Ze is een goed verteller, formuleert zorgvuldig, beslist. Zonder haperingen, zonder ge-uh. 'Ik ben opgegroeid in de Nederlandse Antillen. Toen ik een jaar of veertien was verhuisden we naar Nederland. Daar heb ik de middelbare school afgemaakt. Ik was erg goed in de exacte vakken. Toen dacht ik: ik word ingenieur. In de eerste plaats omdat er goed werk in te vinden was en ten tweede omdat mij interesseerde hoe dingen worden gemaakt, hoe ze in elkaar zitten. Daarom koos ik ook voor Werktuigbouwkunde.'
Onder de honderdtien eerstejaars waarmee ze in 1976 aan de studie begon, bevonden zich nog twee meisjes. Maar die haakten binnen een jaar af. 'Het werd toch als vreemd ervaren. Hoewel mensen het wel positief bedoelden, werd je steeds als uitzondering beschouwd. Ik moest erg vaak uitleggen waarom ik in godsnaam Werktuigbouwkunde was gaan doen. Ze vonden het allemaal leuk, maar ook gek. 't Heeft er een beetje de smaak van dat je je steeds moet waarmaken.'
Hoge cijfers
'Een aantal docenten reageerde positief en leuk, maar één hoogleraar zei bijvoorbeeld met een schuin oog naar mij: 'Niet iedereen kan ingenieur worden'. Een andere zei tegen een vriend van mij: 'Snap jij dat zulke kleine meisjes zulke hoge cijfers kunnen halen?'
Over haar mede-studenten: 'Jongens zijn net mensen, er zitten goeie en slechte tussen. Ik had eigenlijk van die mannensfeer niet zo'n last. Heel vaak was het best leuk, maar soms... Toen ik tijdens een werkcollege een keer een kritische vraag stelde zei een mede-student: 'Echt iets voor dat stomme mens om dat te vragen.' De hele zaal barstte in lachen uit. Dan denk je wel even: 'Nu hou ik er mee op'. Maar je wilt het toch halen. Uiteindelijk heb ik een hele tijd geen college gevolgd omdat ik 't zat was.'
Hele zwik
Luiten leefde zich echter volop uit in nevenactiviteiten. Ze was een aantal jaren student-assistent bij verschillende materiaalkundige practica en lid van 'een hele zwik verenigingen'. Ook was ze penningmeester van Isaac Newton in het 'roemruchte jaar' dat er drie vrouwen in het bestuur zaten. In 1984 studeerde ze af. 'Ik heb er acht jaar over gedaan, maar dat vond ik ook wel mooi, want ik was net drie maanden zeventien toen ik begon.
'Ík vond het op de TH in zoverre ontzettend leuk dat alle mensen geïnteresseerd waren in techniek, dat er allemaal mensen rondliepen die goed waren in exacte vakken. Op de middelbare school vonden ze dat vreemd van een meisje. Dat was een verschil met de Nederlandse Antillen: Nederlandse meisjes vonden wiskunde allemaal heel moeilijk. Voor een deel omdat dat van ze verwacht werd, denk ik. Toen ik bij de decaan informatie ginghalen over de TH vroeg hij waarom mijn broer niet zelf kwam. Ik heb dus helemaal geen broer!'
Philips
'Mijn ouders hebben hun dochters vooral gestimuleerd ervoor te zorgen dat ze hun eigen brood konden verdienen. Nederlandse meisjes worden toch meer gericht op trouwen. Je man verdient het geld en als je gaat scheiden krijg je een uitkering.'
Na haar afstuderen kon ze een baan krijgen bij Shell, maar haar toenmalige vriend en huidige man kon bij Philips terecht. Met wat pijn en moeite organiseerde Luiten dat ze bij Philips werd aangenomen als wetenschappelijk medewerkster van het Centrum voor Fabricagetechnieken (CFT, Eindhoven). Daar werkte ze tien jaar op verschillende terreinen, zoals warmte- en stromingsleer en thermomechanica.
