Terugkijken op de afgelopen vijf jaar als ‘geschiedenis’ en proberen er patronen in te ontdekken, kan knap lastig zijn. Maar hoogleraar Tanya Bondarouk, die al ruim twintig jaar bij de Universiteit Twente werkt, heeft in het recente verleden veel positieve ontwikkelingen waargenomen. ‘Als ik kijk naar veranderingen in de afgelopen jaren, dan zie ik meer harmonie. Ik vind dat we nu meer één zijn’, zegt ze.

 ‘De UT beseft nu dat je geen techniek kunt studeren zonder mensen te bestuderen’

Terwijl de faculteiten en afdelingen van de UT voorheen als aparte eilanden konden worden omschreven, heeft er volgens hoogleraar Bondarouk op dat vlak een grote verschuiving plaatsgevonden. ‘De verschillende faculteiten en vakgroepen werken nu beter samen. Nog maar zo’n tien jaar geleden was het zeer ongebruikelijk dat wetenschappers uit technische en sociaalwetenschappelijke vakgroepen samenwerkten, maar nu zie je dat er een echt wederzijds belang is in samenwerking. We doen dit niet alleen vanwege de regels voor het aanvragen van subsidies, maar we vinden gewoon dat we moeten samenwerken om impact te maken. De UT beseft nu dat je geen techniek kunt studeren zonder mensen te bestuderen. Dit is uniek in de academische wereld. Interdisciplinair onderzoek is enorm verbeterd. We praten er niet alleen over, we doen het ook. We proberen elkaar te begrijpen.’

‘People first’

De hoogleraar wijst erop dat deze aanpak zelfs heeft geleid tot een wijziging van de officiële slogan van de UT in 2019, van ‘High Tech Human Touch’ in ‘People First universiteit’. ‘Deze verandering was erg belangrijk voor me’, zegt Bondarouk. ‘Ik hou van de warme en menselijke manier waarop we strategieontwikkeling nu benaderen. Ik heb geen idee wat de strategieplannen waren in het verleden, maar ik weet heel goed wat de huidige plannen zijn. Meer dan zeshonderd mensen hebben eraan meegewerkt. Het lijkt erop dat we allemaal denken: als wij het niet doen, wie dan wel? De veranderingen vinden alleen plaats als wij de verantwoordelijkheid nemen om ze tot stand te brengen. Mensen voelen zich meer betrokken om de universiteit samen beter te maken. We beseffen misschien niet eens volledig hoe goed deze ontwikkeling is.’

Holi festival, 2019

Meer dan een diploma

Natuurlijk gaat op de UT niet alles over rozen. Zo merkte Eline van Hove, alumna Technische Wiskunde die van 2012 tot 2019 aan de UT studeerde, dat sommige aspecten van het ‘studentenleven’ de laatste tijd moeilijker zijn geworden. ‘Ik behoorde tot de laatste generatie studenten voordat het Twents Onderwijsmodel (TOM) werd geïntroduceerd. Ik kreeg nog studiefinanciering van de overheid en kon langer over mijn studie doen. Ik vind absoluut dat ik tot de gelukkige generatie behoor. De druk op studenten is sindsdien enorm toegenomen.’

‘Toen ik begon, was het heel normaal dat studenten deelnamen aan allerlei activiteiten, lid waren van studentenverenigingen, een bestuursjaar deden en ga zo maar door’, vervolgt Van Hove. ‘Je ging ervan uit dat je langer over je studie zou doen. Maar dat is nu wel veranderd. Ik heb zelf een bestuursjaar gedaan bij de Student Union en was lid van studentenvereniging AEGEE, dus op een gegeven moment begon ik als vijfdejaars aan mijn master. Een medestudent stond hier helemaal versteld van. Ik moest uitleggen hoe dat zo kwam, voor hem was dat echt ondenkbaar. Toen ik begon, was dit de norm! In 2016 lag de focus van de Student Union op ‘Meer dan een diploma’. We probeerden studenten te stimuleren om meer te doen dan alleen studeren. Maar we merkten dat het een uitdaging was voor studentenverenigingen om besturen te vullen en commissies te vormen.’

Culture festival, 2018 

Engels

Vanaf januari 2020 is Engels de officiële voertaal op de Universiteit Twente. Een verandering die al jaren in de pijplijn zat, als onderdeel van de internationaliseringsstrategie van de UT. ‘Internationalisering was beslist een groot onderwerp tijdens mijn studie’, herinnert Eline van Hove zich. ‘De studentenpopulatie was aan het veranderen en de UT deed haar best om internationale studenten aan te trekken. Van zomaar een universiteit in een uithoek van Nederland werd het een centrum van de wereld. Het voelde alsof dit hele proces net op gang kwam toen ik studeerde, maar ik was nu pas op een afstudeerfeest met mensen van de UT en er waren alleen internationale studenten. Engels is echt de hoofdtaal geworden, wat voor mij een grote verandering is. Ik zat niet meer op de universiteit toen de UT officieel overging op Engels, maar ik was bestuurslid van het ISO, waar veel gesproken werd over internationalisering van het hoger onderwijs, waaronder de UT. Sommigen vonden dat de internationalisering al te ver gegaan was.’

