'Er valt goed mee te leven. De raad geeft het college de ruimte, is niet zo fel op de afwerking. En het college is ook loyaal, hoop ik. Het komt natuurlijk niet van één kant.'
Collegevoorzitter prof. dr. ir. B. Veltman laat, gevraagd naar zijn ervaringen met de universitaire democratie, geen onvertogen woord vallen. Als Veltman terugdenkt aan zijn tijd in Delft - daar trok de U-raad aan de bel waar het maar kon. Met als gevolg dat het hoogste overlegorgaan van de universiteit twee jaar buitenspel werd gezet, op last van de minister van onderwijs.
Nee, dan Twente. 'Ik vind dat de raad heel behoorlijk functioneert', zegt Veltman. 'Er moet toch een achterban zijn voor het handelen van het CvB, en daarvoor blijkt de raad zeer bruikbaar.' Voorbeelden te over: de soepele besluitvorming over het vervoersplan, de renovatie van de campus. 'Daarvan heeft de raad gezegd: dat laten we aan het college over. Waarbij we van onze kant natuurlijk opmerken dat we de raad goed blijven informeren over de gang van zaken.'
Een loyale raad, dat moet zijn collega-bestuurders van andere universiteiten ongetwijfeld jaloers stemmen. Want in deze moeilijke tijden is de UR voor menig college een onhandig blok aan het bestuurlijke been. 'We hebben als kleine instelling gemeenschappelijke 'vijanden' gehad', legt Veltman de opmerkelijke relatie tussen raad en bestuur in Twente uit. 'Den Haag, de grote universiteiten, oppositie waartegen je je samen moet richten. Dat geeft een zekere verbondenheid.'
Desondanks zal de democratie van de UT er in de toekomst anders uitzien. Onoverkomelijk in een tijd van bezuinigingen en toenemende zelfstandigheid van de universiteiten. 'Er gaat nogal wat tijd zitten in dit overlegproces', meent de collegevoorzitter. 'Er zijn veel mensen bij betrokken, het is de vraag of je je dat nog wel kunt veroorloven. Als we ons best doen zouden we de raad tot tweederde terug kunnen krengen, maar dat is een uiterst beperkte winst. De mogelijkheid van de U-raad de begroting vooraf goed te keuren zou eigenlijk moeten verdwijnen. Maar dat alles wel gekoppeld aan verbeterde mogelijkheden om bij disfunctioneren de betrokkenen verantwoordelijk te stellen. Voor wat hoort wat.'
En juist die plannen stuitten twee jaar geleden op stevige kritiek van de Twentse raad. Sindsdien staan de voornemens in de koelkast, tot ongenoegen van het college. Een mooi voorbeeld van een raad die, loyaal of niet, belangrijke beslissingen dwarsboomt. Veltman: 'Achteraf denk je dan: we hadden die plannen toch door moeten laten gaan. Destijds liepen we voorop, nu leven dit soort ideeën ook bij andere universiteiten.'
Daar komt bij: de punten die de nieuw verkozen raadsleden voor hun kiezen krijgen zijn niet mals. Neem de bezuinigingsplannen, of de reorganisaties die aanstaande zijn. Een raad met minder bevoegdheden was wat dat betreft gemakkelijker geweest. 'De U-raad neemt het nogal op voor behoud van de werkgelegenheid', meent Veltman. 'Dat is begrijpelijk, maar aan de andere kant: een universiteit moet ook onderzoeksfaciliteiten hebben, aantrekkelijk zijn voor studenten. Dat kost geld.'
Desondanks is de CvB-voorzitter niet bang dat de raadsleden hun positie aan zullen grijpen om persoonlijke belangen veilig te stellen, een onder universitaire bestuurders veelgehoorde klacht. 'We hebben drie goede buitenleden, die wijzen de raad op het algemeen belang van de universiteit. En als het College van Bestuur van mening is dat de raad het besluitvormingsproces ophoudt, dan kunnen we altijd nog bij de minister protesteren.'
Ben Veltman
