Toen TN-decaan Greve hem vroeg eens na te denken over een geschenk aan CMO, hoefde Caspers niet lang na te denken. Al jaren jeukten zijn handen om een levensgrote versie van 'gravity' neer te zetten, een twaalfpuntige ster naar een tekening van Escher.
Hij zag de afbeelding voor het eerst op een dag tussen kerst en oudjaar drie jaar geleden en was op slag verkocht. Dát was een mooi ding om te maken, bedacht hij. 'Gravity' is een voortborduursel op de vijf 'platonische' lichamen: tetrader (viervlak), kubus (zesvlak), octaëder (tienvlak), dodecaëder (twaalfvlak) en icosaëder (twintigvlak).
De ster ontstaat door de ribben van de twaalf regelmatige vijfhoeken van de dodecaëder te verlengen. Volgens Caspers heeft Escher het idee voor 'gravity' overigens uit de San Marco kerk in Venetië, waar de ster in mozaïek in de vloer is gelegd.
Caspers ontwierp in die kerstvakantie drie jaar geleden een 'tafelmodel' van de ster, met een hoogte van tachtig millimeter (in centimeters rekenen ze bij de instrumentmakerij niet). Samen met Joop Reijrink en Peter Scheren van de laserafdeling voerde hij de tekening uit in roestvrijstaal. Dankzij de laser gaat het snijwerk snel èn precies.
Het tafelmodel inspireerde de instrumentmaker tot ideeën over een manshoog exemplaar van de ster. Maar een voorstel daarvoor haalde het niet, omdat het ontwerp geen 'kunst' zou zijn en daarom op de campus niet thuis zou horen. De komst van een eigen lab voor CMO bood Caspers alsnog de gelegenheid zijn idee te verwezenlijken.
Het opschalen van het tafelmodel naar de levensgrote versie was op zichzelf, dankzij autocad, slechts een half uurtje werk. Maar de uitvoering was minder vanzelfsprekend, in een werkplaats waar tienden of honderden van millimeters de dienst uitmaken.
Caspers mat er allereerst de gang maar eens op na. Want het zou toch sneu zijn als de ster daar niet doorheen kon. Verder ging hij op zoek naar een lasersnijder die groot genoeg was om de klus te klaren. Die vond hij bij Richters in Enschede. De twaalf gelijkvormige delen zijn op de werkplaats in elkaar gelast.
De instrumentmaker is al een jaar of acht gefascineerd door het werk van Escher. Het mooie ervan vindt hij de trucjes die in de afbeeldingen van de grafisch technicus zitten, meestal 'iets' met verhoudingen. 'Je kunt zo'n tekening natuurlijk scannen, maar juist in het vinden van de clou ligt voor mij de uitdaging.' Tekenen doen de instrumentmakers met autocad, een fluitje van een cent. Escher deed het met de hand. 'Onvoorstelbaar', oordeelt Caspers.
Inmiddels is hij bezig met het ontwerp voor de realisatie van de 'concentrische schillen' voor de Escher foundation. De uitbaters van Eschers werk willen hiervan tafelmodellen gaan uitgeven. Een twaalf meter hoog exemplaar moet komen op de enige rotonde in Baarn, de geboorteplaats van de graficus.
Caspers werkt nu twaalf jaar als instrumentmaker bij de UT en heeft in die tijd al verschillende originele relatiegeschenken gemaakt, van een soortelijke massameter apparaat uit de vorige eeuw tot een zonneschrijver. Officiële opdrachten, verzekert-ie, waarvoor wordt betaald. 'De apparaten die we hier maken zijn voor ons redelijk standaard. Het is leuk om een keer een oplossing te moeten zoeken voor een nieuw probleem, kijken wat er nog meer met onze machines kan. Dat doen we voor onderzoekers, maar soms ook voor anderen. Het oog wil ook wel eens wat.' Wat dat betreft heeft hij het goed getroffen met 'gravity'. Vanuit zijn kantoor op vloer twee van het EL/TN-gebouw heeft hij er een prima uitzicht op.
John Caspers tekende voor het ontwerp en de uitvoering van het kunstwerk.
