Afgezien van het hoge studentgehalte onder de bezoekers en de moderne kunst aan de muur, is Café Museum, schuin tegenover de TU Wien, een typisch Weens Kaffeehaus: wie eenmaal zijn keus heeft gemaakt uit de uitgebreide koffiekaart krijgt zijn Melange, Kleiner Brauner of Einspänner geserveerd met een glaasje water en mag vervolgens tot sluitingstijd blijven zitten. Het water wordt regelmatig ververst, maar nieuwe koffie, of iets anders, komt er alleen op nadrukkelijk verzoek van de gast, die zich verder ongestoord kan verdiepen in zijn privécorrespondentie, collegedictaten of de krantencollectie van het café.
Het recente uitstapje van Jörg Haider naar Saddam Hussein bepaalt voor een groot deel de inhoud van de Weense kranten. De extreem-rechtse politicus van regeringspartij FPÖ omzeilde alle VN- en regeringsrichtlijnen, om op eigen houtje hulpgoederen in Irak af te leveren en met de Beul van Bagdad op de foto te gaan. De zoveelste provocerende actie van de populistische Haider (onder het motto: als de VN en Oostenrijk er niet in slagen om stervende Irakese babies te helpen doe ik het zelf wel) komt hem nu zelfs in eigen kring op kritiek te staan.
'Ja, die Haider is weer lekker bezig,' constateert Jon Schuringa, Wener sinds 1998. 'Toen ik hier net was, volgde ik het Oostenrijkse nieuws überhaupt nicht. Maar toen Haider twee jaar later 27% van de stemmen kreeg, ben ik dat wel gaan doen. Dat kon ook bijna niet anders, want vanaf dat moment werd er elke donderdagavond massaal geprotesteeerd in de binnenstad, tot diep in de winter.'
In Nederland hebben we nu het fenomeen Fortuyn. Zegt je dat nog wat?
'Jawel. Het is eerste wat ik doe als ik op mijn kantoor kom is op internet een Nederlandse nieuwssite opzoeken. Het is inderdaad opvallend hoeveel parallellen er zijn tussen die twee. In elk geval zijn ze allebei op een bepaalde manier charismatisch en demagogisch. En voor Haider geldt zeker dat zijn partij nergens is zonder hem.'
Schuringa is even het café binnen komen wippen vanuit zijn Institut für Kommunikationsnetze. Het relatief jonge instituut zit in een bijgebouw van de monumentale TU die in 1815 werd gesticht en in bijna 200 jaar uitgroeide tot een universiteit met 20.000 studenten.
Waarom Wenen?
'Toeval. Nadat ik in 1995 aan de UT was afgestudeerd heb ik onder meer acht maanden bij een research-afdeling van IBM in Zürich gewerkt. Een collega daar vertrok toen als hooglerarar naar de TU in Wenen om daar een instituut voor netwerkcommunicatie op te zetten bij de faculteit Elektrotechniek. Een tijdje later vroeg hij me of ik er promotieonderzoek wilde komen doen. Op zich leek het me wel wat, maar toen ze eerst via een enorm bureaucratisch proces uitgebreid gingen onderzoeken of mijn studie Informatica aan de UT eigenlijk wel iets had voorgesteld was de lol er voor mij een beetje af. Maar later ben ik er toch op teruggekomen en nu ben ik hier een soort aio.'
Maar wel een aio met een vast salaris (dus niet getrapt oplopend zoals in Nederland) van zo'n 3.000 gulden netto per maand, betaald uit de faculteitskas, die mede gespekt wordt door researchklusjes die promovendi als Schuringa voor de industrie klaren. Zolang het in het verlengde van hun onderzoek ligt uiteraard.
Schuringa doet onderzoek naar mobiele agenten: kleine autonome programmaatjes die het verkeer in netwerken regelen, door zich te verplaatsen binnen het netwerk, te kijken wat er aan de hand is, zonodig boodschappen achterlaten, met als doel 'fileproblemen' te voorkomen en het systeeem zelfdiagnostisch en 'self-healing' te maken.
'Maar voor network operators is dat een veel te ingewikkelde en geavanceerde oplossing. Als die een probleem hebben, leggen ze gewoon een extra kabel in de grond. Om te bewijzen dat mobiele agenten echt goed werken, is er bovendien nog wel wat onderzoek nodig. Op dit moment wordt daar wereldwijd denk ik door maar tien instituten aan gewerkt.
'Daarnaast heb ik meegewerkt aan het ontwerpen van een protocol voor het versturen van datapakketjes over glasvezelnetwerken. De huidige protocollen voor optische netwerken zijn namelijk niet geoptimaliseerd voor packet switched networks zoals internet. Dit protocol is dat wel en bovendien goedkoper, robuuster en sneller: 10 gigabit per seconde. Er zijn een stuk of zeven voorstellen voor zo'n nieuw protocol gedaan. Daar blijft er een van over, en de kans is groot dat ons voorstel het wordt en wereldwijd wordt toepepast.'
Een voormalig keizerlijk instituut in de technologische voorhoede: dat verwacht je niet direct.
'Nee dat kan ik me wel een beetje voorstellen. Op het gebied vannetwerken bijvoorbeeld, mijn vakgebied, gebeurt er in Oostenrijk niet zo veel. Ik denk ook niet dat ik hier op de universiteit of in het bedrijfsleven een interessante baan kan vinden als ik over een half jaar klaar ben. Wat dan? Amerika waarschijnlijk. Ik heb nog niet iets concreets, maar toen ik drie weken geleden op een meeting in Orlando was, heb ik gemerkt dat daar best wel wat mogelijkheden liggen. Ik kies nu sowieso voor het bedrijfsleven. Toen ik bij de UT wegging, zei ik al dat ik niet zo gauw meer naar de wetenschap zou terugkeren. Tot nu toe is dat wat anders gelopen, maar nu ga ik echt wat anders doen.'
Net nu je hier een beetje ingeburgerd bent?
'Ach, voor de gezelligheid kun je beter in Italië zitten. Hoewel ik hier wel meer een kroegtijger ben geworden dan in Nederland. In het centrum kom ik eigenlijk nooit: dat is voor de toeristen. En ik kom ook niet in het café waarin alle andere Nederlandse Weners zitten. Dat hoeft voor mij niet zo. Mijn meeste vrienden hier zijn Oostenrijkers.'
Lopend van het café naar de fotolocatie door het Ressel Park (genoemd naar de Weense uitvinder van de scheepsschroef) antwoordt Schuringa op de vraag wat hij het meeste zal missen als hij Wenen verlaat, na lang nadenken: 'Het weer. Het is hier altijd net iets beter dan in Nederland.'
Menno van Duuren
Jon Schuringa:...voor de echte gezelligheid moet je in Italië zijn...
