Het aantal universitaire studenten dat tijdelijk in het buitenland gaat studeren, daalt fors. Nuffic, de Nederlandse organisatie voor samenwerking in het hoger onderwijs, verwacht dat dit studiejaar 25 procent minder Erasmusbeurzen worden verleend dan vorig jaar.
Deze verwachting van het Nuffic is gebaseerd op de resultaten van de eerste helft van het studiejaar en een schatting van de studentenmobiliteit in de tweede helft. Op basis van ervaringen in voorgaande jaren verwacht Nuffic dat de definitieve resultaten van het studiejaar 1996-1997 eerder lager dan hoger zullen uitvallen.
Met een Erasmusbeurs van de Europese Unie kunnen studenten tijdelijk aan een Europese universiteit studeren. Vorig studiejaar daalde het aantal universitaire Erasmusstudenten voor het eerst met 3,3 procent. Deze daling zet nu fors door. Vroegen vorig studiejaar nog 2750 universitaire studenten een Erasmusbeurs aan, dit jaar worden dat er naar schatting 2070.
Als reden voor de sterke daling noemt H. van Dijk, hoofd van de sectie Europese programma's van Nuffic, de invloed van de tempo- en prestatiebeurs. De verhoging van de temponorm naar 50 procent heeft volgens hem een schrikreactie veroorzaakt. 'Studenten schrikken terug voor de risico's. Ze zien een buitenlands verblijf als tempoverlies en blijven thuis.'
Daarbij komt dat de gemiddelde Erasmusbeurs de afgelopen jaren steeds lager werd. Ieder land krijgt een vast bedrag uit de Erasmuspot. Stijgt de deelname dan neemt de hoogte van de beurs af. Zo daalde de gemiddelde Erasmusbeurs voor universitaire studenten van 270 gulden per maand in 1993-1994 naar 230 gulden in 1995-1996. Dit studiejaar stijgt de beurs, volgens de wetten van de varkenscyclus, weer naar 280 gulden.
Het aantal aanvragen voor Erasmusbeurzen vanuit het hbo daalt dit studiejaar naar verwachting met 2 procent. Vorig studiejaar kenden de hbo-instellingen nog een stijging van 23 procent. Met 2400 Erasmusbeurzen overtreft het hbo dit studiejaar voor het eerst de universiteiten. Een verklaring voor de beperkte daling in het hbo kan Nuffic nog niet geven.
Nuffic bepleit in ieder geval nu snelle maatregelen om een verdere teruggang in studentenmobiliteit te voorkomen. De universiteiten zullen duidelijke afspraken moeten maken over de erkenning van vakken die in het buitenland zijn gevolgd. 'Alleen dan kunnen ze studenten ervan overtuigen dat de risico's van tempoverlies gering zijn', stelt Van Dijk.
Nuffic wil dat universiteiten en hogescholen een duidelijke inspanningsverplichting voor de mobiliteit van studenten op zich nemen. Maar ook onderwijsminister Ritzen moet volgens Nuffic bijspringen. Zijn ministerie moet met een compensatieregeling komen voor tempoverlies dat is veroorzaakt door de tijdelijke overstap naar een buitenlands onderwijssysteem. Deze maatregelen wil Nuffic vastleggen in een convenant met het ministerie van Onderwijs en de koepels van universiteiten (VSNU) en hogescholen (HBO-Raad).
