Begrijpen doet geen van drieën het. Alles hebben Mark Zuidgeest, Hanneke Bodewes en Sandro Etalle geprobeerd om van de pijn in hun gewrichten af te geraken. Fysiotherapie, oefeningen tijdens het werk, met liniaal en schroevendraaier afgestelde werkplekken. Maar niets hielp afdoende.
Tot ze op het idee kwamen om eens te gaan zwemmen. De een omdat-ie dat vroeger altijd al deed, de ander na een suggestie van iemand op een feestje. De derde omdat-ie van hardlopen alleen maar meer pijn kreeg. Maar geen van drieën omdat het in de Stop-rsi informatiebrochure van de UT stond. Want daar staat zwemmen niet in.
Waarschijnlijk komt dat omdat het verschijnsel rsi zo mysterieus is. Want waar hebben we het over? De onduidelijkheid is zo groot dat de overheid begin december aankondigde haar preventiecampagne stop te zullen zetten. Staatssecretaris Hoogervorst van Sociale Zaken stopt met alle preventieve voorlichting omdat hij bang is dat mensen zich daardoor een ziekte aanpraten. Let op: een ziekte, en niet rsi - want zo weinig is er duidelijk over wat de repetitive strain injury nu eigenlijk precies behelst.
En dat terwijl bijna tweederde van de Nederlandse beeldschermwerkers klaagt over pijn aan nek, schouders, armen of vingers. Een percentage dat ook nog eens snel stijgt, zoals blijkt uit een onderzoek van de Arbeidsinspectie dat diezelfde Hoogervorst eind vorig jaar naar de Tweede Kamer stuurde.
Dat rapport vertelt dat in vier jaar tijd het aantal klagende beeldschermers van 56 procent is opgelopen naar 65 procent, terwijl het kabinet gehoopt had op een daling van 10 procent.
Tot overmaat van ramp komen opvallend genoeg de klachten meer voor bij computeraars die op de hoogte zijn van de eisen waaraan een gezonde werkplek moet voldoen. Vandaar dat de overheid besloten heeft de campagnes te staken.
Voor Zuidgeest, Bodewes en Etalle komt preventie te laat. Voor Sandro Etalle (37), Italiaan van geboorte en docent bij Informatica, begon de ellende anderhalf jaar geleden. Hij werkte toen nog voor de Universiteit van Maastricht, een periode waar hij niet met onverdeeld plezier op terugblikt. 'De UT is een veel betere werkgever', glimlacht hij. Meer wil hij over Maastricht niet kwijt.
'De pijn begon in mijn onderarm, en straalde al snel uit naar mijn schouders en mijn nek. Het werd snel erger. Op een gegeven moment kon ik echt niet meer werken. Ik heb drie maanden thuisgezeten en van alles geprobeerd om eraf te komen: fysiotherapie, manuele therapie, fitness, tennissen - niets hielp.'
Na zijn verkassing naar Twente besloot Etalle te gaan zwemmen. Drie keer per week. Merkwaardig genoeg verdween de pijn als sneeuw voor de zon.
Iets vergelijkbaars maakte Hanneke Bodewes mee, een 23-jarige studente WWTS. Zij worstelt al twee jaar met pijn in armen en polsen, met name in periodes van verhoogde stress. Tentamenweken zijn het ergst. 'Op goed moment kon ik geen deurklinken meer naar beneden duwen', zegt ze.
En ook in haar geval biedt vooralsnog maar een ding soelaas: zwemmen.
Nummer drie, Mark Zuidgeest (27), aio bij CT&M kreeg afgelopen september voor het eerst last van pijn in zijn nek en bovenarmen. 'Rsi durf ik het niet eens te noemen', zegt hij. 'Ik wijt het aan verhoogde psychische druk. Ik heb een zware periode met mijn proefschrift meegemaakt.' Niettemin bracht ook bij water verlossing. 'Elke dag zwem ik twintig minuten. Dat is genoeg. De pijn staat in geen verhouding tot wat ik eerder voelde.'
Zuidgeest is niet te spreken over het rsi-beleid aan de UT. 'Al een jaar lobby ik voor een onderbrekingprogramma op de computers van onze faculteit. Maar we er nog steeds geen. Terwijl het zó belangrijk is. Dat begrijp ik dus niks van.'
Sportfysiotherapeut René Polman, gevestigd op de campus, is niet helemaal verbaasd. 'Zwemmen heeft een paar voordelen. Ten eerste wissel je door voortbeweging in water de microbewegingen van achter het toetsenbord af met de macrobewegingen van de zwemslag. Dat is altijd goed. Verder treedt in het zwembad een relatieve gewichtloosheid op, de reden waarom er veel gerevalideerd wordt in zwembaden.'
Badmeester Henk Siers juicht het rsi-zwemmen toe. Omdat hij een toeloop aan 'medicinale' zwemmers verwacht, overweegt hij om extra rsi-uren in te roosteren. 'Bestaat er inderdaad voldoende belangstelling, dan valt er iets te regelen', aldus de badmeester.
