In vergelijking met voorgaande jaren was het aantal nieuwe spin-offs een fractie lager. In 2023 waren het er nog vijf, in 2022 zes en in 2021 weer vijf. In 2020 waren het er twee. In 2024 zagen Phos4Nova B.V., Flawless Flow Pumps B.V. en Twente Medical Optics B.V. het levenslicht.
Phos4Nova ontwikkelt stabiele en biologisch veilige polymeren (molecuulketens). Ze kunnen helpen bij medicijnopname en om contrastmiddel voor MRI-scans duidelijker te maken, waardoor artsen scans beter kunnen lezen.
Flawless Flow Pumps maakt magnetische bloedpompen voor mensen met hartproblemen. Doordat er geen bewegende delen zijn zoals bij traditionele pompen, krijgen patiënten minder last van verstoppingen en schuifspanning, zodat ze ook minder medicijnen hoeven slikken. En de nieuwe vinding heeft veel minder onderhoud nodig.
Twente Medical Optics maakt handheld laser perfusion imagers (HAPI’s). Dit zijn handzame laserscanners waarmee artsen bloeddoorstroming in de huid kunnen meten bij brandwonden. Een goede bloeddoorstroming is een betrouwbare indicator of een huidtransplantatie gelukt is. Andere oplossingen waren of te groot voor in de operatiekamer of te vervuilend en risicovol.
Wat heeft de UT eraan?
De UT kan spin-offs ondersteunen met kennis en onderzoek om uitvindingen nog beter te maken en om ze aan allerlei voorwaarden voor keuringen en certificering te laten voldoen. In ruil daarvoor kan de UT aandelen in het bedrijf vragen, zodat ze een deel van de winst meekrijgen. Die aandelen worden ondergebracht bij University of Twente Holding (UTH). In de UTH-portefeuille zitten inmiddels 44 spin-offs. De UT heeft daarin verschillende percentages aandelen.
In sommige gevallen is de UT niet rechtstreeks aandeelhouder, maar via een afzonderlijke, gedeelde holding die speciaal voor die specifieke spin-off is opgericht. Percentages in het jaarverslag geven daarom soms een vertekend beeld: ze tonen niet het aandeel in de spin-off, maar in de holding. Het aandeel van 53 procent in NociTrack, de hoogste in de lijst in het jaarverslag, is daar een voorbeeld van.
Sinds 2023 houdt de UT zich aan de deal-termafspraken met Universiteiten van Nederland (UNL) dat ze niet meer dan 25 procent van de aandelen in een bedrijf willen bezitten. Een reden hiervoor is dat ze ondernemend ingestelde wetenschappers niet willen afschrikken.
Kennisabonnementen
Sommige ontdekkingen van de UT leiden niet meteen tot spin-offs, maar kunnen wel bestaande bedrijven verder helpen. Dan kan de UT ervoor kiezen om de kennis te verkopen of onder licentie aan te bieden, zodat de partij die er gebruik van maakt een termijnbedrag betaalt. In 2024 verkocht de UT veertien van dit soort ‘abonnementen’. Dat leverde afgelopen jaar iets meer dan twee ton aan inkomsten op.
Daarnaast legt de UT geld in bij venture capital-fondsen. Als voorbeeld staat DeepTechXL genoemd. Anderen zijn onder meer Istart.nl, Photon Ventures en Shift Invest Coöperatief. Deze durfkapitaalfondsen richten zich op innovatieve en snelgroeiende bedrijven in met name de hightech sector, die voor traditionele investeerders te onzeker zijn. DeepTechXL richt zich op fotonica, quantumcomputing, nanotechnologie en halfgeleiders.
Hoe ontstaat een spin-off?
Wetenschappers zijn continu bezig met onderzoek. Bijvoorbeeld in biomedische technologie of op nanochip-gebied. Als iemand een technologie ontdekt die de samenleving kan helpen en tegelijk geld oplevert, ontstaat de behoefte om het op grotere schaal verder te ontwikkelen. Daar heeft de wetenschapper vaak zelf geen tijd en geld voor. Ook is niet elke wetenschapper even commercieel ingesteld. Door er een losstaand bedrijf van te maken en investeerders te zoeken kan het idee verder vermarkt worden.
