‘Nou, de opleiding psychologie is wel één van de eerste die ik zou terugdraaien naar het Nederlands.’ NSC-lijsttrekker Pieter Omtzigt draait er eind oktober niet omheen, tijdens het eerste verkiezingsdebat bij College Tour. NWO-voorzitter Marcel Levi reageert een dag na de verkiezingen op de mogelijke gevolgen voor het hoger onderwijs en de wetenschap. ‘Ik durf wel hardop te zeggen dat ik me afvraag waarom we een Engelstalige studie psychologie aanbieden. Wat hééft Nederland daaraan?’
Deze twee citaten laten doorschemeren dat de kans groot is dat er voor Engelstalige bachelors zoals psychologie grote veranderingen in het verschiet liggen. Wordt de opleiding over een aantal jaren nog wel in het Engels aangeboden? En wat betekent dat voor de vele internationale – voornamelijk Duitse – studenten?
Taal van groot belang
Masterstudent Marcel Mertens (24) geeft aan dat hij de discussie interessant vindt om te volgen. De Duitser rondt binnenkort zijn master af, spreekt Nederlands op gespreksniveau, maar is niet voornemens om fulltime in Nederland aan het werk te gaan. Hij is daarmee een voorbeeld dat kritische politici vaak aanhalen om in te grijpen in het hoger onderwijs. Waarom buitenlandse studenten opleiden die na het behalen van een diploma weer vertrekken? ‘En toch snap ik de kritiek goed. Psychologie is bij uitstek een vak waar taal van groot belang is. Het is logisch dat de Nederlandse taal de voorkeur geniet in Nederland. Psychologie in het Engels leren zorgt in de praktijk voor een extra vertaalslag. Dat levert extra werk op.’
'Ik betaal hier belasting, ik werk in Nederland en betaal collegegeld' - Marcel Mertens
Maar, zo geeft Mertens aan, zijn mening is balanced. Hij merkt dat hij en zijn medestudenten het onderwijs in Twente appreciëren. ‘En het argument dat internationale studenten Nederland geen winst opleveren deel ik niet. Ik betaal hier belasting, ik werk in Nederland en betaal collegegeld. Ik draai mee als burger, net als Nederlandse medestudenten.’
De student hoopt dat de politiek in de besluitvorming minder naar afkomst kijkt en meer naar het bredere plaatje. ‘Psychologie dient een groter doel dan je nationaliteit. Goed onderwijs moet over grenzen heen gaan en de wetenschap is global. Wat is er mooier dan de vooraanstaande Nederlandse kennis wereldwijd inzetten en verspreiden om mensen te helpen?’
Internationale blik
Haar achternaam doet vermoeden dat Roseanne Künne (20) een vergelijkbare achtergrond heeft als Mertens, maar derdejaars bachelorstudent Künne is Nederlandse. Ze geeft aan dat ze in haar zoektocht naar een geschikte studie heel bewust koos voor een Engelstalige opleiding. ‘Dat leek me interessanter en dan valt er meer te leren. Ik heb een internationale blik op de maatschappij en vooral de onderzoekskant van de opleiding heeft veel meer waarde in het Engels.’
Künne vindt de Engelse voertaal veel toevoegen en deelt de kritische geluiden uit de politiek niet. ‘Studeren en leren tussen andere culturen maakt mij een betere professional in opleiding. Het geeft een bredere blik op de wereld. Het kan niet zo zijn dat selectie Nederlandse studenten tegenhoudt, maar verder moet kwaliteit naar mijn mening leidend zijn.’
'Ik moet eerlijk zeggen: het Engels was in het begin een uitdaging' - Otto Joosten
Ze hoopt niet dat de Engelse voertaal verdwijnt in de opleiding. ‘Het argument dat studenten die in Nederland aan de slag gaan per se Nederlands moeten spreken vind ik achterhaald. Nederland wordt steeds internationaler en bovendien: lang niet alle afgestudeerde studenten gaan in de therapie aan het werk.’
