De studie natuurkunde biedt geen garantie meer tegen werkloosheid. Dat blijkt uit een vorig jaar gehouden enquête onder recente jaargangen fysici. Van de ondervraagden zocht 13 procent naar werk. Dat was ruim driemaal zoveel als bij een onderzoek in 1990. Verder waren zeer velen nog bezig met een vervolgopleiding. Blijven zij buiten beschouwing, dan was zelfs ruim twintig procent van de natuurkundigen werkloos.
Het onderzoek naar de arbeidsmarkt voor fysici werd vorige week op curieuze wijze gepresenteerd. De opdrachtgever, de Nederlandse Natuurkundige Vereniging (NNV) kwam zelf met gunstiger cijfers dan de enquête rechtvaardigt. Volgens een NNV-persbericht was alleen de werkloosheid 'direct na afstuderen of promoveren' gestegen tot 13 procent. 'Na één jaar heeft echter 95% een baan gevonden'. Er werd gesproken van 'een zeker uitblazen van studenten direct na het afstuderen'.
De laatste twee uitspraken stroken echter niet met het rapport. En het getal van 13 procent slaat in het onderszoek wel degelijk op alle ondervraagden. De natuurkundigen hebben blijkbaar moeite met de realiteit. Woensdagochtend was de commissie werkgelegenheid van de NNV niet te bereiken. De realiteit valt voor de fysici inderdaad tegen. Werden ze in de jaren tachtig zelden werkloos, voor de recessie van de laatste twee jaar zijn ook zij niet immuun. Dat blijkt vooral uit cijfers van de studiejaargangen '85 en '86, die begin jaren negentig zijn afgestudeerd. Van hen is ruim de helft (52 procent) bezig met promoveren of de lerarenopleiding. Slechts een op de drie heeft een `echte' baan, werkloos is 12 procent. Worden de mensen in vervolgopleiding niet meegeteld, dan is precies een kwart van deze jaargangen werkloos. Voor alle geënqueteerde jaargangen komt dat cijfer op 21 procent.
Technisch natuurkundigen blijken gemiddeld iets vaker werkloos dan doctorandi. Gepromoveerden komen nog moeilijker aan werk: voorzover ze geen vervolgopleiding deden, zocht 31 procent van hen naar werk. Maar het probleem is vooral tijdelijk. Langer dan een jaar werkloos is de gepromoveerde fysicus zelden (3 procent, tegen 6 procent voor ongepromoveerden). Hoewel in het enquêterapport de verwachting wordt uitgesproken dat de vraag naar fysici wel weer zal aantrekken, zijn er ook tekenen dat de arbeidsmarkt nooit meer zo gunstig wordt als vroeger. Meer dan voorheen blijken afgestudeerden hun weg te moeten zoeken in nieuwe sectoren en in het midden- en kleinbedrijf. Dat vraagt om flexibiliteit. Niet toevallig is dan ook dat veel ondervraagden meer aandacht in de studie nodig vinden voor communicatieve vaardigheden en vakken als bedrijfskunde.
