van stress als de tentamens eraan komen. ‘Dit is heel normaal’, licht studentenpsycholoog Katja van der Klooster toe. ‘Een beetje stress kan zelfs helpen, want het activeert en motiveert je. Stress is namelijk een gezonde emotie, tot een bepaalde mate.’
Maak een planning
Bij de meeste studenten blijft de tentamenstress tamelijk onschuldig. Van der Klooster noemt een paar tips om hevige spanningen voor te zijn. ‘Een realistische planning, overzicht bewaren en prioriteiten stellen is het belangrijkste. Tijdens het studeren moet je genoeg en ook op tijd pauzes nemen. Op die momenten is het goed om te bewegen, zodat je gedachtes óók pauzeren. Je hebt momenten nodig om bij te tanken, dus vrije tijd is ook belangrijk. Zo kan je brein de geleerde stof verwerken.’
Wat voor de een werkt, werkt alleen voor de ander totaal niet. ‘De ene student kan zich beter concentreren wanneer deze samen studeert, de ander wordt juist afgeleid en studeert het liefst in stilte. Kijk vooral wat het beste werkt voor jou.’
Koffie en energiedrank
Studenten nijgen snel naar oppeppende dranken zoals koffie of energiedrank, omdat deze een energieke boost geven. ‘Hoewel een energiedrankje op de korte termijn een oppepper kan bieden, zorgt het later voor een dip, of rebound effect zoals wij dat noemen. Koffie veroorzaakt dit niet direct, maar een teveel ervan is ook niet goed. En als je op tijd begint met studeren, heb je die middelen echt niet nodig.’
Niet iedereen is gebaat bij dit soort tips, omdat sommigen veel zwaardere stressklachten ervaren. ‘Iemand kan fysieke klachten ondervinden zoals hartkloppingen, hoofdpijn of nekpijn. Wij zien dat hevige stress kan samenhangen met faalangst of perfectionisme. Faalangst kan zelfs toe leiden dat de student het opgeeft en stopt met studeren. Dan zeggen ze bijvoorbeeld: ‘Als ik een onvoldoende haal, ligt het er in ieder geval niet aan dat ik het niet kan’.
Wanneer trek je aan de bel bij echt heftige klachten, volgens de studentenpsycholoog? ‘Sterke signalen zijn: je kan je niet meer concentreren, je hoofd ‘blokkeert’, je ervaart black-outs en overweldigende gevoelens van angst en paniek. Wanneer je dus niet meer kan functioneren, is het echt wel tijd om hulp te zoeken.’
De UT-studentenpsychologen bieden ook workshops en cursussen aan voor stress- en zelfmanagement. Een training faalangst valt hier ook onder.
Tips van de studenten zelf
En dan de ervaringsdeskundigen zelf. Hoe komen zij door die taaie studiedagen heen? Ook Michael (23) voelt lichte paniek nu zijn twee tentamens dichterbij komen. Hij doet de master Mechanical Engineering en danst daarnaast bij Break-Even. ‘Ik heb een volle agenda en mijn tijd indelen is vaak moeilijk. In een periode als deze ben ik chaotischer en gaat mijn sociale leven vaak even op pauze.’ Hij neemt een slokje van zijn monster energydrankje. ‘Ook drink ik meer van dit soort spul, ik heb het gevoel dat ik het nodig heb.’ Aan Michaels motivatie ligt het in ieder geval niet. ‘Soms blijf ik tot te laat studeren zonder pauzes, maar uiteindelijk gaat dit ten koste van mijn werk. Mijn tip daarom is: studeer met vrienden, zodat je geen pauzes vergeet te nemen.’
Hardstyle muziek
Teresa (27) is masterstudent psychologie en heeft nog twee weken te gaan tot de tentamens. Stress is nog niet aan de orde bij haar. ‘Voor de tentamenweek moet ik voornamelijk reflecties schrijven, daar ben ik niet gespannen voor. In vorige tentamenweken was dat wel anders. Soms haalde ik nachten door, en was ik uren aan het studeren.’ Dat doet Teresa niet meer. ‘Nu begin ik niet te laat en blijf ik mijn sociale contacten onderhouden. Als tip wil ik meegeven: bekijk het in perspectief. Je leven hangt niet van een tentamen af.’
Javier (24) is bezig met de master Biomedical Engineering en ervaart regelmatig stress als gevolg van uitstelgedrag. ‘Ik stel mijn werk uit tot de laatste drie dagen. Dit veroorzaakt schuldgevoel, en gek genoeg geeft dat me weer kracht. Wanneer ik dan begin met studeren zet ik hardstyle muziek op, dit helpt me focussen.’ Die werkwijze helpt niet altijd, vertelt hij. ‘Tijdens stressperiodes slaap ik minder, en drink ik meer koffie en energydrank. Soms blijkt een opdracht veel groter dan verwacht. Dan kom ik in de knoop en veroorzaakt dat meer spanning. Mijn tips zijn: hardstyle muziek luisteren tijdens het studeren, je tijd goed indelen en als een college moeilijk is, deze opnemen zodat je de stof later weer kan doornemen.’
