De Nederlandse economie verliest aan welvaart doordat universiteiten en hogescholen steeds meer de markt op gaan. De schade bedraagt zeker een half miljard gulden per jaar. De VSNU plaatst vraagtekens bij het onderrzoek.
Dat blijkt uit onderzoek dat het Instituut voor Onderzoek van Overheidsuitgaven en het Economisch Instituut voor Midden- en Kleinbedrijf hebben uitgevoerd in opdracht van minister Wijers van Economische Zaken. Steeds meer overheidsbedrijven houden zich bezig met marktactiviteiten en zijn daardoor concurrent geworden van het bedrijfsleven. Wijers wilde weten wat de economische effecten daarvan zijn.
Het hoger onderwijs is één van de sectoren die de onderzoekers onder de loep namen. Volgens hun rapport verkopen hogescholen en universiteiten hun onderzoek en onderwijs vaak onder de kostprijs. Daardoor wordt per jaar tenminste 300 miljoen gulden verspild, schatten de onderzoekers. Die verliezen worden gedekt met overheidsgeld dat bedoeld is voor het gewone onderwijs en onderzoek.
Universiteiten en hogescholen drukken bovendien met hun lage prijzen het bedrijfsleven uit de markt en werken niet altijd efficiënt, omdat ze meer dan de concurrentie beperkt worden door overheidsregels. Ook deze effecten kosten de Nederlandse economie zeker een paar honderd miljoen.
Het `welvaartsverlies' dat op het conto van hogescholen en - meer nog - universiteiten geschreven kan worden, komt daarmee uit op 450 à 700 miljoen gulden per jaar. Van alle sectoren die het rapport tegen het licht houdt, is het hoger onderwijs daarmee in verhouding de grootste verspiller van welvaart.
Elke gulden marktomzet, schrijven de onderzoekers, leidt tot 38 à 60 cent welvaartsverlies. 'Mensen betalen meer voor minder', legt IOO-onderzoeker Goudriaan in gewone-mensentaal uit.
Het rapport erkent dat het voor universiteiten en hogescholen desondanks verstandig kan zijn commercieel te gaan werken. Door `voeling met de markt te houden', neemt wellicht ook de kwaliteit van het gewone onderwijs toe. Dat effect is in het rapport echter niet in geld uitgedrukt.
Voorzitter Meijerink van de vereniging van universiteiten VSNU vindt dat het rapport 'de plank mis slaat'. Universiteiten halen volgens hem veel minder omzet op de vrije markt dan het rapport beweert. Onderzoeker Goudriaan denkt daarentegen dat zijn cijfers 'nog aan de lage kant' zijn.