              ‘Engels is echt de hoofdtaal geworden’

Hoogleraar Bondarouk beaamt dat de onderwerpen taalbeleid en internationalisering enkele van de mijlpalen waren van de afgelopen vijf jaar. ‘Ik hou echt van de Nederlandse taal, maar beschouw het taalbeleid van de UT als een van de tools voor mondiaal talentmanagement. Met Engels als hoofdtaal komen we gemakkelijker in contact met andere culturen. Het helpt ons verschillende interpretaties en perspectieven te zien. Daarom is het gebruik van de lingua franca – wat het Engels zeker is op dit moment – zo belangrijk. Dat betekent niet dat het Nederlands niet belangrijk is en moet worden vervangen. In de praktijk merk ik dat mensen de laatste tijd altijd vragen of ze Engels of Nederlands moeten spreken in een vergadering. Er is veel meer bewustzijn gekomen. Vergaderingen met grotere groepen worden over het algemeen in het Engels gedaan. Ondersteunend personeel schakelt veel gemakkelijker over op Engels dan enkele jaren geleden. Grappig genoeg zie ik dat onze internationale studenten tegelijkertijd Nederlands proberen te leren. Er is wederzijds respect om elkaar te begrijpen.’

Dit sluit aan bij een ander onderwerp waarover de laatste tijd veel is gesproken op de UT. Diversiteit en inclusie. ‘Dat is niet per se nieuw. Wel is het zo dat we niet meer alleen naar genderdiversiteit kijken, maar ons nu meer richten op diversiteit in al haar vormen’, vertelt Bondarouk. ‘Er is een algemene humanistische tendens gaande die stelt dat iedereen zich thuis moet voelen en erbij moet horen. We hebben goed beleid en goede procedures nodig voor diversiteit en inclusie. Dat zou voor mij de beste stap zijn voor de toekomst.’

Erkenning en waardering

Diversiteit heeft niet alleen betrekking op de studenten- en medewerkerspopulatie, maar ook op de manier waarop we werken. Werkdruk en persoonlijke behoeften krijgen steeds meer aandacht, meent de UT-hoogleraar. ‘Zo’n drie of vier jaar geleden wilden we een onderzoek starten naar talentontwikkeling op de UT. Daar was toen veel discussie over. Mensen vroegen zich af of het nodig was, of het iets bijdroeg. Nu vraagt niemand zich dat nog af. Talentontwikkeling staat echt op de kaart. Het heeft betrekking op het nieuwe Erkennen en Waarderen, op hoe we mensen beoordelen en ondersteunen in de academische wereld.’

De Declaration on Research Assessment (DORA) werd in 2012 ondertekend in San Francisco. De DORA benadrukt dat de wijze waarop onderzoekers en de resultaten van wetenschappelijk onderzoek worden geëvalueerd, moet worden verbeterd. Nederland heeft deze verklaring in 2019 ondertekend en meteen hierna heeft de UT ook haar handtekening gezet. ‘En dat is heel mooi’, vervolgt Bondarouk. ‘We moeten onze beoordelingspraktijken verbeteren. We hebben al veel ideeën bedacht en nu is het tijd om ze uit te voeren. Het is tijd om de daad bij het woord te voegen. We werken aan een nieuwe manier van werkmanagement in de academische wereld. Er is meer aandacht voor het koesteren van het talent van mensen, zodat het past bij hun eigen ambities.’

Kick-In, 2020 

Al met al: ‘Het waren toffe en intense jaren’, zegt Eline van Hove. ‘Ik weet nog dat er tijdens een Week van Inspiratie een lezing werd gehouden over geluk. We moesten ons leven een cijfer geven van 1 tot 10. Ik gaf mijn leven een 9. Ik heb het ontzettend naar mijn zin gehad op de UT. Ik mis de universiteit en de vrijheid van het studentenleven. Tijdens de lunch naar het zwembad gaan, alle marktkraampjes op de Kick-In aflopen. Ik vond het een geweldige tijd. Ik herinner me mijn studententijd als een heleboel verschillende activiteiten, zoveel mensen, zoveel gekke commissies, zoveel feesten, zoveel creativiteit samengebundeld. Was het alleen maar de studie geweest, dan weet ik niet of ik de eindstreep had gehaald. Ook daarom leefde ik echt mee met de studenten in coronatijd. Alle studenten moeten het ‘echte’ studentenleven kunnen ervaren. Ik voelde me echt verbonden met de universiteit, met de campus, mijn medestudenten, de stad. Ik behoorde absoluut tot de gelukkige generatie.’

Kick-In, 2021