door Lydia Tacx
'Aan de TU in Delft wordt heel veel geld gestoken in milieustimuleringsbudgetten en worden maatregelen centraal opgelegd. In Enschede doen we het anders. Alle maatregelen moeten decentraal worden uitgevoerd binnen de lump sum financiering. Zo gaat het langzamer, maar het beleid wordt uiteindelijk wel door iedereen gedragen en wat betreft Delft ben ik daar niet zo zeker van.' Aan het woord is Jos de Lange, milieucoördinator bij de Arbo en Milieu Dienst (AMD). Eind vorig jaar organiseerde de AMD een arbo- en milieudag in de Drienerburght. Tijdens deze luister- en discussiedag werden de resultaten van de milieu- en arbozorgsystemen van het afgelopen jaar gepresenteerd. In een workshop discussieerden de circa zestig deelnemers uit alle diensten over mogelijkheden en knelpunten op milieu- en arbozorg. De Lange vat het doel van de dag met twee woorden samen: 'Draagvlak creëren'.
Overheidsdruk
De zorg voor het milieu heeft de afgelopen jaren aan de UT een grote vlucht genomen. Vrijwel alle eenheden benoemden een milieu-coördinator en werkten aan een eigen milieu-analyse. Het EL/TN gebouw kreeg dit jaar hoogfrequent-verlichting. Tevens ging de hoeveelheid afval van 700.000 kilo naar 425.000 kilo en werd 275.000 papier en karton voor hergebruik afgegeven. Bovendien werden alle goede voornemens uit het vervoersplan, zoals douches, fietsenstallingen, rijwielpaden en fietsvergoedingen, uitgevoerd. Ten slotte werd er een begin gemaakt met de warmtevoorziening in samenwerking met IJsselmij.
Behalve de praktische uitwerking van de plannen, besteedt de AMD ook tijd aan een zogenaamde milieu-audit, een controlesysteem. En dat moet ook wel vanwege een toenemende overheidsdruk. De Milieudienst van de gemeente Enschede, het Waterschap Regge en Dinkel en de provinciale Inspectie Milieuhygiëne controleren of de UT aan alle voorschriften voldoet. 'Vijf jaar geleden was er vanuit de gemeente en UT geen belangstelling voor het milieu. Nu ligt er een overeenkomst van tachtig pagina's', vervolgt De Lange. 'Hierin ligt echter een belangrijk struikelblok. We hebben de afgelopen jaren al veel gedaan, maar van vele dingen moet het nog worden aangetoond. De bureaucratie rond de milieu-maatregelen moet nog worden opgezet. Nu loopt de inspecteur van de gemeente rond en moet nog vragen wie de milieucoördinator is. Dat moet eigenlijk op papier staan.'
Reden
Dat is tevens een reden waarom de universiteit nog niet aan het eerste niveau van de milieu-audit voldoet terwijl de UT streeft niveau 4 te halen.In de milieuzorg-niveau 1 stelt de UT dat 'milieuzorg het voldoen is aan wet en regelgeving en de onderschreven convenanten en dat er sprake is van geringe assertiviteit, waarbij het uitgangspunt de opgelegde norm is'. In niveau 4 daarentegen is de milieuzorg 'een vanzelfsprekend aspect van de bedrijfsvoering welke voor een gezond functioneren van de instelling onmisbaar is en er is sprake van een hoge assertiviteit met het heft in eigen handen hebben als uitgangspunt'. De Lange: 'In heel veel gevallen is het dweilen met de kraan open. Iedereen wil wel aan voorschriften voldoen, maar dat is absoluut onmogelijk met oude gebouwen, zoals het EL-TN gebouw. Afbreken en opnieuw beginnen is wat betreft de milieu-voorschriften vaak de beste oplossing. Nog afgezien van het feit dat de verschillende diensten zo ad hoc werken dat er geen tijd meer overblijft voor het planmatige deel. Terwijl juist met een degelijk plan het ad hoc werken afgelopen zou kunnen zijn.'
Werkdruk
Ook de arbozorg kampt met dergelijke problemen. Alleen de diensten Inf, OC, TO en BvdU zijn in de afgelopen maanden met een Plan van Aanpak gekomen. Bij alle andere eenheden is het 'in concept'. 'Dit toont wel een beetje aan hoe de Arbo leeft op de UT. Met andere woorden: gezondheid, welzijn en veiligheid op de werkplek', legt Yvonne Jansma, coördinator Arbo, uit. 'Het papierwerk, het gesteggel over de verantwoordelijkheidsstructuur en de arbeidsdruk maken het niet eenvoudiger. Ik kan niet zeggen dat EL-TN niet met Arbo bezig is, maar het papierwerk blijft achter.'
Positief
Toch blijven Jansen en De Lange ondanks alle struikelblokken positief over de ontwikkelingen. Ook milieumoeheid kan hun niet uit het veld slaan. 'Het zal best voorkomen dat mensen zeggen 'alweer dat milieu'. Maar het kan niet anders. We zullen anders moeten gaan werken. Vraag blijft alleen hoe je maatregelen mondiaal kunt vertalen. Wat betekent het voor het milieu als je als individu besluit om de trein in plaats van de auto te pakken en wanneer je een vel recyclingpapier gebruikt, ondanks het feit dat je de kleur niet mooi vindt. Met het vingertje wijzen heeft geen nut. Laat zien dat dingen invloed hebben', aldus De Lange. Jansma vult aan: 'Enerzijds moet je mensen de vrijheid geven keuzes te maken en aan de ander kant moeten ze geen keuze meer hebben. Dat geldt voor milieu én welzijn. Met een teruglopend studentenaantal moeten we meer doen met minder geld. Iedere vakgroep moet eigen doelen ontwikkelen en ermee aan het werk gaan.' 'We vechten niet tegen molens', vindt De Lange. 'Het gaat traag, maar we bereiken toch wel iets. Langzaam maar zeker gaan we de goede kant op.'
