Het zijn in India geen uitzonderingen: kinderen die niet naar school gaan omdat ze moeten werken of te verzwakt zijn door de honger. Vrouwen als Suvarna Phadtare, een van de twaalf Indische TO-cursisten, trekken zich hun lot aan en proberen de kinderen ondanks alles de eerste beginselen van het lezen en schrijven bij te brengen.
Maar hoe doe je dat, kleuters of achterstandskinderen onderwijs geven? Daar zijn in India geen cursussen voor. Suvarna: 'Ik kwam in contact met Pratham, een non-gouvernementele onderwijsorganisatie die leerkrachten opleidt. Ze leren je om les te geven en om daarbij verschillende manieren van onderwijs te gebruiken. Een zeer ongebruikelijk idee in India, want daar is het onderwijs overal in hetzelfde systeem gegoten.'
Pratham is in 1994 opgericht en uitgegroeid tot een grote organisatie, waarin 4000 medewerkers onderwijs verzorgen voor meer dan 80.000 kinderen. De organisatie begeleidt vrouwen uit sloppenwijken om onderwijs te organiseren voor kinderen van drie tot vijf jaar die anders niet naar school zouden gaan. Ook verzorgt Pratham remedial teaching voor de kinderen die op de reguliere scholen achterstand oplopen door honger, ziekte of kinderarbeid.
Suvarna Phadtare is zoals gezegd een van de twaalf cursisten die de afgelopen acht weken op de UT bij de faculteit Toegepaste Onderwijskunde een cursus volgden en onlangs hun diploma kregen. De cursisten, in feestelijke klederdracht getooid, straalden toen ze hun papier ontvingen. Enthousiast zijn ze, om de opgedane kennis in India in praktijk te brengen en over te brengen op hun collega's.
Ook Madhuri Pai en Shekhar Hardikar volgden de cursus aan de UT. Pai heeft de samenwerking tussen Pratham en de UT als zeer verrijkend ervaren: 'Hier in Twente wordt op een technische en wetenschappelijke manier naar onderwijs gekeken. We leerden hier om onze onderwijsprogramma's door verschillende brillen te bekijken: een volstrekt nieuw idee voor Indische onderwijskundigen. We ontwikkelen zo een breder perspectief op onderwijsprogramma's en leren om met verschillende modellen en concepten te werken. In India is onderwijskunde een stuk eenzijdiger en oppervlakkiger.'
Gelukkig had Suvarna Phadtare, die in het dagelijks leven huisvrouw is, geen academische achtergrond nodig voor de cursus vanPratham. 'En dat is juist de kracht. Pratham is een beweging.' Shekhar Hardikar stemt knikkend in. Hij en de elf andere cursisten gaan hun nieuwe inzichten in India toepassen en doorgeven. 'En zeker ook aan de overheid,' aldus Hardikar. 'We moeten hen overtuigen van de nieuwe onderwijsopvattingen. Ongeletterde ouders kennen vaak de voordelen van onderwijs niet, dus moet de overheid dit stimuleren. Wij zijn ervan overtuigd geraakt dat het heel belangrijk is dat de overheid juist het onderwijs voor de jongste kinderen goed verzorgt.'
De acht weken Nederland waren volgens de deelnemers 'lang, maar misschien niet lang genoeg'. Wel zijn de meeste toeristische plekjes bezocht. 'Madurodam - zeg ik dat goed? - was erg mooi', zegt Pai. Keukenhof, Floriade, Amsterdam en Giethoorn completeren de toertocht. En natuurlijk: 'Queensday, wat mooi'.
Wat is het bijzondere aan Nederland? Pai weet het wel: 'Nederlanders zijn gereserveerd, een volk van respect en introversie. Indiërs? Die zijn anders', lacht ze.
Bram Borkent
Twaalf Indiërs volgden de afgelopen acht weken een cursus bij de faculteit TO. Vrijdag ontvingen zij, getooid in klederdracht, hun diploma tijdens een feestelijke ceremonie. Links Shekhar Hardikar, rechts Madhuri Pai.
