Tekst: Paul de Kuyper
Foto’s: Arjan Reef
Zes bussen met zo’n driehonderd UT-studenten vertrokken vrijdagochtend richting Den Haag. Een zelfde aantal studenten pakte de trein. Tot halverwege de busrit naar het Malieveld wordt uitgebrakt van de stapavond op donderdag. Als we Amersfoort voorbij zijn worden UT-ballonnen met een diameter van een meter opgeblazen. Kenniscrisisposters worden voor de ramen geplakt en er wordt druk geroddeld over wie het met wie heeft gedaan. Een enkeling zit achterin met een studieboek op schoot. Het is immers ook tentamenweek.
De sfeer is kalm en een beetje onwennig. Voor de meesten wordt het de eerste grote demonstratie. ‘We zijn helemaal niet van de protestgeneratie, straks staan we in Den Haag en weten we niet hoe we echt moeten demonstreren’, aarzelt bestuurskundestudent Jelle Postma. Eenmaal op het Malieveld blijkt het vanzelf te gaan. ‘Nu al historisch, zo veel mensen’, noemt Thomas Ziehmer (Onderwijskunde) de actie nog voor de eerste spreker op het podium staat. Intussen stroomt het modderige terrein vol. De eerste schatting spreekt over elfduizend studenten, later wordt zelfs twintigduizend geroepen. De UT’ers zijn herkenbaar aan de rode Kenniscrisis-sjaaltjes die alleen in Twente zijn uitgedeeld.
Fluitconcerten en applausgolven volgen elkaar in rap tempo op. Sprekers uit de politiek, uit het onderwijs en van studentenorganisaties wisselen elkaar af. Tussendoor zweept dj Jordy de menigte op. ‘Veel leuker dan verwacht’, schreeuwt natuurkundestudent Joris Voerman boven de muziek uit. ‘Ik dacht dat er veel inhoudelijke toespraken zouden komen, maar met zo’n dj is het net een studentenfeestje.’
Midden in de menigte staat een trotse bestuurder van Student Union, Arnoud van Helden. ‘Enorm stoer dat je overal Kenniscrisisborden en -sjaaltjes ziet. Dit is bij ons begonnen op een kamertje, de volgende dag hadden we een logo en nu staan we hier. Super dat het niet alleen over die drieduizend euro gaat, maar dat de sprekers het breder trekken naar alle bezuinigingen op hoger onderwijs.’
Politici die zich tegen de regeringsplannen keren – Emiel Roemer, Job Cohen, Guusje ter Horst, Alexander Pechtold, Jelle Klaver – kunnen op luid applaus rekenen. ‘Ik begrijp niet dat een kabinet dat het onderwijs nog niet goed genoeg vindt, het slechter wil maken’, opent VSNU-voorzitter Sijbolt Noorda het sprekersbal. ‘Wij ook niet’, roept IO-student Richard van Schouwenburg luid. Met twee collega’s draagt hij een meterslang spandoek met de tekst: Marja: ‘Ik betaal nergens meer voor Rut!’.
Alexander Pechtold won de harten van de menigte met de leus ‘Ich bin ein langstudeerder’. ‘Hij wordt wel een beetje schor, volgens mij heeft hij gisteren gezopen’, zegt MarleenMolenaar (Technische Geneeskunde). Samen met twee dispuutgenootjes van Xoxotywka en twee meiden van dispuut Pythias maakt ze een gezellig dagje uit van de demonstratie. ‘Echt een goede sfeer, heel erg studentikoos, met gave spandoeken’, vindt ze. ‘Net een festival’, beaamt vriendin en studente Biomedische Technologie Adriënne Hanenburg. Ze blazen om het hardst op de blauwe fluitjes die zijn uitgedeeld.
De sfeer is relaxed, er vinden geen ongeregeldheden plaats. Pas tijdens een minidebat moet de debatleider vragen om de sprekers in ieder geval uit te laten praten en pas daarna te gaan joelen en fluiten. Kamerleden Sander de Rouwe (CDA) en Anne-Wil Lucas (VVD) worden met boegroep ontvangen. De Rouwes opmerking dat de studenten blij mogen zijn dat ze dankzij het CDA nog een basisbeurs hebben, wordt weggehoond.
Als staatssecretaris Halbe Zijlstra, op zijn verjaardag, aan het eind van de middag zelf het podium betreedt, volgt een oorverdovend fluitconcert. ‘We willen voorkomen dat jullie in de toekomst enorm veel geld moeten betalen voor het aflossen van de staatsschuld’, poogt hij de bezuinigingen op hoger onderwijs te verdedigen. Boegeroep valt hem ten deel, gevolgd door ‘het is een kutverhaal’. ‘Het zou van fatsoen getuigen als jullie als toekomstige leiders van dit land luisteren naar de argumenten van anderen’, probeert Zijlstra nog. Duizenden handjesgaan de lucht in en maken ‘blabla’-bewegingen.
Al snel verlaat de staatssecretaris het podium en stroomt het Malieveld leeg richting station. Een enkeling gaat naar de Haagse binnenstad waar relletjes ontstaan met de ME. ‘Jammer dat het op het eind toch nog uit de hand loopt’, zegt Suzanne van Haagen, Student Union-bestuurder en Kenniscrisis-initiator. ‘Op het Malieveld ging alles super. Ik ben heel tevreden. Dit was voor ons het maximaal haalbare. Nu moeten we afwachten wat het oplevert.’ Haar collega Arnoud is daar optimistisch over. ‘Als de media laten zien dat het zo breed leeft, heb ik goede hoop dat de plannen nog worden gewijzigd.’
Hooglerarenprotest
De massale studentendemonstratie ging vrijdag vooraf door een hooglerarenprotest. Duizend profs, onder wie zestig à zeventig van de UT, trokken in toga door de binnenstad van Den Haag. De stille tocht werd gevolgd door de grootste academische zitting ooit, bijgewoond door alle rectores magnifici. Onder andere VSNU-voorzitter Sijbolt Noorda en Cees Veerman, voorzitter van de commissie die vorig jaar het hoger onderwijs onderzocht, spraken de zaal toe.