De Tweede Kamer is boos dat de invoering van leerrechten een jaar is uitgesteld. Maar een VVD-pleidooi voor een parlementair onderzoek naar opzettelijke vertragingsacties van universiteiten en hogescholen kreeg onvoldoende steun.
Vooral VVD-kamerlid Arno Visser kon moeilijk verkroppen dat het nieuwe bekostigingsstelsel van voormalig staatssecretaris Rutte een jaar vertraging oploopt. Hij sprak schande van de `obstructie door universiteiten en hogescholen'. Maar zijn voorstel voor een parlementair onderzoek kreeg slechts steun van de SP. De PvdA wilde alleen met Visser mee als hij een parlementaire enquête zou aanvragen, zodat de Kamer mensen onder ede zou kunnen verhoren. `Bovendien kijkt de VVD te eenzijdig naar de instellingen', zegt PvdA'er Jacques Tichelaar na afloop van het debat. `Als je dit echt wilt uitzoeken, moet je ook de rol van het departement duidelijk belichten. Voormalig staatssecretaris Rutte heeft voor de zomer nog gezegd dat het ministerie van OCW vóórliep op het invoeringsschema.'
Maar de VVD vindt een parlementaire enquête een te zwaar middel. `Daarbij gaat het meestal om zaken waarop het strafrecht van toepassing is', zegt Visser. `Daarvan is hier geen sprake. Als je de juiste vragen stelt, kom je bovendien heel ver met een parlementair onderzoek. En lukt het niet, dan kan er altijd nog een enquête volgen.'
De conclusie is dat er nu geen enkele vorm van parlementair onderzoek komt. Staatssecretaris Bruins van OCW heeft zodoende twee maanden de tijd om samen met de instellingen ongestoord aan een plan van aanpak te werken. Daarmee moeten de leerrechten in september 2008 `met elan' kunnen worden ingevoerd. Volgens de bewindsman hebben VSNU en HBO-raad zich oprecht aan de nieuwe deadline gecommitteerd.
Toch lijkt het vertrouwen in het overleg met `het veld' niet bijster groot: op verzoek van de PvdA wil de staatssecretaris een onafhankelijke toeschouwer uitnodigen bij de totstandkoming van het invoeringsplan leerrechten. Hij heeft nog geen idee wie deze functie gaat vervullen.
Er werd gisteren ook vergaderd over de randvoorwaarden van het nieuwe bekostigingssysteem. De spoedwet waarin die worden opgenomen was vorige week al flink afgeslankt na kritische schriftelijke vragen vanuit de Tweede Kamer. CDA en PvdA hadden daardoor weinig op de tekst aan te merken. Kritiek kwam vooral van de SP - die de hele spoedwet niet wil nu de leerrechten zijn uitgesteld - en regeringspartij VVD.
De liberalen maken zich met name zorgen over de rol van de raden van toezicht: in de spoedwet staat dat die voortaan onder voorwaarden worden benoemd door de bestuurscolleges van de instellingen zelf. En niet - zoals nu - door de minister van OCW. `Gelet op de bestuurscultuur en het feit dat de onderwijsinspectie het functioneren van de toezichtorganen de afgelopen jaren flink ter discussie heeft gesteld, vind ik dat geen goed idee', aldus kamerlid Visser. De VVD'er had een wijzigingsvoorstel in voorbereiding, maar kreeg geen steun van CDA en PvdA.
