Normaal gesproken wordt de prestatiebeurs inderdaad met een jaar vertraging ingevoerd. Er valt geen reden te verzinnen waarom de Tweede Kamer plotseling dwars zou gaan liggen en er, zoals in de Senaat, enkele paarse dissidenten zouden opstaan. Tot zover is het optimisme van de minister van onderwijs terecht. Anders ligt het, als het om de Eerste Kamer gaat. Daar is geïrriteerd gereageerd op de vanzelfsprekendheid waarmee Ritzen alvast de eindoverwinning claimde, zo kort na zijn gevoelige nederlaag in de Senaat. Strikt in cijfers gerekend had Ritzen de prestatiebeurs inderdaad al in september kunnen invoeren, als er niet zulke slordige afspraken waren gemaakt over het wegstrepen van afwezige kamerleden. De `regerings'fracties bezetten 40 zetels, tegen 35 voor de `oppositie'. De senatoren Van Boven (VVD) en Mertens (D66) stemden tegen. Dat zou de uitslag van de stemming hebben bepaald op 38 tegen 37, ten gunste van de prestatiebeurs. Een minimale, maar voldoende marge. Die marge wordt bij de volgende stemming vier zetels groter. PvdA, VVD en D66 beschikken sinds jongstleden dinsdag over 44 van de 75 zetels. Zelfs een handvol dissidenten kan dan nog geen kwaad.
Keihard
Waarom moet Ritzen dan toch inbinden? Het is in de Eerste Kamer met name slecht gevallen dat daar volgens de minister 'geen enkel inhoudelijk bezwaar' zou zijn gemaakt. Niet alleen de oppositie heeft de opmerking van Ritzen knarsetandend aangehoord. 'Het debat stond ból van de inhoudelijke argumenten', aldus VVD-senator dr. L. Ginjaar. 'Ook wij hebben die aangevoerd.' 'Als Ritzen zijn wetsvoorstel ongewijzigd indient, kan hij een pittige discussie verwachten. Ook in de Tweede Kamer. Daar heeft hij uiteindelijk ook maar op punten gewonnen.' CDA-woordvoerder A. Lansink bevestigt de verwachting van Ginjaar. 'We gaan er weer keihard tegenaan', kondigt hij strijdlustig aan. Het CDA is woedend over de wijze waarop Ritzen vorige week woensdag de Tweede Kamer tijdens het vragenuurtje te woord stond. 'Eventuele bezwaren van practische aard wil ik in het nieuwe wetsvoorstel verwerken', zei Ritzen daar. 'Maar ik zie ze nu niet.' Dat kwam al te zelfverzekerd over, om niet te zeggen arrogant.
Voorbeeld
Het was weer een voorbeeld van de gelijkhebberigheid van Ritzen. Als ik vind dat ik gelijk heb, mag ik daar toch zeker naar handelen?, lijkt de minister te denken. Met wat meer bescheidenheid en tact zou hij veel minder weerstand hebben opgeroepen. De regels dwingen Ritzen in het gareel. Elk nieuw wetsvoorstel - ook al is daar geen letter in gewijzigd - moet in elk geval schriftelijk worden behandeld. En een verzoek om een mondeling debat wordt niet snel geweigerd. Het CDA zal daar zowel in de Eerste als de Tweede Kamer zeker om vragen.
PvdA-kamerlid R. van der Ploeg hoopt dat Ritzen 'heeft geleerd' van de gebeurtenis in de Senaat. 'Als hij slim is, gaat hij nu al de discussie aan met de Eerste Kamer. Die moet je altijd serieus nemen.' Sinds CDA-senator Kaland regelmatig zijn vinger opstak tegen het kabinet Lubbers 3, stelt de Eerste Kamer zich een stuk kritischer op tegenover ministers die al te veel haast en zelfvertrouwen aan de dag leggen. Daarbij moet Ritzen zich bedenken dat hij de volgende keer te maken krijgt met politieke dieren als Elske ter Veld, Thijs Wöltgens en Hans Wiegel. Die zullen dat zeker niet pikken.
