De Ageviewer, ontwikkeld door de Hollandsche Exploitatie Maatschappij (HEM) in Breda, is een gezichtsscanner die bij de kassa in de supermarkt komt te staan. Zodra de caissière een fles wijn scant, wordt het gezicht van de klant - of die nou vijftien of tachtig jaar oud is - gescand. Via een videoverbinding kijkt iemand in de controlekamer van HEM mee. Daar wordt in eerste instantie bepaald of iemand volwassen is. Bij twijfel moet de klant zijn identiteitsbewijs op een scanner leggen en controleert de HEM-medewerker of de klant oud genoeg is om alcohol te kopen. Dit alles neemt slechts enkele seconden in beslag.
De TPC-vakgroep doet, meestal in opdracht van gemeenten en in samenwerking met het Nederlands instituut voor alcoholbeleid (STAP), al vijf jaar onderzoek naar de naleving van de Drank- en Horecawet. De onderzoekers zetten daarvoor mysteryshoppers in: minderjarigen die proberen drank te kopen. `In 2006 lag de naleving tussen de vijf en tien procent', aldus onderzoeker Jordy Gosselt. `Door publicaties hierover lijkt er wat meer bewustwording gekomen, want nu ligt dat tussen de 20 en 30 procent.'
Maar Gosselt, die in 2011 of 2012 promoveert op deze onderzoeken, vindt de nalevingscijfers an sich niet zo interessant. `We willen weten welke interventies effect hebben. Daarom doen we vaak een nulmeting en een effectmeting en onderzoeken we het effect van diverse interventies.'
Een eerste onderzoek naar de Ageviewer, bij de verkoop van tabakswaren, geeft gunstige resultaten. Mysteryshoppers van vijftien jaar kregen bij kassa's zonder leeftijdscamera in 88 procent van de gevallen sigaretten mee; bij verkooppunten met een scanner slechts in 4 procent van de gevallen. `Een keer lag dat aan een fout van een HEM-medewerkster en de andere keer liep er een oudere vrouw voor de mysteryshopper langs. Haar gezicht verscheen in beeld en toen oordeelde degene in de controlekamer dat de rookwaren verkocht mochten worden', aldus Gosselt.
Resultaten met de Ageviewer bij de verkoop van alcohol heeft Gosselt nog niet. De apparatuur staat bij een aantal slijterijen en supermarkten. Afgelopen weekend zijn daar voor het eerst mysteryshoppers ingezet. Gosselt verwacht dat uit die cijfers eveneens zal blijken dat de naleving fors omhoog gaat met een scanner.
Of dat betekent dat in de toekomst alle supermarkten hun kassa's uitrusten met een Ageviewer, is maar de vraag. Gosselt: `Vorig jaar ging een overeenkomst met een supermarktketen op het laatste moment niet door. Ik weet niet hoe het er nu voor staat. De vraag is of je bij alle kassa's een scanner kunt plaatsen. Bovendien moet je ook het publiek mee zien te krijgen. De HEM zegt dat het scannen niet lang duurt, maar het moet wel even gebeuren. Bovendien wordt je leeftijd geverifieerd. De camerabeelden worden overigens niet opgeslagen.'
Van nog meer belang voor de invoering van een Ageviewer, denkt Gosselt, is dat supermarkten het belangrijk achten dat de Drank- en Horecawet wordt nageleefd. `Ik heb niet meer het idee dat dit niet zo speelt. Dat was misschien zes jaar geleden zo. De intentie is er nu wel, maar in de praktijk worden leeftijdsgrenzen toch niet altijd nageleefd. Het succes hangt af van hoe belangrijk de branche dit vindt.'
 |
| Jordy Gosselt (Foto: Gijs van Ouwerkerk) |
