Bibliotheek introduceert elektronisch publiceren

| Redactie

Eigen wetenschappelijke publicaties wereldwijd publiek maken én via een gestructureerd systeem rechtstreeks op het computerscherm krijgen. Dat is sinds kort mogelijk met WebDOC, een project met als doel het online toegankelijk maken van volledige wetenschappelijke documenten. 'Het auteursrecht blijft een grote hobbel bij het elektronisch verspreiden van documenten, maar dankzij een wapenstilstand

Eigen wetenschappelijke publicaties wereldwijd publiek maken én via een gestructureerd systeem rechtstreeks op het computerscherm krijgen. Dat is sinds kort mogelijk met WebDOC, een project met als doel het online toegankelijk maken van volledige wetenschappelijke documenten. 'Het auteursrecht blijft een grote hobbel bij het elektronisch verspreiden van documenten, maar dankzij een wapenstilstand tussen de uitgevers en de bibliotheken, kunnen we met WebDOC aan het werk', zegt G. van Marle, UT-bibliothecaris en lid van de landelijke stuurgroep WebDOC.

WebDOC is een vervolg op RAPDOC (rapid document delivery), het systeem dat feitelijk alleen het interbibliothecaire leenverkeer automatiseert en elektronische verzending naar de gebruiker mogelijk maakt. Bovendien kunnen slechts tijdschriftartikelen worden opgevraagd, die aanwezig zijn in de Nederlandse bibliotheken. WebDOC is een samenwerkingsverband van de Stichting Centrum Bibliotheekautomatisering (PICA), een aantal universiteitsbibliotheken waaronder Twente, Groningen en Brabant, de Koninklijke Bibliotheek, enkele Duitse universitaire bibliotheken en een aantal wetenschappelijke uitgevers waaronder Kluwer, Springer en Academic Press. Daarnaast is met de Amerikaanse Research Libraries Group de afspraak gemaakt op termijn elkaars elektronische bestanden uit te wisselen.

Van Marle: 'Het kopen van literatuur wordt steeds duurder -in het gunstigste geval zijn de bibliotheekbudgetten de afgelopen jaren ondanks stijgende prijzen gelijk gebleven- en met WebDOC komt nieuwe informatie buiten de commerciële uitgevers om toch snel beschikbaar.' Van Marle denkt vooral aan preprints, onderzoeksverslagen en proefschriften.

Het af te leggen traject om een artikel op het net te krijgen is betrekkelijk eenvoudig. De wetenschappers kunnen zelf documenten aanleveren bij de lokale WebDOC-server maar het kan ook via de vakreferent. Vervolgens wordt er een titelbeschrijving van gemaakt met een Engelse samenvatting. Ook wordt het voorzien van codes om het te kunnen ontsluiten. Tenslotte wordt het artikel op het net gezet. Het aanleveren van de artikelen moet idealiter per computer gebeuren in het PostScript- of PDF-format.

Iedere deelnemer heeft een eigen document-server. Via WebCAT, de centrale catalogus van de opgenomen elektronische documenten, zijn deze servers te bereiken en kunnen documenten worden opgezocht. Dit kan door te zoeken op auteursnamen en woorden uit titels of samenvattingen. Daarnaast bieden de onderwerpscategorie of inhoudsopgaven van tijdschriften houvast. Is het document eenmaal getraceerd, dan voldoet een druk op de knop om het op het scherm te krijgen en op te slaan in het eigen computergeheugen.

Het bekijken en downloaden van artikelen is vaak kosteloos. Is dat niet het geval dan wordt dit aangegeven en moet de aanvrager over een IBL-rekening beschikken. Van de zeventig online Kluwer-tijdschriften zijn er twintig voor de UT-gebruiker gratis beschikbaar. Academic Press levert per januari 175 titels en met Elsevier zijn de bibliotheken nog in onderhandeling.

'Voorlopig hebben we ons vooral bezig gehouden met het opzetten van de infrastructuur', aldus Van Marle. 'Zaak is nu wetenschappers ervan te overtuigen hun werk voor de elektronische verspreiding af te staan', vervolgt projectleider R. van Wissen. 'De WebDOC pagina's op Internet zijn klaar, dus we kunnen van start.'

De WebDOC- en WebCAT-pagina's zijn te vinden via de homepage van PICA (http://www.pica.nl) en de UB (http://www.ub.utwente.nl/webdoc). Hier is tevens uitgelegd hoe documenten in elektronische vorm kunnen worden aangeleverd.


CIV medewerker en systeemontwerper A. Sippes, projectleider R. van Wissen en UT bibliothecaris G. van Marle

Stay tuned

Sign up for our weekly newsletter.