Cohen plaatste echter de nodige kanttekeningen. Studeren is een proces van vallen en opstaan, van tijd verspillen en 'nederlagen lijden', aldus Cohen. Wie streeft naar studeerbaar onderwijs wil die nederlagen vermijden. 'Maar helemaal kunnen we dat niet, en dat moeten we ook niet willen, want het hóórt bij studeren. Een te zwaar accent op studeerbaarheid is een bedreiging voor de academische vorming.'
Compensatie
Beter onderwijs leidt ook niet automatisch tot sneller studerende studenten, waarschuwde Cohen. Want naarmate het onderwijs slechter is, zullen studenten dat moeten compenseren met harder werken; en omgekeerd zal beter onderwijs misschien leiden tot minder hard werkende studenten.
Cohen deed in zijn rede ook een forse duit in het zakje van de discussie over vouchers, en ook in dit opzicht toonde hij zich eerder academicus dan bestuurder. Een systeem van vouchers is niet goed te verenigen met het streven studenten academische vorming te bieden, zei hij. De inwijding in een vakgebied, die cruciaal is voor een academische studie, wordt erdoor gehinderd.
De discussie over vouchers wordt met name binnen de Partij van de Arbeid met verve gevoerd wordt. Vouchers zijn een soort tegoedbonnen voor onderwijs, die op elk gewenst moment ingewisseld kunnen worden tegen (een deel van) een studie. Het idee is ooit geopperd door prof. dr. R. in 't Veld, eind jaren tachtig als PvdA'er de hoogste ambtenaar op het ministerie van Onderwijs onder (CDA-)minister Deetman.
Onuitvoerbaar
De gedachte doet de laatste tijd opnieuw opgeld, met name in het kader van discussies over levenslang leren. Vouchers zouden studenten in staat stellen hun studie over een lange tijd uit te spreiden, intussen werkervaring op te doen en weer te gaan studeren als de behoefte aan bijscholing zich voordoet. Met name de Tweede-Kamerfractie van de PvdA ziet veel in dit systeem.
PvdA-minister Ritzen heeft een paar jaar geleden uitgesproken dat een vouchersysteem volgens hem 'onuitvoerbaar'is, en daarmee is voor hem de kous af. Cohen (óók PvdA) valt hem bij. Maar hij heeft ook inhoudelijke bezwaren. 'Levenslang leren is geen alternatief voor de huidige studie, maar volgt daarop', aldus Cohen. In een studie verdiepen studenten zich in een aaneengesloten periode in een vak, doorgaans op een leeftijd dat zij in staat zijn er veel van op te steken. Vouchers stimuleren daarentegen de versnippering van de studietijd en dat is een gevaar voor de academische vorming.
HOP, Hanne Obbink
Rector Cohen van de Limburgse niversiteit
