Sinds de sluiting van universiteiten en hogescholen, komt het hogeronderwijsnieuws in een stroomversnelling. Prangende vragen stapelen zich in rap tempo op: online onderwijs, hoe doe je dat? Wat gebeurt er met het bsa? Hoe moeten studenten tentamens maken? Komt het onderzoek stil te liggen? Keren uitwisselingsstudenten terug naar huis?
'De eerste drie, vier weken waren behoorlijk vermoeiend en druk', zegt hoofdredacteur Maaike Platvoet van U-Today. 'We moesten natuurlijk van alles uitvinden: via welk systeem vergaderen we? Welke regels hanteren we? Journalistiek gezien was het allemaal ontzettend interessant wat er gebeurde. We hadden volop te schrijven en bruisten van de ideeën.'
Vanuit hun thuiskantoren storten de redacties zich op het coronanieuws. Er worden liveblogs gestart, videoseries gemaakt en nieuwe lockdown-rubrieken bedacht. ‘We maken geen papieren magazine meer, want we kunnen het niet verspreiden’, vertelt Marieke Schilp van Ad Valvas (Vrije Universiteit). ‘Sinds een week hebben we besloten ook geen online magazine meer te maken. Dus nu is alle aandacht gericht op onze website, en zijn we in alle haast een nieuwsbrief aan het ontwikkelen.’
De inzet van de redacties levert bijzondere verhalen op. Zo stelt het Leidse Mare al snel het ‘online proctoring’ aan de kaak; Punt (Avans Hogeschool) spreekt een student die corona kreeg maar toch afstudeerde met een negen; DUB (Universiteit Utrecht) schrijft over een reddingsoperatie van studenten die vastzaten in Guatemala; Trajectum interviewt gebarentolk en kersverse BN’er Irma Sluis, voormalig student van de Hogeschool Utrecht; en het Rotterdamse Erasmus Magazine bereikt bijna alle landelijke en veel internationale media met een verhaal over de vondst van een antilichaam tegen het virus.
Coronamoe
Een aantal hoofdredacteuren schat dat zo’n 80 procent van hun berichten verband houdt met de coronacrisis. Maar bij de meeste redacties ligt dat aandeel nog hoger, op ruim 90 procent.
‘Binnen de redactie was er ook wel discussie’, zegt Ries Agterberg van DUB. ‘Worden mensen niet coronamoe? Maar het blijft toch het voornaamste issue.’
Dat blijkt bij meerdere redacties ook uit de forse stijging van het aantal pageviews en bezoekers. ‘Maart was onze best bezochte maand ooit’, zegt Annemarie Haverkamp van Vox (Radboud Universiteit). Ook Rob Siebelink van de Groningse UKrant meldt dat ‘alle records’ zijn verbroken. Het antilichaamverhaal van Erasmus Magazine trekt ruim 400.000 unieke bezoekers naar de website.
Verbinden
Volgens de hoofdredacteuren is de functie van het onafhankelijke universiteits- en hogeschoolblad tijdens deze crisis belangrijker dan ooit. ‘Alle agendajournalistiek is nu overboord’, zegt Frank Provoost van het Leidse Mare. ‘De universiteit moet zich compleet opnieuw uitvinden en wij staan vooraan om te kijken hoe dat gaat.’
De bladen zijn niet alleen een belangrijke nieuwsbron. Nu de campussen vrijwel verlaten zijn, vervullen zij nog meer dan anders ook een sociale functie, zegt Willem Andrée van Resource (Wageningen Universiteit). ‘We verbinden de lezers met elkaar en met de universiteit. Juist nu is ons blad het middel om te weten wat er leeft en hoe het met de anderen gaat.’
Spirit
Hoe lang de coronacrisis voortduurt, weet niemand. De bezoekersaantallen lijken zich in elk geval weer iets te stabiliseren, zien de hoofdredacteuren. Maar het is nog altijd drukker dan normaal.
Het blijft dus hard werken, maar bij veel redacties komen daar mooie ideeën uit voort. ‘Sinds het begin van de crisis maken we drie keer per week een tv-magazine‘, vertelt Arjan Paans van Erasmus Magazine. ‘Nóg crossmedialer werken was een langgekoesterde wens van de redactie. We dachten eigenlijk aan een maandelijks tv-programma. Door corona is dat allemaal in een stroomversnelling gekomen. Na de crisis willen we deze spirit levend houden.’
En hoe nu verder?
Het coronavirus is voorlopig nog niet weg. Toch is het zaak om ook alvast vooruit te kijken, zegt Ries Agterberg, voorzitter van de Kring van Hoofdredacteuren van universiteits- en hogeschoolbladen. ‘De grote vraag is nu: hoe maken redacties de overgang van die totale focus op corona naar verhalen over een nieuwe realiteit? Dat is een geleidelijk proces. Je ziet nu al beetje bij beetje meer artikelen verschijnen over andere zaken, al krijgt alles door corona toch een andere dimensie.’
Het wordt volgens Agterberg interessant om te volgen hoe de universiteiten en hogescholen er in de toekomst uit gaan zien. ‘En vooral: hoe kunnen zij leren van wat er tijdens de crisis is gebeurd? Kijk naar het digitale onderwijs, daar zijn nu enorme slagen in gemaakt. Gaat alles weer terug naar hoe het was, of nemen instellingen er iets van mee?’
Dat universiteits- en hogeschoolmedia hun ervaringen met elkaar delen, blijft ook de komende tijd belangrijk, zegt Agterberg. ‘De hoofdredacteuren weten elkaar via de kring snel te vinden met vragen: wij lopen hier tegenaan, hoe doen jullie dat, enzovoorts. Zo helpen we elkaar en doen bladen weer nieuwe ideeën op.’
