Cambodia, Mon Amour is de tweede voorstelling in de trilogie Eight Kings for a Mad Song van Michael Matthews. Deze Amerikaanse acteur/danser/regisseur is verbonden aan het internationale gezelschap Cosmic. Eerder liet hij zich inspireren door Idi Amin van Oeganda. Het laatste deel zal handelen over Baby Doc van Haïti.
In dit tweede stuk is Pol Pot het onderwerp, maar zijn aanwezigheid blijft beperkt tot de slotscène, waarin hij naar voren komt als een ridicule propagandist. Het is Matthews meer te doen om de effecten van deze dictator op zijn omgeving.
Om die aanschouwelijk te maken baseert hij zich op de ervaringen van de Amerikaanse journaliste Elisabeth Becker (gespeeld door Eva van Heijningen). Zij werkte twee jaar in Cambodja als oorlogscorrespondente voor de Washington Post, vluchtte voor de Rode Khmer en schreef een boek over de killing fields.
Hotel
Enkele jaren later mocht zij, als enige westerse journalist, Pol Pot interviewen. In het, vroeger mooie hotel, zien wij haar op hem wachten. Haar geliefde Cambodja herkent ze niet meer: niemand beweegt en niemand spreekt. In het hotel houden Khmer-soldaten haar vijandig en minachtend in de gaten. Haar aantekenboekje wordt uit haar handen gerukt, op de grond gesmeten, weggetrapt.
Maar plotseling beginnen die zwijgende bewakers te dansen. Schokkend en slingerend verhalen zij van hun gewelddadige onderwerping. Keer op keer wordt deze scène herhaald. Net zoals de Khmers niet een miljoen Cambodjanen vermoordden maar acht: steeds dezelfde twee kinderen, twee studenten, twee geliefden, twee grootouders...
Op even suggestieve wijze beelden de drie dansers/acteurs Peter Kho Sien Kie, Martin Schwab en Anat Geiger, een gewelddadige ondervraging uit. 'What did you do in Phnom Penh?!' De vlakke hand slaat op tafel, maar de ondervraagde reageert alsof hijzelf vol is geraakt. Het tafereel herhaalt zich, langzaam raakt de beul op stoom en schreeuwt, als om zichzelf te overtuigen, met het speeksel op de lippen: 'New democratic Kampuchea is good! The past is an evil place!'
Omgedraaid
Maar dan ineens, worden de rollen omgedraaid: de beul is nu het slachtoffer, het slachtoffer de beul. 'What did yóu do in Phnom Penh?!' Klatsj, de hand op tafel. Het lijkt alsof Matthews wil zeggen: iedereen heeft geleden en iedereen heeft gemarteld. Gevolg is een angstaanjagende onzekerheid die mensen gevoelloze, geprogrammeerde volgelingen van een krankzinnig machtswellusteling heeft gemaakt.
Martelquiz
De voorstelling is ontstaan uit dans, waarvan improvisatie-gewijs bewegingstheater is gemaakt. Naast dansfragmenten en korte monologen van Becker, verrassen de vier spelers met hilarische sketches die op hoog tempo worden afgedraaid en de vaart er inhouden. De juffrouw van het reisbureau, het CNN-achtige nieuwspanel, de gladde martelquiz: ze werken vervreemdend, verluchtigend. Deze combinatie van theatervormen levert een korte, heftige voorstelling op, krachtig ondersteund door de muziek van Rob Hauser.
Die is even uiteenlopend als de opgevoerde taferelen. In het begin knalt 'Holiday in Cambodia' van de Dead Kennedy's de zaal in, tussendoor klinken Zuidoostaziatische ritmes, de overheersing door de Fransen wordt herdacht met een chanson en de voorstelling eindigt met het mierzoete 'Stop! In the name of love', van de Supremes.
Het boeiende van Cambodia, Mon Amour is dat het Matthews er niet om te doen is ons de meest nachtmerrieachtige beelden op het netvlies te branden, het leed van de Cambodjanen te verwoorden of ons gedetailleerd verslag te doen van Beckers verwarde gevoelens over haar geliefde land. Zijn abstracte verbeelding geeft de kijker ruimte voor een eigen interpretatie.
