'Binnen vijf jaar denken we de huidige slechte situatie omgebogen te hebben naar tenminste een positieve tendens', vertelt professor N.D. Podufalov, onderminister van onderwijs en de belangrijkste man in een delegatie van tien Russen, die deze week de UT bezoekt. De Russen nemen deel aan een seminar over 'privatisering' van hoger onderwijs, dat door het Centrum voor Studies van Hoger Onderwijsbeleid (CSHOB) is georganiseerd in samenwerking met het Nederlandse ministerie van Onderwijs.
'In feite zijn de problemen, waar Nederland mee te maken heeft dezelfde als die in Rusland', stelt Podufalov. Privatisering, deregulering en decentralisatie zijn woorden die de laatste dertig jaar ook in Nederland de structuur van het hoger onderwijs grondig veranderd hebben. 'Verschil is alleen, dat wij nog maar vijf jaar bezig zijn en midden in een economische crisis zitten.'
Die economische crisis heeft er toe geleid dat er zowel vanuit de overheid als vanuit het bedrijfsleven onvoldoende geld beschikbaar is voor hoger onderwijs. Salarissen zijn maandenlang niet betaald, kachels worden niet gestookt en de door Jeltsin toegezegde verhoging van de studiebeurs (nu 25 gulden per maand) kon (nog) niet worden doorgevoerd. Daarnaast kan de industrie geen nieuwe mensen aannemen,' zegt Podufalov. 'Maar over vijf jaar zullen de mensen die nu beginnen met studeren hard nodig zijn. We doen er daarom alles aan om het systeem draaiende te houden.'
De financiën vormen echter niet het enige probleem waar de Russen mee kampen. Het onderwijs was tijdens de sovjet-tijd sterk geconcentreerd op technische vakken. Daarbij werd een vergaande vorm van specialisatie doorgevoerd. Ook was er teveel aandacht voor militaire productie en te weinig voor civiele. 'We zullen in de toekomst onze specialisaties moeten veranderen. Daarbij zal ook een bredere opleiding en daarmee een bredere inzetbaarheid van afgestudeerden een belangrijke rol spelen.'
Het seminar aan de UT is het eerste uit een serie van vijf. Nederlanders en Russen wisselen hierbij ervaringen uit op zowel theoretisch als praktisch niveau, zoals dat ook de afgelopen jaren tot ieders tevredenheid is gebeurd. Daarbij worden overeenkomsten in Russische en Nederlands problemen sterk benadrukt. Door zaken met elkaar te vergelijken, hopen de partners van elkaar te kunnen leren. Dit keer is er vooral veel aandacht voor manieren voor universiteiten om via andere bronnen zoals contract-onderzoek en -onderwijs de universiteiten in stand te houden. Dat vereist onder andere een vergrote autonomie van die universiteiten. De volgende twee seminars zullen gewijd zijn aan 'wetgeving' en 'standaarden'.
'We zijn ervan overtuigd, dat ons onderwijssysteem ook een aantal hele goede kanten heeft. Wij waren tenslotte het eerste land dat een man in de ruimte heeft gebracht', vertelt Podufalov met gepaste trots. 'Een van de sterke kanten van ons hoger onderwijs is, dat het veel aandacht besteedt aan fundamentele kennis. Door ons systeem met dat van anderen te vergelijken, weten we beter, wat we zelf willen en kunnen.'
