Nog voordat de introductie in Enschede in volle hevigheid losbarst, zit ik voor het eerst in de trein richting Breda. Helemaal klaar voor wat er komen gaat, geen idee wat ik verwachten kan: mijn eerste dag aan de Koninklijke Militaire Academie in Breda is aangebroken. Met een kwartier vertraging snel ik mij de trein uit en loop richting het kasteel van de KMA waar ik mijn minor human factors & veiligheid ga volgen. Tijd om verkeerd te lopen is er nu niet meer, dus vraag ik, terwijl ik in ruil voor mijn paspoort een bezoekerspasje krijg, aan de marechaussee waar ik voor mijn college naar toe moet. Alsmaar rechtdoor en dan is het in het hoogste gebouw.
Even later sta ik voor het hoogste gebouw, maar dit lijkt in de verste verte niet op de collegezalencomplexen die ik gewend ben. Gordijntjes voor de ramen, planten, het ziet er iets te gezellig uit. Terwijl ik twijfel of ik dit gebouw in moet lopen, komt één van de cadetten naar buiten. Een lachje verschijnt op zijn gezicht wanneer ik vraag of dit het H-gebouw is. `Ja,' is het antwoord, `moet je één van de cadetten hebben?' `Nee ik kom voor college.' Een wenkbrauw wordt opgetrokken. Ik loop het trapje op om het gebouw te betreden maar net op het moment dat ik de deur open wil doen, staat de cadet achter mij en zegt hij dat ik voor college toch naar een ander pand moet. Hij loopt wel even met me mee. Aan het eind van de dag vertelt een docent me dat ik bijna middenin een slaapzaal had gestaan. `Ja daar willen ze jou wel naar binnen hebben!'
Nerveus
Een hele rij jongensgezichten en de hoofden van drie docenten draaien mijn kant op wanneer ik de collegezaal ietwat nerveus en op mijn hoede binnenstap. Alleen maar jongens! Dat ben ik dus echt niet gewend! Welke ruige wereld vol enorme hoeveelheden testosteron ligt er nu voor me? Het onthaal door de docenten is echter heel hartelijk, en in de pauze klets ik wat met een aantal cadetten. Niet over mode, uitgaan of jongens, maar over welke kant het water op stroomt als je de wc doortrekt en over de gevolgen van de tsunami op de baan van de aarde om de zon.
Meteen al in het eerste college valt op dat de jongens heel open zijn en veel sneller geneigd zijn vragen te stellen dan wij in Twente. Van het strenge dictatoriale regime dat ik eigenlijk verwacht had aan te treffen, zal ik ook in de weken daarna niets merken. Het haantjesgedrag van de cadetten valt ook erg mee, en vrouwonvriendelijke opmerkingen komen mij niet ter ore.
Gelukkig heb ik de eerste dag, ondanks de hitte, in de trein mijn topje verwisseld voor een zwarte blouse! Anders zou ik me zeer `underdressed' gevoeld hebben, de cadetten zitten namelijk volledig in uniform in college. Luchtmacht in het blauw, Landmacht in het groen. Zelfs de baret ontbreekt niet. Van de onderscheidingen snap ik nog niet echt veel, puntjes, stippen, sterretjes, strepen (al dan niet van goud), voor mij is het Chinees. Al ben ik er ondertussen wel achter hoe ik een Luchtmachter van een Landmachter kan onderscheiden als ze hun GVT aan hebben (hun gevechtstenue, dus dat pak in camouflagekleuren). Met veel geduld leggen de cadetten, die me gelukkig in hun midden opnemen, me elke week weer wat nieuws uit. Het zijn erg verschillende jongens, de jongste twintig en de oudste vijfentwintig jaar. De een heeft eerst geneeskunde gestudeerd terwijl de ander als barman heeft gewerkt. Ze vormen een zeer hechte groep en kennen elkaar door en door. Wat op zich wel logisch is als je bedenkt dat ze in hun eerste jaar met negen man op één zaal hebben geslapen. En nog steeds is het in het derde jaar, met een eigen hok van ongeveer tien vierkante meter en dunne wandjes, volgens de cadetten erg moeilijk om een moment van rust te vinden.
