‘Multidisciplinair werken van groot belang’

U gaat met pensioen? Hoe voelt dat?

‘Formeel ben ik vier jaar geleden al gestopt. Vanaf dat moment heb ik mij nog twee dagen in de week bezig gehouden met het honoursprogramma en de Week van Inspiratie. Het was een heerlijke overgangsperiode. Nu stop ik echt, en daar ben ik helemaal tevreden mee.’

U bent een van de initiatiefnemers van het honoursprogramma. Waarom is dit programma voor excellente studenten ooit gestart op de UT?

‘Daar zijn twee redenen voor. Het flauwe antwoord is: er kwam geld vrij voor zo’n programma. Een andere, meer serieuze reden is dat we ons in het onderwijs altijd concentreren op de middelmaat, de zwakkere studenten. Er wordt nooit iets extra’s gedaan voor de beste studenten. In andere vakgebieden, zoals sport of muziek, is dat heel anders. Daar krijgen de talenten veel meer aandacht. Waarom doen we dat niet in de wetenschap? Het is eigenlijk idioot om het niet te doen.’

'Het gaat om het vormen van de academische attitude bij studenten.'

‘Ik was als onderwijsdirecteur verantwoordelijk voor het onderwijs bij elektrotechniek. Daar ging mijn zorg vooral uit naar de studenten die het net niet haalden. Het ging om de vraag: hoe krijgen we de slagingspercentages omhoog? Dat overheerst iedere discussie over goed onderwijs. We richten ons op de middelmaat. Het gevolg is dat sommige excellente studenten geen uitdaging krijgen. Daarom is het goed dat er nu een honoursprogramma is.’

Bent u tevreden over het huidige honoursprogramma?

‘Ik ben grotendeels tevreden over het traject. Wat ik belangrijk vind, is het multidisciplinaire aspect van het programma. De studenten moeten met verschillende vakgebieden in aanraking komen. Nog niet alle honoursprogramma’s zijn even multidisciplinair. Daarnaast is een belangrijk onderdeel van het traject de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de studenten. We leiden engineers op voor leidende posities. Op die posities zullen ze te maken krijgen met sociale vraagstukken. Daar moeten studenten over nadenken en dat is niet altijd even sterk naar voren gekomen in het traject. Het gaat om het vormen van de academische attitude bij studenten. Daarvoor zijn het multidisciplinaire- en het maatschappelijke aspect erg belangrijk.’ 

Was het multidisciplinaire aspect belangrijk in uw eigen wetenschappelijke carrière?

‘Ik werkte vaak in een multidisciplinaire omgeving. Tijdens mijn postdoc in Nijmegen hield ik mij bezig met kristalgroei in een scheikundige omgeving. Zo kwam ik als natuurkundige veel in aanraking met scheikundigen. Later, aan de faculteit Elektrotechniek in Twente, ontwikkelden we een versnellingsopnemer in crashsensoren. In de ontwerpfase was er veel overlap tussen elektrotechniek en werktuigbouwkunde. Daarnaast speelde chemie een belangrijke rol in de cleanroom. Het multidisciplinaire aspect was altijd van groot belang in mijn carrière.’

U won meerdere onderwijsprijzen. Wat vindt u, naast de extra mogelijkheden voor excellente studenten, nog meer belangrijk is het onderwijs?  

‘Ik vind het erg leuk om voor de klas te staan. Helaas werken colleges heel slecht als onderwijsmethode. Het is absurd dat colleges de meest gebruikte vorm van onderwijs zijn. De literatuur is duidelijk: colleges werken niet of niet goed. Docenten staan twee uur lang te oreren, maar studenten onthouden hooguit tien minuten. Veel beter zijn methodes waar studenten zelf aan de slag gaan. Neem project- of probleemgestuurd onderwijs. Het ontwikkelen van zo’n methode is een hele investering en dat levert weerstand op, maar uiteindelijk werkt het feilloos. Een andere drempel is dat ik en mijn collega’s allemaal college kregen. Voor ons werkte het goed, maar wij docenten waren geen normale studenten: wij zaten boven het gemiddelde. De doorsnee student is gebaat bij onderwijs waarin ze zelf aan de slag gaan.’

U stopt nu definitief. Hoe ziet de toekomst eruit?

‘Ze hebben mij gevraagd om in het honoursprogramma nog wat onderwijs te geven en daarvoor ben ik zeker beschikbaar. Verder ga ik mij bezighouden met mijn interesses. Ik ben geïnteresseerd in de vakken die ik heb gegeven in het honoursprogramma, zoals kosmologie. Daar wil ik meer over lezen. Daarnaast heb ik thuis een vleugel staan, die ik meer wil gaan bespelen. Ik houd erg van klassieke muziek en dan met name opera. Echt een favoriete componist heb ik niet. Soms is het Beethoven, dan weer Wagner of Stravinsky. Het seizoen bepaalt. Maar Bach is mooi in elk seizoen.’

Donderdag 24 mei geeft Miko Elwenspoek een afscheidscollege. Het college vindt plaats in Waaier 1 en de aanvang is om 14.30.