Hoe kwamen jullie bij deze opmerkelijke stage in Rio de Janeiro?
`Warner Vonk, ook een student civiele techniek en mede-dispuutsgenoot van Koh-i-Noor, was ons voorgegaan en had in Brazilië contact opgedaan met Nanko van Buuren, de directeur van IBISS. Dat is het Braziliaanse Instituut voor Innovatie ter Bevordering van een Gezonde Samenleving. Bij dit contact was ook Rob Hulleman van I-CE aanwezig. I-CE is een organisatie die als doel heeft om de fiets te promoten. Ze zijn hier al mee bezig in Sri Lanka, Zuid-Afrika en Tanzania. Het bleek dat de fietssituatie in de Braziliaanse sloppenwijken niet slecht was, maar wel verbeterd kon worden. IBISS kon de faciliteiten bieden voor stagiaires. En dat leek Paul en mij wel wat! Sirp de Boer is vanuit de UT onze begeleider omdat we onze stage combineren met onze minor international management.'
Hoe lang zijn jullie inmiddels bezig?
`We kwamen op 17 september aan. De eerste weken stonden in het teken van Portugees leren en het onderzoeksgebied verkennen. Sinds november zitten we in de favelas, oftewel de sloppenwijken. De eerste weken van februari maken we de verslagen af en daarna gaan we van het carnaval genieten en nog een rondreis maken.'
Vertel eens wat over het onderzoek.
`We proberen de vervoersmogelijkheden en behoeften van de bewoners in de sloppenwijken in kaart te brengen. De eerste fase van het onderzoek bestaat uit het in kaart brengen van de transportmogelijkheden en de sociale economische status door middel van onderzoek op het internet en sociale databases. Fase twee is het veldonderzoek, mensen in de sloppenwijken aanspreken en vragen hoe ze leven, of ze een baan hebben, waar ze werken, hoe ze daar naar toe gaan en uiteindelijk of ze een fiets hebben. Dan gaan we daar op door. In fase drie leggen we de theorie naast het veldonderzoek. Uiteindelijk proberen we dan een antwoord te krijgen op de vraag of er mogelijkheden zijn voor de verbetering van het fietsgebruik.'
Hoe gaat dat, die interviews in sloppenwijken?
`Voor ons is het in ieder geval niet gevaarlijk om de sloppenwijken in te gaan. We werken voor IBISS. Deze organisatie staat onder leiding van de Nederlander Nanko van Buuren. Hij vond dat er wat gedaan moest worden aan de integratie tussen de mensen in de sloppenwijken en de andere bevolkingsgroepen. IBISS is in de loop van de jaren een begrip geworden in de sloppenwijken en daardoor weten de mensen daar dat wij daadwerkelijk iets voor ze kunnen betekenen. Ze staan heel open tegenover ons, willen graag helpen, hebben alle tijd van de wereld en willen bovendien graag weten hoe het is in Nederland. En dan vooral hoe koud het bij ons is.'
Hoe zien die sloppenwijken eruit?
`Je hebt sloppenwijken die tegen de bergen zijn opgebouwd en er zijn vlakke sloppenwijken, die meer in het noorden van Rio liggen. Het onderzoeksgebied van ons is voornamelijk Jardim America. Jardim heeft verschillende buslijnen en zelfs een treinverbinding. De wegen zijn in sommige delen van asfalt, de bewoners moeten voor gas, water en elektra betalen en er zijn goede winkels. Ook zijn er fitnessscholen. Het zijn de wat geüpgrade favelas. Overigens, in de meeste barracos, houten huisjes, staan wel een dvd en breedbeeld televisie. Als je die niet hebt, hoor je er niet bij.'
Wat is Rio voor een stad?
`Een gigantische stad vol contrasten. Het verschil tussen rijken en armen is heel groot. En die leven pal naast elkaar. Ook het landschap draagt daar aan bij. Zo zijn er bergen en een prachtige natuur, midden in deze miljoenenstad.'
Hebben jullie al iets bijzonders meegemaakt?
`Wij waren een keer in een sloppenwijk op zoek naar een plaats om te lunchen en kwamen terecht in een klein eettentje. Na vijf minuten stopte er een auto voor de deur met daarin vier traficantes, leden van de drugsbende, die ook wat wilden eten. Eéntje had een pistool in zijn broek en de ander een AK47 om zijn nek. Uiteraard kregen zij eerst te eten waarna ze netjes afrekenden. Pas daarna waren wij aan de beurt. Het is niet iets wat je in de mensa zou zien.'
Al zin om huiswaarts te keren?
`In Nederland is het nu net boven nul en hier is het dagelijks rond de 35 graden, beantwoordt dat je vraag?'
Paul (linksachter) en Jasper aan het werk in een sloppenwijk van Rio de Janeiro