Praktisch
De colleges gaan over alle veiligheidsaspecten die binnen de Krijgsmacht van invloed kunnen zijn op het al dan niet slagen van een missie. Erg boeiend. We leren alles over visuele perceptie, het gehoor, het geheugen en hoe je het beste een boodschap over kan brengen in specifieke situaties: voor een Howitzer (kanon, red.) ligt het natuurlijk allemaal net even anders dan voor een F16. Bovendien krijgen we les in de interne organisatie van de Krijgsmacht.
Colleges, presentaties en onderzoek doen… het klinkt niet zo anders dan een reguliere dag op de UT. Maar toch wel. Plotseling een roosterwijziging omdat de cadetten een dagje op een legerbasis moeten meedraaien, niet zo theoretisch denken maar praktisch: wat kun je ermee? En onderzoek doen naar de mankementen van een Howitzer 2000 in het gevaarte zelf, is natuurlijk wel heel wat anders dan een doelgroepanalyse en klanttevredenheidsonderzoek.
Voor mij is deze minor echt een verbreding van mijn opleiding. Enkele onderdelen zoals die uit de psychologische functieleer, zijn een goede aanvulling op mijn studie psychologie, maar over het algemeen is alles wat ik hoor nieuw en onbekend voor mij. Ik verdiep mij nu bijvoorbeeld met een onderzoeksgroepje in het ontwerp van de Howitzer PzH 2000, om te kijken hoe er in het ontwerp rekening is gehouden met de menselijke beperkingen. De Howitzer is een heel krachtig wapen, waarmee in twee minuten tot actie kan worden overgegaan, een `target' op 30 tot 40 kilometer afstand geraakt kan worden, en meteen binnen die twee minuten ook weer verplaatst kan worden. Oftewel het `shoot & scoot' idee. Dit onderzoek houdt een literatuurstudie in, maar ook een onderzoek op het platform zelf. Dit veldonderzoek had ik natuurlijk nooit kunnen doen met welke andere minor dan ook.
Tweeëneenhalf uur reistijd heen, college volgen, lunchen in de mess, weer college volgen, thee drinken op de kamer bij de jongens en dan weer tweeëneenhalf uur terugreizen. Velen verklaren mij voor gek, dat ik dit over heb voor een minor. Ik zie het als een waardevolle investering: ik leer dingen die je als gewone burger nooit te weten zou zijn gekomen, ik ben op een heel alternatieve manier bezig met mijn studie psychologie en ik heb er ook nog eens een stel heel leuke vrienden bij gekregen!
KMA-minor toegankelijk voor `civiele' studenten
De minor human factors & veiligheid van de KMA is sinds dit collegejaar opengesteld voor studenten van de Universiteit Twente. De minor beoogt een verbreding en verdieping van kennis van en inzicht in de veiligheidsproblematiek van organisaties, benaderd vanuit de human factor. Het gaat hierbij vooral om het veilig opereren met mens- machinesystemen, zoals schepen en vliegtuigen. Vanuit verschillende perspectieven wordt er gekeken naar de menselijke factoren die van invloed zijn op het nemen van beslissingen en het maken van fouten. Psychologische functieleer, luchtvaartpsychologie en organisatiewetenschappen zijn perspectieven van waaruit de minor werkt. Deze drie perspectieven zijn verwerkt in de volgende vakken: inleiding human factors, systemen netwerken & veiligheid en in het vak fouten & veiligheid. De beoordeling vindt plaats aan de hand van referaten, papers en tentamens. Miriam de Graaff is de eerste civiele vrouwelijke student human factors en veiligheid. Haar eerste bevindingen staan op deze pagina.
De auteur van dit dagboek voor een jager-in-ruste
Miriam de Graaff temidden van haar mannelijke collega-studenten……..
…die in gevechtstenu aantreden in de collegezaal
