Eigenlijk moet je een hypotheekverstrekker op de hoogte brengen van je studieschuld, maar dan krijg je dus een minder hoge hypotheek. Het is verleidelijk om studieschulden te verzwijgen.
Dit is ‘de voornaamste vorm van ontwijkingsgedrag’, schrijft SEO Economisch Onderzoek in een nieuw rapport over leennormen. Het kan leiden tot te hoge leningen waardoor mensen in de problemen kunnen komen.
In een peiling onder 188 hypotheekverstrekkers zegt bijna 70 procent dat de leennormen het verzwijgen van studieschulden stimuleren, terwijl slechts 15 procent het daarmee oneens is.
Shoppen
‘Voor huishoudens zijn er nauwelijks gevolgen van het verzwijgen en zij kunnen ‘shoppen’ bij verschillende adviseurs tot ze er een vinden die er niet naar vraagt’, staat in het rapport. Eigenlijk is het verplicht studieschulden te melden en hypotheekverstrekkers zijn ook verplicht ernaar te vragen.
Anders dan schulden voor een auto of een andere ‘consumptieve aankoop’ staan studieschulden niet geregistreerd bij het BKR (Bureau Krediet Registratie), zodat ze niet makkelijk toegankelijk zijn voor hypotheekverstrekkers. Ze kunnen wel om een uitdraai van DUO vragen.
Bij de lancering van het leenstelsel per september 2015 suggereerden de voorstanders dat studieleningen nauwelijks invloed zouden hebben als studenten eenmaal waren afgestudeerd. Voor de hoogte van de hypotheek heeft een lening echter wel gevolgen, zeker nu de rentes zijn gestegen.
Studieleningen wegen wel minder zwaar dan andere leningen, gezien de inderdaad soepele leenvoorwaarden. DUO hoeft ook niet de waarschuwing ‘Let op, geld lenen kost geld’ te gebruiken als studenten een studielening afsluiten.
Niet anders
Registratie bij het BKR? Daar wilden de vorige kabinetten niets van weten, ondanks adviezen van de Autoriteit Financiële Markten, Vereniging Eigen Huis, budgetbureau Nibud en de vereniging van banken.
‘Het standpunt van dit kabinet is niet anders’, schrijft Heinen. Maar hij ziet niets in centrale registratie, behalve via DUO. ‘Het is voor kredietaanbieders al goed mogelijk om informatie over een studielening te verifiëren via een uitdraai van MijnDUO’, onderstreept hij.
Effect
In de politiek is weinig animo om hier iets aan te veranderen. Vrijwel alle partijen steunden in 2019 een motie om te voorkomen dat banken inzicht zouden krijgen in de studieschulden van hypotheekaanvragers.
Volgens Vereniging Eigen Huis kun je met een schuld van 20 duizend euro ook zo’n 20 duizend euro minder lenen bij de bank. Want dan moet je immers elke maand 73 euro naar DUO overmaken en heb je minder ruimte voor je hypotheek.
