Universitair personeel kan voortaan alleen gedwongen worden ontslagen als dat lang van tevoren is aangekondigd. Wie ontslagen wordt, heeft tweeëneenhalf jaar recht op steun bij het vinden van nieuw werk.
Dat staat in het akkoord over de cao voor universiteiten, waarover de onderhandelaars van universiteitsbesturen en vakbonden het deze week eens zijn geworden. De cao moet nu goedgekeurd worden door de achterban van de onderhandelaars. Daarna zal zij dan met terugwerkende kracht op 1 april van kracht worden. De cao loopt tot eind 1998.
De meest omstreden kwesties in de onderhandelingen waren de gedwongen ontslagen en de tijdelijke aanstellingen. De bonden wilden ontslagen verbieden en tijdelijke aanstellingen sterk beperken. De werkgevers wilden in beide kwesties juist de handen vrij hebben om personeel mobiel te houden.
Over ontslagen is nu afgesproken dat die alleen kunnen plaats vinden bij een 'reorganisatie'. De werkgever moet die eerst melden bij de bonden. Pas twintig maanden na die melding kan personeel ontslagen worden. Dat krijgt tijdens die twintig maanden en daarna nog eens tien maanden recht op zaken als sollicitatietraining en outplacement.
Tijdelijke aanstellingen mogen voortaan niet langer duren dan vijf jaar, zonder uitzonderingen. Voor ondersteunend personeel tot schaal tien geldt zelfs een grens van drie jaar. De bonden zijn uiteindelijk wel gezwicht voor de werkgeverseis om de gronden waarop personeel tijdelijk aangesteld kan worden ruim te omschrijven.
Over het recht op deeltijdarbeid waren bonden en werkgevers het al eerder eens geworden. Werknemers die tenminste een jaar in dienst zijn bij een universiteit krijgen het recht minder te gaan werken - tenzij zwaarwegende redenen dat verhinderen. Deze afspraak is nu ook in de cao opgenomen.
De cao is de eerste die de universiteiten gezamenlijk krijgen. Wel is er sinds vorig jaar een cao voor de bijzondere universiteiten. Die drie (de Vrije Universiteit, Brabant en Nijmegen) zullen zich uiterlijk op 1 april volgend jaar aansluiten bij de landelijke cao.
Onderhandelaar E. Ros van de AbvaKabo vat het cao-akkoord op als een teken dat het wetenschappelijk onderwijs uitgroeit tot 'een volwassen bedrijfstak'. 'De werkgevers hadden er belang bij dat te bewijzen door hoe dan ook snel een cao af te sluiten. Daarom verliepen de onderhandelingen soepeler dan wellicht verwacht.' De bonden zijn vooral tevreden over de afspraken rond gedwongen ontslagen, zegt Ros.
Volgens T. Peperkamp, die namens de werkgevers onderhandelde, is de cao een 'aanzet tot cultuurverandering'. Ook hij is daarom tevreden met het akkoord. 'Door het schrappen van veel gedetailleerde regels komen de verhoudingen tussen werkgevers en werknemers veel zuiverder te liggen.'
