Als promovendus ontwikkelde hij al een kunstmatig kaakgewricht waarmee enkele mensen rondlopen. Zijn paradepaardje is echter een bloedpomp die het hart ondersteunt. Als operationeel directeur van het Groningse spin-off bedrijf Intra-Vasc wil hij deze pomp binnenkort bij mensen gaan testen.
Voor Van Loon en zijn compagnon dierenarts Gerhard Rakhorst was donderdag 11 september 2003 een bijzondere dag. Hun bedrijf Intra-Vasc werd officieel geopend door de fameuze Nederlandse uitvinder-arts Willem Kolff. Deze internist vond in 1943 te Kampen de kunstnier uit, die hij later in Amerika doorontwikkelde. Kolff, tot voor kort hoogleraar in Salt Lake City, kreeg in 1986 een eredoctoraat van de UT uitgereikt, zijn twaalfde, vanwege zijn baanbrekend werk op het gebied van geneeskunde en engineering. De inmiddels 92-jarige arts was vorige week in onder meer Kampen, waar hij het middelpunt was van een aan hem opgedragen nierfestival.
De opening van Intra-Vasc kwam voor Van Loon een paar maanden voordat een tweede droom in vervulling zal gaan. In het Nijmeegse Radboudziekenhuis krijgt een patiënt het eerste product van het jonge bedrijfje geïmplanteerd. Een bloedpomp die het hart ondersteunt.
Van Loon werkt samen met de bedenker van de pomp, Rakhorst, aan de vervolmaking van een idee dat in 1990 ontstond. Na een ingrijpende open hartoperatie of een zeer ernstig hartinfarct heeft het hart tijd nodig om weer op gang te komen. De bestaande hulpmiddelen zijn soms te zwak terwijl een tijdelijk kunsthart een te ingrijpende, dure en vooral onbereikbare oplossing is. De patiënt gaat vaak dood. Rakhorst: 'Met onze pomp willen we de eerste paar dagen na een ingreep of infarct overbruggen. Vaak kan het hart dan herstellen. Gebeurt dit binnen die tijd niet dan kan de hartchirurg alsnog besluiten drastischer in te grijpen met bijvoorbeeld een extra operatie of een langdurige kunst- of hulphart gevolgd door een harttransplantatie.'
De Puca, zoals de hartpomp heet, is even vernuftig als eenvoudig. Het apparaat ziet er uit als een doorzichtige lolly op een lang flexibel stokje. Het stokje is in werkelijkheid een holle buis die bestaat uit twee lagen kunststof met daartussen metaal. Aan het uiteinde zit een metalen tip en zo'n vijftien centimeter erboven een opening met daarin een klepje. 'Het klepje bevat het geheim', zegt Van Loon. 'Afhankelijk van de stroomrichting van het bloed gaat het klepje open of dicht. In het lichaam zit de tip in het hart en het klepje er net buiten, in de aorta.We kunnen nu bloed uit het hart zuigen en in de aorta weer afgeven. Zo hoeft de hartspier zelf niet zoveel werk te verrichten.'
Behalve eenvoudig in werking, is de Puca ook eenvoudig in gebruik, zegt Van Loon. Een chirurg kan de slang inbrengen via de armslagader. Een operatie is niet nodig. De eigenlijke pomp, de doorzichtige lolly, blijft buiten het lichaam. Deze bestaat uit twee compartimenten met daartussen een flexibel kunststof vlies. Door in één compartiment lucht te pompen, zet het vlies uit en drukt zo het bloed uit het andere compartiment: de 'hartslag' is een feit. De Puca kan tweeënhalve liter bloed per minuut verplaatsen, dat is ongeveer de helft van het volume dat het hart normaal zelf rondpompt.
'Het was een hels karwei om onze toeleveranciers zover te krijgen dat ze de onderdelen van de pomp precies volgens onze specificaties konden maken. Meerdere bedrijven claimden dat ze het klepje en de bijbehorende asjes wel konden fabriceren maar ze verkeken zich erop. Hierdoor verspeelden we één jaar van ons onderzoek', aldus Van Loon.
Intra-Vasc wil in haar eigen fabricageruimte de eerste Puca-pompen maken. In ieder geval genoeg voor het klinische onderzoek dat in aan het eind van het jaar in Nijmegen start. Van Loon: 'Daarna zullen we de productie uitbesteden. Zelf richten we ons onderzoek alweer op opvolgers zoals een extra kleine versie voor baby's of een pomp die de bloedvoorziening van organen in de buik ondersteunt tijdens langdurige openhartoperaties.'
Toen van Loon begin jaren negentig afstudeerde, kreeg hij als een van de weinigen meteen een baan. De arbeidsmarkt voor technici was slecht. Van Loon: 'Tijdens mijn stage werkte ik in Enschede aan een kunstkaakgewricht. Het was een onderzoek dat het Academisch Ziekenhuis Groningen financierde. Omdat men niet tevreden was over het verloop haalden ze het onderzoek naar Groningen. Ik mocht mee, nu als aio. Na mijn promotie kwam ik in contact met Gerhard Rakhorst. Hij wilde het idee van de Puca-pomp verkopen, maar niemand toonde interesse. Daarom besloot hij om de verdere ontwikkeling zelf ter hand te nemen en een eigen bedrijf te starten. Hij vroeg me om zijn compagnon te worden.'
Omdat Van Loon de kans kreeg om aan een medisch-georiënteerd probleem te werken, raakte hij verzeild in de wereld van de kunstmatige organen. Dat bevalt hem uitstekend, mede dankzij zijn Twentse afstudeerspecialisatie biomedische techniek. En zijn maatje Rakhorst. Trots poseert hij voor een plaatje, samen met Kolff, zijn grote voorbeeld (foto).
Meer info: www.intra-vasc.nl
Patrick Marx
De hartpomp is even vernuftig als eenvoudig
