De Europese Unie maakt octrooi op software toch mogelijk. In het Europees Parlement in Straatsburg stemde een ruime meerderheid (364 tegen 153) voor een aangepast voorstel.
De meeste fracties waren verdeeld over het onderwerp. In het Nederlandse deel van de liberale eurofractie stonden de VVD en D66 lijnrecht tegenover elkaar. Volgens D66-woordvoerder Jasper Hermann ging het om een keuze tussen de belangen van kleine en middengrote bedrijven of die van grote bedrijven als Microsoft. 'De Europese Commissie wil de banden met de grote bedrijven goed houden.'
Van de Nederlandse eurofracties hebben vooral die van D66 en GroenLinks (Groenen/EVA) het verzet tegen software-octrooiering gesteund. Beide partijen betogen dat de EU-richtlijn schadelijk voor het bedrijfsleven zou zijn. EuroparlementariÙrs zijn de laatste maanden overstelpt met protest-mails van software-ontwikkelaars.
Ook vanuit academische hoek is tegen de regeling geageerd. Een internationale groep economen, onder wie de Maastrichtse hoogleraar Luc Soete, waarschuwde in een open brief aan het Europees Parlement voor de ernstige gevolgen van octrooiering van software op innovatie, groei en concurrentie in Europa.
Volgens D66-eurofractielid Johanna Boogerd brengt octrooiering van software de creativiteit, bewegingsvrijheid en innovatie in het gedrang. 'De basisprincipes van software zijn niet-patenteerbare concepten, aangezien ze door iedere software-ontwikkelaar te bedenken zijn en ten grondslag liggen aan innovatie.' Ze wijst erop dat als software-gerelateerde uitvindingen octrooirechtelijke bescherming krijgen, elementaire bedrijfsprocessen dat ook krijgen. 'Dat maakt het bedrijfsleven vleugellam en dat is onwenselijk.'
In de VS zijn software-patenten al lang mogelijk. In de Volkskrant schreef Boogerd dat die echter niets bijdragen aan innovatie. 'De reden dat bedrijven patenten vastleggen is preventief: als zij het niet doen, kan de concurrent hen straks beletten hun eigen software te gebruiken of te verkopen. Bovendien kunnen de vastgelegde patenten worden uitgeruild met die van andere bedrijven. Zo wordt innovatie vervangen door bureaucratie.' Ze wees ook op het gevaar voor 'open source' software als Linux, waarop de meeste internetservers draaien.
Haar collega Theo Bouwman van de eurofractie van GroenLinks denkt dat het patenteren van software de vorming van monopolies in de hand werkt. 'Alleen grote multinationals hebben de juridische middelen om hun patenten voor de rechter af te dwingen. Patentrecht op software zal ten koste gaan van veel kleine en middelgrote bedrijven die software ontwikkelen. Het is daardoor niet alleen een rem op innovatie, maar zorgt ook voor het verdwijnen van veel bedrijven en dus banen.'
Veel programmeurs zijn bang dat er octrooien komen op heel gangbare software. Zo heeft IBM in Europa zelfs patent gekregen op de '
download-balk'. In de VS bleek de one-click-shop-methode gepatenteerd door één bedrijf. Bouwman: 'Dit soort patenten zijn natuurlijk van de zotte. Ze zijn onredelijk, onwenselijk en werken belemmerend, zowel voor de innovatie als voor de gebruiker van computerprogramma's.'
Overigens verleent het Europees Octrooibureau al octrooien op software, maar bij conflicten hanteren rechters in verschillende landen andere maatstaven. De nieuwe regeling zou aan die verwarring een einde moeten maken.
Software wordt al beschermd via het huidige systeem van copyright.Volgens GroenLinks en D66 moet dat zo blijven.
