Opgelichte studenten waarschuwen voor kamerscammers in Enschede

Bepakt en bezakt begonnen Erasmusstudenten Anna (24) en Julita (23) twee weken geleden vanuit hun universiteitsstad Łódź in Polen aan de meer dan dertien uur lange trein- en busreis naar Enschede. Alles was in kannen en kruiken en de studentes Technology of Chemistry keken uit naar een maand studeren in het buitenland. Door wat vertraging in Osnabrück kwamen ze uiteindelijk rond middernacht aan op station Enschede. Google Maps wees de weg; tien minuutjes lopen nog, dan waren ze bij hun appartement aan de Stadsmatenstraat, waar iemand hun een sleutel zou overhandigen.

Koud bankje
‘Eenmaal daar bleek er niemand te zijn,’ vertellen de dames, die uit schaamte liever niet met hun achternaam in het artikel willen. ‘En toen we de verhuurder probeerden te bellen was het nummer ineens niet meer in gebruik, terwijl we kort daarvoor nog contact hadden. We schoten een paar voorbijgangers aan, maar die wisten natuurlijk ook van niets. Ze zeiden dat we waarschijnlijk opgelicht waren.’

Daar stonden ze dan, in een onbekende stad in een vreemd land, in het holst van de nacht. ‘Ook hotels bleken allemaal volgeboekt.’ In plaats van in hun eigen appartement brachten de dames die eerste nacht koud en stijf van de stress op een bankje bij het station door.

En dat terwijl ze echt niet onvoorzichtig waren geweest. Via de Facebookgroep Wohnungen in Enschede kwam Julita, die het voortouw in de zoektocht nam, eerder dit jaar in contact met een zekere Gabriela, die hen doorverwees naar ‘Michael Venema’. Ze zochten een volledig gemeubileerd appartement. ‘We zijn hier maar zo kort, dan wil je niet nog dagen kwijt zijn aan meubelshoppen.’ Tegelijk beseften ze zich dat het voor verhuurders niet heel aantrekkelijk is om een woning voor maar een maand te verhuren.

Digitale bezichtiging
Het contact verliep soepel en vlot, via WhatsApp en Gmail, beschrijft Julita. De informatie was volledig en grondig. ‘Hij nodigde ons zelfs uit voor een bezichtiging.’ Maar dat is lastig vanuit Polen, dus stuurde ‘Venema’ filmpjes waarin hij een rondleiding gaf door het appartement. Dat gaf vertrouwen, het leek allemaal net echt.

Wel drong de ‘verhuurder’ steeds meer aan om snel een beslissing te maken, omdat ‘anderen belangstelling hadden’. Hij stuurde alvast een huurcontract vooruit, met gegevens van een jurist erbij, om het allemaal nog echter te laten lijken. Julita stelde veel vragen, waarop de verhuurder steevast geduldig antwoordde. ‘We hebben het nog in het Pools vertaald voor onze ouders,’ geeft Anna aan. Ook die hadden geen argwaan.

‘Goeie deal’
In totaal duizend euro borg en 650 euro huur voor een volledig gemeubileerde woning en een vlot reagerende huisbaas. Een goeie deal, leek het. Ze besloten om op het aanbod in te gaan. Via de betaalapp Revolut maakten ze het bedrag over naar een rekening bij Bunq. ‘Dan zou je verwachten dat makkelijk te achterhalen is wie er achter die rekening zit, maar de politie denkt van niet,’ denkt Julita.

Katvanger
De politie geeft desgevraagd aan dat het rekeningnummer waarschijnlijk op naam van een zogenoemde katvanger staat; iemand die tegen een kleine vergoeding zijn of haar naam aan de rekening verbindt, zodat het legitiem lijkt. Vaak zijn dit daklozen of verslaafden of mensen met schulden, die hier soms onder druk mee akkoord gaan. Of dit ook bij deze specifieke zaak gold, kon de woordvoerder van de politie – bij navraag door U-Today -  niet zeggen.

Volgens een artikel van De Utrechtse Internet Courant vond studentenvakbond LSVb het eerder dit jaar al tijd dat de politie het gaat monitoren. Hoewel het probleem dus al langer bekend is, schat de politie van Enschede de kans klein dat de aangifte van Julita en Anna iets oplevert. Volgens Julita en Anna zei de politie dat ze zelf maar op onderzoek uit moesten. De meeste zoekresultaten op Google voor de naam ‘Michael Venema’ leiden naar nieuwsberichten over iemand die in 2018 op Curaçao werd vermoord.

‘In het huurcontract stond bijvoorbeeld een adres van de scammer. We moesten zelf eerst gaan kijken of hij daar echt woonde.’ Gezien de bedenkelijke Google-hits op de naam Michael Venema durfden ze dat niet. ‘Zij zijn toch de politie?’ Een studiegenoot bood aan om polshoogte te nemen en ontdekte dat er een heel ander gezin op het adres woonde.

De dader en het geld zijn nog altijd spoorloos.

Tips
Naast aandacht vragen voor hun verhaal willen Julita en Anna ook tips geven voor volgende internationale studenten. ‘Begin op tijd met zoeken, zodat je je niet tot overhaaste beslissingen laat dwingen. Blijf vragen stellen en controleer alles, ook al lijkt alles echt. Vraag om een live bezichtiging als je er niet fysiek naartoe kunt, laat je niet afschepen met vooraf opgenomen filmpjes.’

Dat er uitgebreide websites als Roomspot voor studentenwoningen bestaan hadden ze graag vooraf geweten. ‘Veel info kregen we pas nadat onze aanmelding goedgekeurd was,’ geeft Anna aan. ‘Dat leidde tot overhaaste beslissingen.’

Hulp
Of ze hun geld nog ooit weerzien? ‘Waarschijnlijk niet,’ klinkt het berustend. Thuis bij de universiteit van Łódź ligt nu een aanvraag voor financiële steun bij uitzonderlijke gevallen. Het Erasmusprogramma vindt dat er bij hen na de standaard vergoeding geen verdere verplichting ligt. Ook het Poolse Consulaat in Den Haag kon ze niet verder helpen. Volgens dat instituut is het enige dat ze kunnen doen de pers inschakelen om anderen te waarschuwen.

Wel waarderen ze alle geboden hulp en belangstelling van studiegenoten en de universiteit. Dat waren ze vanuit Polen niet gewend. ‘Iemand in de groepschat voor uitwisselingsstudenten bood ons de volgende morgen prompt een slaapplek voor de eerste twee weken aan.’ Daar wonen ze nog steeds, maar deze week moeten de dames weer op zoek naar een nieuwe plek. ‘Erger dan die eerste twee dagen kan het niet worden. En we zijn hier nu, dus kunnen we in ieder geval meteen bezichtigen.’ Maar aanbiedingen per WhatsApp en Gmail vertrouwen ze niet meer.