De UT is volop aan het promoten: vanaf maandag 19 april is het DubbelFit-week, een actie van het project Gezond en Sterk op het Werk. Werknemers worden zoveel mogelijk gestimuleerd om met de fiets naar het werk te gaan en in de pauze een half uurtje te wandelen. Want gezonde medewerkers melden zich minder vaak ziek. Toch? `Dat is niet wetenschappelijk bewezen, maar het is heel aannemelijk dat lunchwandelen en fietsen naar het werk positief bijdragen aan de gezondheid', vertelt Jakob Pilon. De bedrijfsarts is sinds 1995 werkzaam bij de Arbodienst Drienerlo en houdt zich voornamelijk bezig met het coördineren van medische bewegingsprogramma's.
Wat houden die medische bewegingsprogramma's precies in?
`Ze zijn gericht op mensen die vanuit ziekteverzuim aan het reïntegreren zijn. Het kan gaan om werknemers met lichamelijke, maar ook psychische klachten als depressies of een burn out. Sommigen moeten over een soort van `hobbeltje' heen om terug te keren naar de werkvloer. Bewegen, bijvoorbeeld medische fitness, heeft dan een positief effect, het verhoogt de lichamelijke en psychische weerbaarheid. Zo van: dat heb ik toch maar weer mooi geflikt.'
Wanneer komt iemand bij een bedrijfsarts terecht?
`Veelal vanuit het ziekteverzuim, voor mensen die vanaf 5 dagen tot 2 weken thuis zijn. Dat ligt ook aan de afspraken met de leidinggevende. Werknemers kunnen ook terecht op het arbeidsomstandigheden spreekuur. Daar is niet een directe aanleiding voor nodig, je hoeft dus niet ziek te zijn. Het kan zijn dat je iets onder de aandacht wilt brengen dat relatie heeft met het werk. Bijvoorbeeld RSI-klachten of een te hoge werkdruk.'
Hoe is het eigenlijk gesteld met de werkdruk op de UT?
`Bij mijn weten is er een laag verzuim als het gaat om hoge werkdruk. De UT kent namelijk veel goede regelingen. Werknemers zijn veelal zelf in staat om het werktempo te bepalen, het is hier niet opgelegd. Specifiek voor het onderwijs in het algemeen is wel bekend dat de werkdruk hoog is. Daar zijn verschillende factoren voor. De lessen moeten immers altijd doordraaien, het onderwijs is altijd in beweging en je gaat om met heel veel verschillende mensen. Overspannenheid en burnout zijn daarom duidelijk op de loer liggende beroepsziekten.'
Psychische klachten dus?
`Klopt. Maar dit soort klachten komen bijna altijd voort vanuit meerdere oorzaken. Het is vaak een combinatie van werk, privé en de persoon die je bent. Iedereen kan dan wel een burnout krijgen, maar de een is er gevoeliger voor dan de ander. Het type werknemer bijvoorbeeld dat altijd alles goed wil doen, niet `nee' kan zeggen, loopt meer meer risico. Als je weet dat je tot dat type behoort, is het goed om preventief te handelen en bepaalde vaardigheden te ontwikkelen. Zo help je psychische klachten voorkomen.'
Hoe kunnen UT'ers aan hun gezondheid werken?
`Door bijvoorbeeld meer te bewegen. Dertig minuten matig bewegen per dag is de norm, volgens de Nederlandse Hartstichting. Dat kan dus door te gaan lunchwandelen of te fietsen naar het werk. Het is in ieder geval al heel belangrijk dat je pauze neemt en niet op je luie achterwerk blijft zitten.'
Maar het is dus niet wetenschappelijk bewezen dat meer wandelen in de lunchpauze leidt tot minder ziekteverzuim?
`Nee, maar het is logisch dat het een positieve bijdrage levert aan een gezondere levensstijl. En wat wel bewezen is: werknemers die gezond leven en voldoende bewegen, hebben over een periode van twee jaar tien tot twintig dagen minder verzuim dan hun minder gezonde collega's.'
Is het niet een beetje betuttelend, dat gezonde gedoe? Dat weten we toch langzamerhand wel?
`Ik vind het niet betuttelend, dat zit `m in de manier waarop. Het is hartstikke goed dat een werkgever dit stimuleert. Bedrijven als IBM en AKZO Nobel hebben zelfs heuse lifestyle-programma's voor de medewerkers. Dat geeft die bedrijven een goede uitstraling naar buiten, maar het is natuurlijk ook in hun eigen belang.'
Hoe staat het met RSI op de UT?
`Uit enquêtes blijkt dat er wel klachten zijn, maar bij de bedrijfsarts belanden ze niet meer snel. Dat komt door betere voorlichting en kennis. Onlangs promoveerde iemand aan de VU en concludeerde dat het relatief belangrijker is om te pauzeren dan om ergonomische ondersteuning te hebben als het gaat om RSI. De bloedsomloop moet zich namelijk kunnen herstellen. Wat betreft de UT-populatie is het moeilijk in te schatten hoeveel mensen nou echt last hebben. Het percentage is in ieder geval niet al te hoog. Toch blijft het belangrijk om er aandacht voor te houden, onder andere door bewegen te stimuleren. RSI noem ik niet voor niets een sluipmoordenaar, lichte klachten kunnen in korte tijd ernstig worden als je het niet serieus neemt.'
Maaike Platvoet
Jakob Pilon
