TomTom voor chimpansee

| Sandra Pool

De bioloog Dominique Mvunabandi uit Rwanda is gefascineerd door chimpansees. Als masterstudent bij de faculteit ITC bestudeert hij mogelijkheden om twee verschillende leefgebieden van deze apensoort met elkaar te verbinden. Geo-informaticadata vormen het uitgangspunt. Die verzamelde hij onlangs zelf in zijn geboorteland.

Met GPS en satellietbeelden reisde hij onlangs terug naar zijn vaderland. Afgelopen vrijdag presenteerde hij zijn eerste bevindingen: satellietbeelden die in combinatie met veldwaarneming omgezet kan worden in een landgebruikkaart. Hij maakte ook een filmpje dat je meeneemt in de overweldigende natuur van Rwanda. De onderzoeker laat zien welke bomen en planten er allemaal groeien. Af en toe schiet er een brullende chimpansee door het beeld, gevolgd door de cameraman. De masterstudent interviewt de lokale bevolking. Vooral oudere inwoners weten nog hoe het bos er vroeger uit zag.

Herstel

‘Er zijn twee bosrijke gebieden’, legt hij uit en hij pakt er een satellietbeeld bij. ‘Een groot leefgebied met vijfhonderd chimpansees en een kleiner gebied van vierhonderd hectare, acht kilometer verderop. Daar leven tussen 37 en 41 chimpansees.’ Door menselijke activiteiten zoals landbouw, huisvesting en het aanleggen van theeplantages, raakten de twee bossen van elkaar gescheiden. ‘Ik onderzoek het herstel van de route tussen deze twee ecosystemen.’

Kaart

Hij maakte daarvoor een nieuwe landgebruikkaart, gebaseerd op satellietbeelden. ‘Een satellietbeeld bestaat uit verschillende lagen. Je kunt er veel meer mee zien dan wij op het blote oog waarnemen. Je kunt bijvoorbeeld gebruik maken van infraroodlicht en het helpt je aan te duiden wat er op de grond te zien is. Elk verschillend type landgebruik heeft in het satellietbeeld een eigen kleur. Doordat we door veldwerk op een aantal plaatsen weten wat er in het echt is, vertalen we de beelden naar een landgebruikkaart. De baseline noemen we dat.’

Route

Met de up to date plattegrond gaat Mvunabandi aan het werk om de meest geschikte route voor de chimpansee uit te stippelen. ‘ Een soort TomTom. We weten wat een chimpansee nodig heeft onderweg. Ze houden bijvoorbeeld van hellingen, maar er moet ook voedsel zijn en bomen om een nest te bouwen waar ze ’s avonds slapen. Die vereisten voer ik in en met hulp van software rolt er een route uit die het meest geschikt is.’

Ruimtelijke planning

De geo-informatica is bruikbaar bij toekomstige ruimtelijke planningen. ‘Autoriteiten kunnen dan rekening houden met het belang van bepaalde gebieden voor natuurbescherming en –herstel. Ze kunnen bijvoorbeeld geen toestemming geven voor de aanbouw van een theeplantage als deze op de verbindingszone ligt. Ook foundations en NGO’s hebben baat bij de satellietkaart. ‘Het helpt ze met toekomstige investeringsbeslissingen. Neem het planten van bomen, zoals fruitbomen. Als de lokale bevolking daarin wordt voorzien, dan neemt de druk op het bos af en blijft de chimpansee onderweg voorzien van eten.’

Stay tuned

Sign up for our weekly newsletter.