Noem een plaatsnaam en Koen vertelt je welke kerk en welk orgel je er kunt vinden. Even een test. `Oldenzaal? Ah, daar heb je de Plechelmusbasiliek met een heel mooi orgel van J.F. Witte. Volgens mij uit 1889. Jammer dat alleen het binnenwerk nog oorspronkelijk is.'
Twinkelende ogen als hij praat over zijn grote passie. `Ik heb al een paar honderd orgels bezocht en bezit er zo'n duizend zelfgemaakte foto's van. De mooiste? Die bestaat niet. Orgels zijn heel divers, de variatie is eindeloos.'
De liefde voor het instrument werd hem met de paplepel ingegoten, vertelt hij. De vader van Koen is professioneel organist, geeft les en speelt in kerken. `Maar ik was als klein kind meer geïnteresseerd in de techniek van het instrument dan in het bespelen zelf. En dat beheers ik dus ook amper. Een beetje uittesten, daarmee houdt het wel op. Ik luister veel liever naar orgelmuziek, daar geniet ik echt van.'
Het bouwen van zijn eerste pijporgel bleek niet zo lastig. `Als klein kind maakte ik al van alles na. Het liefst technische dingen, zoals een autootje of een windmolen. Mijn allereerste creatie was een klein draagbaar orgeltje. Apetrots was ik er op. Het staat nu op zolder.' Natuurlijk moest het daaropvolgende bouwproject grootser zijn. `In vakjargon: ik bouw nu een orgelpositief, dat is een op de grond staande orgel.' Technische informatie haalt hij grotendeels uit de schaarse verzameling boeken erover. `De fijne kneepjes van het vak zijn alleen bekend bij orgelbouwers, waarvan ik er een paar ken. En bij bezoeken aan kerken, neem ik graag een kijkje in het orgel. Daar leer je veel van.'
Het klussen beperkt zich noodzakelijkerwijs tot de weekenden, want door de week is hij druk met zijn studie. Op zaterdagmorgen barst het los. Dan wordt hij in zijn ouderlijk huis wakker en denkt: `Zo, even naar Karwei voor wat houtjes.' Koen: `Opstaan, zagen, schuren en boren. Soms wel eens tot diep in de nacht. Voor mij is het een heerlijke ontspannende hobby. Een ander staat op het voetbalveld, ik doe dit.' Inmiddels is de bouw van Opus 1, zoals het orgel heet, zover gevorderd dat zelfs zijn moeder de slaapkamer niet meer durft te betreden. `Het staat bomvol. Schoonmaken heeft helemaal geen zin meer.'
Aanstaande zaterdag houdt de jonge orgelbouwer een open dag. `Omdat er best wat onbegrip over orgels en dus ook over mijn hobby is, dacht ik: misschien helpt een open dag. Vooral jongeren snappen er weinig van. Maar weten ze er eenmaal wel wat van af, dan vinden ze het best leuk. Het instrument promoten zie ik als onderdeel van mijn hobby. Het is ook een beetje pech dat het orgel een doodskistimago heeft. Ja, zo noem ik het maar. Omdat de meeste mensen alleen maar orgelmuziek horen op begrafenissen of in enge films.'
Koen durft nog niet helemaal te zeggen wanneer zijn Opus 1 helemaal klaar zal zijn. `Soms zit het ontwerpen of uitwerken even tegen.' Maar de planning is dat het apparaat met de kerst in de Sint Gertrudiskerk in Utrecht staat. Daar krijgt het de functie van tweede orgel. Reuzespannend, vindt hij dat. Want misschien is de houtkwaliteit niet voldoende, of is de kerk te koud, of komt het orgel niet op stemming. `Ik heb onwijs veel lol in het bouwen, maar uiteindelijk wil ik toch het resultaat horen.' In ieder geval houdt het klussen na de kerstdagen niet op. `Eenmaal in de kerk heb ik ruimte om het orgel uit te breiden, dus dan ga ik nog wel even door.'
Zien we deze student werktuigbouwkunde later terug als professionele orgelbouwer? `Het liefst wil ik inderdaad een vak uitoefenen waarin ik orgels kan bouwen of restaureren én met techniek bezig ben. Want ik vind het heel belangrijk om uiteindelijk iets te doen wat ik van nature gewoon ontzettend leuk vind.'
Het open huis van Koen van Andel is aanstaande zaterdag 15 oktober, van 10 uur tot 17 uur en van 19 uur tot 21 uur. Opgeven kan via http://home.student.utwente.nl/k.vanandel/EigenOrgel. Het bezoekadres en een routebeschrijving worden dan toegestuurd.
De student-orgelbouwer houdt zaterdag een open dag.
