In memoriam prof.ir. J.J. van Dixhoorn

| Redactie

Heden bereikte ons het droevige bericht dat op zondag 25 maart j.l. Jan van Dixhoorn is overleden. De UT verliest in hem een inspirerend docent en creatief onderzoeker met een belangstelling die veel verder reikte dan zijn vakgebied en die ook na zijn pensionering in 1985 zijn betekenis voor de UT nooit verloren heeft. Namens de faculteit EL wil ik de herinnering aan Jan levend houden door een persoonlijke schets te geven van de betekenis die hij voor zijn vakgebied heeft gehad en van de internationale faam die hij de UT op dit vakgebied heeft bezorgd, maar ook van de wijsheid waarmee hij dit werk en de wetenschap wist te relativeren.

Aan het einde van de jaren zestig gaf Jan een gevestigde carrière in de industrie op, omdat hij vond dat er iets gedaan moest worden aan de wijze waarop er in de praktijk omgesprongen werd met de modelvorming van technische systemen en processen. Hij voorzag toen al dat de computer daarin een veel grotere rol moest gaan. Hij trad in dienst van de toenmalige Technische Hogeschool Twente en gaf vrij snel daarna niet alleen vorm aan het voor Nederland unieke vak 'dynamische systemen', maar initieerde ook de ontwikkeling van de blokschema-georiënteerde simulatietaal THTSIM. Ondanks het vernieuwende karakter hiervan had Jan het gevoel dat er meer moest gebeuren. In deze periode maakte hij kennis met het gedachtegoed van professor Henry Paynter (MIT) te weten een poortgebaseerde aanpak van multidisciplinaire systemen met energie als rode draad, door Paynter weergegeven middels een efficiënte notatie genaamd 'bondgrafen'.

In 1973 organiseerde Jan een internationale workshop om met collegae van gedachten te wisselen over de mogelijkheden om de fysische structuur beter te gebruiken bij het maken van wiskundige modellen dan tot dan toe gebruikelijk en waar bondgrafen een belangrijk thema waren. Naar het resulterende boek dat hij met Frank Evans samenstelde wordt nog regelmatig verwezen. Jan zag in dat een causaal gemaakte bondgraaf in feite een compact blokschema is, zodat er maar een kleine ingreep nodig was om THTSIM ook voor bondgrafen te gebruiken. Deze software werd aan het einde van de jaren zeventig geschikt gemaakt voor de toen opkomende personal computers: eerst de Apple II, later ook de IBM PC, waarbij de naam gewijzigd werd in TUTSIM om ook internationale verkoop mogelijk te maken (tot dan toe was de software gratis verspreid). Zowel zijn publicaties als TUTSIM hebben ervoor gezorgd dat de UT wat betreft dit vakgebied blijvend op de wereldkaart gezet is. Een naamsbekendheid die voor allen die met Jan hebben gewerkt overal deuren opende. Mede daardoor is het mogelijk geweest dat de vakgroep uiteindelijk het volledig op bondgrafen gebaseerde 20-sim heeft ontwikkeld dat nu commercieel verkrijgbaar is. In 1980 viel Jan de eer te beurt om een zomer lang gastdocent te zijn bij het prestigieuze Massachusetts Institute of Technology (MIT).

Jan was een visionair en inspirerend mentor en een goede vriend die altijd opmerkelijk jong van geest is gebleven. Hij had nog steeds belangstelling voor zijn voormalige werkterrein, ook al had hij ervoor gekozen om zich na zijn pensionering volledig aan zijn carrière als kunstschilder te wijden (zie: www.vandix.demon.nl). De laatste jaren spande hij zich ook in om jongebuitenlanders een kans te geven op de arbeidsmarkt, door ze vertrouwd te maken met het gebruik van de PC, inclusief het programmeren zelf.

Eva, Miriam, Nico en overige familie, ik hoop dat jullie de kracht vinden om het verlies van Jan te verwerken. Moge het een steun voor jullie zijn dat ook zijn voormalige collega%s hem nooit zullen vergeten.

Peter Breedveld, 27 maart 2001

Stay tuned

Sign up for our weekly newsletter.