Op 15 december vorig jaar sprak het College van Beroep Studiefinanciering zich uit over het beroep van een Leidse studente Engels. Zij was in het kader van 'Erasmus' in Edinburgh geweest. Omdat zij in die periode geen gebruik kon maken van haar OV-kaart eiste zij een vergoeding. De IBG weigerde, maar het College gaf haar gelijk. Omdat de uitspraak van het College bindend is, is de IBG vanaf die dag verplicht elke claim te honoreren. Daarbij wordt een terugwerkende kracht van twee jaar toegepast. Elke student die in het studiejaar '93-'94 of '94-'95 enige tijd in het buitenland heeft gestudeerd, kan met behulp van een `XM- formulier' voor elke maand 91 gulden terugkrijgen voor de niet-gebruikte OV-kaart. Minister Ritzen betaalt per student per maand 91 gulden aan de OV-bedrijven. De studenten zelf betalen 72 gulden 50 voor hun OV-kaart.
Voorwaarde is dat het gaat om een programma in het kader van de Europese Unie, te weten Erasmus, Comett of Lingua (tegenwoordig Leonardo en Socrates). De afgelopen twee jaar deden 10.500 studenten mee aan een van deze programma's. Gemiddeld verbleven zij vijf maanden in het buitenland. Als zij allemaal een claim indienen, kost dat minister Ritzen per jaar 2,5 miljoen gulden.
Het ziet er naar uit dat de strop voor minister Ritzen niet tot twee jaar beperkt blijft. Ook studenten die nu in het buitenland zitten of daar nog naartoe gaan, hebben recht op de vergoeding van 91 gulden per maand.
D. van der Veen, hoofd Europese programma's van de Nuffic, sluit niet uit dat ook studenten die met andere beurzen naar het buitenland gaan geld kunnen terugkrijgen. Ook zij kunnen immers hun OV-kaart niet gebruiken. Daarvoor moet dan wel eerst een rechtszaak worden aangespannen bij het College van Beroep Studiefinanciering. Naar schatting gaat het daarbij om dezelfde aantallen en bedragen als bij de programma's van de Europese Unie. De jaarlijkse schade voor minister Ritzen bedraagt dan vijf miljoen gulden.
Volgens een woordvoerder ziet het ministerie van onderwijs op het eerste gezicht weinig mogelijkheden om toekomstige claims te voorkomen. Al lang voor het beroep van de Leidse studente had de Landelijke Studentenvakbond geprobeerd een maandelijkse vergoeding af te dwingen voor studenten in het buitenland. De OV-bedrijven weigerden echter het ministerie te vergoeden voor ongebruikte kaarten. Alleen studenten die een volledige studie in het buitenland volgen kregen de keuze tussen de vergoeding en de kaart. Studenten in Vlaanderen kiezen doorgaans voor de OV-kaart.