Het CFT is een laboratorium dat applicatiegericht onderzoek doet. 'Als ergens bijvoorbeeld problemen waren omdat een oven niet het goede temperatuurprofiel vertoonde, konden ze naar de specialisten, naar ons komen.' Meestal werden daarbij computersimulaties ingezet en dat bouwen van wiskundige modellen ligt Luiten.
'Tijdens mijn studie had ik al gemerkt dat ontwerpen en produktie niet mijn fort waren. Ik had ook een nadeel ten opzichte van de jongens omdat ik bijvoorbeeld nog nooit achter een draaibank had gestaan. Maar ik was goed in rekenvakken en ik vond ze leuk. Veel mede-studenten vonden die juist moeilijk en vervelend.'
Mechanisch
Sinds juni werkt ze op het televisielaboratorium, het begintraject voor het ontwerp van nieuwe tv's, in de mechanische groep. Die houdt zich bezig met zaken als de knopjes, de ventilatiegaten en de bevestiging van de prints. Boven in hetzelfde gebouw zitten de teams die zich met elektronica en software bezighouden.
'Het is een bruisende omgeving, voortdurende verandering, dat is uitdagend. Ik wist dat hier een vacature kwam voor een ongelooflijk leuk stuk werk. Numerieke simulaties werden tot nu toe vrijwel uitsluitend door specialisten gebruikt. Door de ontwikkeling van de hard- en de software is het nu mogelijk die ook in een voorontwikkellaboratorium toe te passen.'
'Ik ben hier niet meer alleen met techniek bezig. Een deel van het werk bestaat uit bedrijfskundige en organisatorische aspecten. De introductie van numerieke tools in een ontwerpproces gaat niet vanzelf. Dat moet je regelen.'
Gedomineerd
Ook bij Philips begeeft Luiten zich in een door mannen gedomineerde omgeving. Bevalt dat? Even blijft het stil. 'Hoe zal ik dat nu eens goed formuleren... In de werkomgeving heb ik er minder problemen mee dan op de TH. Ik krijg niet de hele tijd de vraag waarom ik in godsnaam WB had gekozen.'
'Maar het was natúúrlijk een uitzonderlijke situatie en uiteraard moeten allerlei mensen dan wennen. Dat is inherent aan het feit dat de meeste vrouwen in deze omgeving secretaressen zijn. Op een gegeven moment was het in ieder geval duidelijk dat ik mijn werk naar behoren deed en later bleek ik het zelfs goed te kunnen...' (Lacht even.) 'Mensen hebben ook een bepaalde voorstelling als ze een expert, een ingenieur vragen. Als er dan een vrouwtje komt binnenwandelen van 1 meter 57...'
'Ja natuurlijk lag daar een drempel!', (streng), 'Dat zal ook nog wel zo blijven, zolang minder dan tien procent vrouwen in de techniek werkt. Jekunt je daar vreselijk over opwinden, maar dan haal je je diploma niet eens.
Kinderen
'Het hele loopbaanbeleid bij Philips is gebaseerd op de veronderstelling: het gaat om een man en die heeft een vrouw voor de kinderen. Het bedrijf moet nog echt een vorm vinden om met andere situaties om te gaan. Nu moet je op persoonlijke basis iets regelen.' Luiten werkt 32 uur per week. 'Dat is een hoge uitzondering, mensen vallen van hun stoel als ze dat horen, ze zijn verbijsterd dat me dat is gelukt. De zaak is in beweging, maar dat gaat niet van de ene dag op de andere.'
'Als je er helemaal uitgaat, kom je nooit meer terug. Ook door die 32 uur zullen mijn carrièrekansen ongetwijfeld afnemen. Maar je moet gewoon keuzen maken in je leven. Ik wil nu niet veertig uur per week werken. Als dat geblokkeerde carrièrekansen betekent, jammer dan.'
