Raoul van Gastel (29) is een van de drie gelukkigen. Hij promoveerde in Leiden, werkte een jaartje in een Amerikaans lab en reisde vorig jaar januari na terugkomst uit de States rechtstreeks van Schiphol naar Twente om bij Vaste Stof Fysica als postdoc te beginnen. `Wat die subsidie voor mij betekent? De komende drie jaar keihard werken!' stelt Van Gastel nuchter vast. `Maar,' geeft hij toe, `natuurlijk is het ook een erkenning voor wat je tot nu toe gedaan hebt. Je hoort toch tot de beste vijf á tien procent van jouw onderzoeksveld.'
In Amerika leerde Van Gastel de fijne kneepjes van het werken met een lage-energie elektronenmicroscoop. Tot nu toe bekeek hij daarmee vooral metallische systemen, maar in mei vorig jaar ontstond het idee om het apparaat in te zetten bij de zelfassemblage van organische moleculen op substraten van metaal. Het onderzoeksplan dat werd geschreven voor de aanvraag van de veni-subsidie, heeft tot doel om tweedimensionale moleculaire structuren van nanometerafmetingen te maken door het manipuleren van het zelfassemblage-proces.
Volgens Van Gastel zit zijn onderzoek ergens tussen fundamenteel en toegepast in: `We proberen bepaalde fysische verschijnselen zodanig onder controle te krijgen dat we ze op den duur kunnen inzetten voor een productieproces. Toekomstige toepassingen waar je aan kunt denken zijn het maken van hele kleine schakelingen, met moleculaire elektronica.' De UT is een van de weinige plekken waar Van Gastel zijn onderzoek kan uitvoeren: er zijn maar vijftien lage-energie elektronenmicroscopen ter wereld, en een ervan staat in de Hogekamp.
Dolblij was Srirang Manohar (34) toen hij het nieuws hoorde. `Ik heb wel drie keer gevierd: met mijn collega's, de familie van mijn Nederlandse vrouw en met m'n buren in Haaksbergen.' Manohar kwam na zijn promotie aan het Institute of Science in Bangalore (India), in 2001 naar de UT en is daar sindsdien postdoc bij Biofysische Techniek (TNW). In zijn veni-onderzoek wil hij nieuwe technieken uit de nanotechnologie combineren met bestaande biofysische technieken om kankercellen in een vroegtijdiger stadium te kunnen detecteren.
`Als jouw onderzoeksvoorstel gehonoreerd wordt door een onafhankelijke, gerespecteerde jury, dan betekent dat wel iets. Ze vinden je goed genoeg om een eigen project, met een behoorlijk budget te runnen. Die onderscheiding opent weer veel nieuwe deuren voor de toekomst.'
Waar ter wereld die nieuwe deuren voor Manohar open zullen gaan weet hij nog niet. Maar:
`Ik blijf het liefst in Nederland, hoewel ik mijn veni-subsidie mee kan nemen naar een universiteit van mijn keuze. Ik heb een Nederlandse vrouw en de infrastructuur qua lasertechnologie is aan de UT echt heel goed. Verhuizen ligt dus niet voor de hand, maar op termijn sluit ik andere opties niet uit.'
De derde winnaar, Alexander Brinkman van de vakgroep lage temperaturen (eveneens TNW), is er even niet. Brinkman (28) zit een jaartje in Genève en doet daar aan de universiteit fundamenteel onderzoek naar elektronische en magnetische eigenschappen van materialen. Na zijn promotie, in maart vorig jaar, bleef hij nog een paar maanden hangen om als postdoc wat restantjes van zijn promotieonderzoek af te maken. Vervolgens deed hij met succes een gooi naar de post van assistent professor in de groep van TNW-hoogelraar Horst Rogalla. `Een ideale plek om onderzoek te doen: heel breed wat interesses betreft, technisch als theoretisch heel sterk, en een hoop leuke collega's.'
Zijn onderzoek in Genève combineert Brinkman met zijn aanstelling bij Lage Temperaturen. Zijn veni-onderzoek pakt hij op als hij komend voorjaar terugkeert naar de UT. `Die veni-toekenning is natuurlijk prachtig,' laat Brinkman vanuit Genève weten. `Drie jaar lang kan ik heerlijk onderzoek gaan doen in een veld wat me ontzettend boeit: de supergeleiding. De kennis die ik hier in Genève opdoe kan ik daar goed bij gebruiken. Nog niemand ter wereld snapt waarom bepaalde keramische materialen supergeleidend worden, en dat ook nog eens bij temperaturen waarvoor je helemaal niet zo heel ver voor hoeft af te koelen. In Twente gaan we nu proberen om structuren in die materialen te maken, die het geheim van de supergeleiding misschien wel verklappen.'
In Genève blijven en daar zijn veni-onderzoek uitvoeren is geen optie voor Brinkman: `Eigenlijk is er qua infrastructuur en know how maar één plek in de wereld waar dit onderzoek het beste uitgevoerd zou kunnen worden, en dat is Twente.'
Hoe zijn carrière er na `veni' uitziet weet Brinkman nog niet: `Voorlopig bevalt het onderzoek in dit vakgebied me nog prima. Ik geniet van het experimenteren en de pogingen om de fundamentele verschijnselen in de natuur te doorgronden.'
Menno van Duuren
Alexander Brinkman
Raoul van Gastel
Srirang Manohar