Uitdaging
Zo kijkt de 21-jarige Otto Joosten er ook tegenaan. De bachelorstudent uit Gelderland zocht bewust naar een opleiding waar hij met internationale medestudenten aan het werk kon gaan. ‘Ik moet eerlijk zeggen: het Engels was in het begin een uitdaging, maar wel een uitdaging die ik aan wilde gaan. De taal zie ik als een plus. Ik denk niet dat mijn opleiding, of mijn kennis van een hoger niveau was geweest als ik in het Nederlands college had gekregen de afgelopen jaren.’
Waarom kiezen zoveel Duitse studenten voor een opleiding psychologie in Twente?
Psychologie bestaat op de UT voor een groot deel uit Duitse studenten. Dat komt door de zogenaamde numerus clausus in Duitsland voor psychologie. Studenten worden bij de oosterburen pas toegelaten tot een universiteit bij zeer hoge cijfers, waardoor jongeren vaak de keuze maken om zich in Nederland in te schrijven.
De bachelor psychologie kent aan de UT een numerus fixus sinds collegejaar 2022-2023. Dat betekent dat jaarlijks niet meer dan 350 studenten mogen instromen.
Tijdens een college ziet Oosten af en toe wel eens een docent of medestudent die even vastloopt in de vertaling van een term. ‘Ik snap de discussie die gevoerd wordt. In Nederland in het Nederlands lesgeven klinkt ook heel logisch, maar ik vind dat de Engelse taal de opleiding juist verrijkt, in plaats van belemmert. En mocht ik nog een master in het buitenland gaan volgen, dan is mijn Engelse basis ook een plus.’
Marie Klinge (24) volgde de bachelor psychologie in Enschede. De Duitse vertelt in uitstekend verstaanbaar Nederlands dat ze in september solliciteerde bij een uitzendbureau in Oost-Nederland. ‘De vacature was in het Nederlands. Ik besloot er gewoon voor te gaan en inmiddels werk ik er al een aantal maanden met veel plezier. Door de baan spijker ik nu 32 uur per week mijn Nederlands bij.’
De technische touch
Klinge had toelating tot een Duitse universiteit, maar koos voor Twente. Vanwege de technische touch, maar ook door de voertaal. ‘Ik wist op jonge leeftijd al dat ik in het Engels wilde studeren. Een wereldtaal die je veel meer opties geeft. De taal vormde voor mij nooit een barrière op de campus. Veel onderdelen in psychologie zijn van zichzelf overigens al Engels, zoals het handboek DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) of Europese regelgeving.’
'Ik vind dat de universiteit strenger moet aandringen op de Nederlandse taal leren' - Marie Klinge
In haar tweede jaar besloot Klinge dat ze voorkeur wilde geven aan een carrière in Nederland. Toen startte ze met Nederlandse lessen. Door haar omgeving en baan nadert ze volledige beheersing van de taal. ‘Ik snap deze discussie heel goed. Taal is vooral cultureel van groot belang. En ik zie de meerwaarde niet van studenten van over de hele wereld naar Twente halen, om ze vervolgens weer te zien uitvliegen. Ik steun de missie van Keep Talent in Twente.’
Klinge denkt alleen niet dat terugschakelen naar het Nederlands soelaas biedt. ‘Vooral voor studenten niet, want in het Nederlands publiceren zorgt automatisch voor minder impact. Ik vind wel dat de universiteit strenger moet aandringen op de Nederlandse taal leren vanaf het eerste jaar als je hier wil studeren of wil werken.’
Het viertal deelt een advies voor de besluitmakers in Den Haag: biedt in de opleiding een tweede lijn aan, zodat studenten kunnen kiezen voor een Nederlands of Engels pad. Of doe dat gedeeltelijk, zodat meer op therapie gerichte stof in het Nederlands aangeboden kan worden en de onderzoekvakken in het Engels. Of hun wens ook realiteit wordt, dat zal de toekomst uitwijzen.
U-Today brengt vrijdag een interview met BMS-decaan Tanya Bondarouk en vicedecaan Ciano Aydin over het debat over internationalisering.
