De universiteiten zijn het meest positief over de begroting, gevolgd door de hogescholen. Werknemers en studenten voelen zich bekocht.
'Een trendbreuk' na twintig jaar bezuinigen op hoger onderwijs en onderzoek. Zo noemt universiteitenvereniging VSNU de koers die met de begroting 2004 is ingezet. De kenniseconomie krijgt er 185 miljoen euro bij via het Innovatieplatform onder leiding van Balkenende. VSNU-voorzitter Ed d'Hondt durft het nog niet helemaal te geloven: 'Een zwaluw maakt nog geen zomer, maar is wel een signaal van een positieve weersverwachting.'
Rector magnificus Frans van Vught ziet 'een zwak positief signaal' in de aandacht voor de kenniseconomie, de technostarters, bèta en techniek, en het streven naar focus en massa in het onderzoek. 'Ik zou zeggen: drie zwaluwen.'
'Volksverlakkerij', noemt voorzitter Walter Dresscher van de Algemene Onderwijsbond de manier waarop minister Van der Hoeven haar plannen in de begroting heeft gepresenteerd. Tegenover een investering van 700 miljoen euro staat een bezuiniging van 600 miljoen op de onderwijsuitgaven. Nog eens 650 miljoen komt uit de zakken van de ambtenaren, wier salarissen worden gekort, stelt de bond. Blijft over: een bezuiniging van 500 miljoen. 'Daarmee valt ook de bodem onder de ambiteuze plannen van de minister weg.'
Het ministerie van Onderwijs wil de eerste geldstroom in het wetenschappelijk onderzoek gaan 'dynamiseren'. Onderzoeksbudgetten zullen daardoor afhankelijk worden van de kwaliteit van de output. Dat staat in de Onderwijsbegroting 2004. Komend jaar wordt ongeveer 25,5 miljard euro uitgegeven door 'Zoetermeer', ruim 500 miljoen euro meer dan het jaar daarvoor. Daarvan neemt het wetenschappelijk onderwijs 3,2 miljard euro voor zijn rekening. Voor onderzoek is bijna 770 miljoen euro gereserveerd.
Staatssecretaris Nijs en minister Van der Hoeven hebben NWO de opdracht gegeven om te kijken hoe kwantiteit en kwaliteit van onderzoek zo objectief mogelijk kunnen worden beoordeeld. Natuurlijk wordt er onderscheid gemaakt tussen de diverse wetenschapsgebieden. Bij technische wetenschappen die dicht tegen de innovatieketen van bedrijven opereren, dient de toepasbaarheid van het onderzoek een meetpunt te zijn. Is een dergelijk beoordelingskader eenmaal ontwikkeld, dan kan dit flinke verschuivingen per universiteit tot gevolg hebben. OCW trekt in de komende drie jaar totaal 21 miljoen euro uit voor de 'dynamisering van de eerste geldstroom'.
