Binnen de muren van het Groninger Museum wordt het werk van Andres Serrano bejubeld, over een affiche dat in de stad verspreid wordt valt half Nederland heen. Dit 'sarren van de waarneming' gebeurt veelvuldig in hedendaagse beeldende kunst, constateerde Mirjam Westen, conservator van het Museum voor Moderne Kunst in Arnhem. Zij was dinsdag te gast in de 'verleidingscyclus' van Studium Generale. In haar lezing stond echter niet zozeer het verleiden, als wel het ontregelen van het oog centraal.
De context waarin kunst wordt gepresenteerd is hierbij van groot belang. Vooral in zogenaamde installaties wordt de traditionele waarneming doorbroken. Installaties overschrijden de grenzen tussen artistieke disciplines, de grenzen tussen kunstwerk en toeschouwer en de grenzen in tijd en ruimte.
In het begin van haar lezing liet Westen zien dat installaties als kunstvorm niet uit de lucht komen vallen. De heldere muren bij impressionistische tentoonstellingen, het gebruik van de ruimte in het surrealisme en constructivisme, de 'in situ'-exposities van de jaren zeventig: het zijn allemaal kunstvormen die traditionele grenzen overschrijden.
In de hedendaagse kunst is het idee van locatie-gebonden kunst losgelaten, de kunst is site-sensitive in plaats van site-specific geworden. Het gaat om het idee achter de installatie, dat echter niet als een afgerond homogeen, hermetisch beeld aan de toeschouwer wordt gepresenteerd. Het is fragmentarisch en vraagt een invulling van de toeschouwer. Dit vereist een nieuwe vorm van kijken, een grotere conceptuele achtergrond van de toeschouwer. De esthetiek ligt niet voor het oprapen, hedendaagse kunst wil niet 'overrompelend' zijn zoals de kunst in de jaren zeventig dat veelal was.
Hoewel Westen een keur aan kunstenaars de revue liet passeren, kwam de ontregeling van de waarneming als thema niet zo goed uit de verf. Dit was niet zo heel jammer, omdat Westen genoeg interessant materiaal liet zien om een uur lang te boeien. Opmerkelijk was echter dat de media-kunst in haar verhaal bijna geheel ontbrak, hoewel dit een kunstvorm is die bij uitstek van alles met onze waarneming uithaalt. Desalniettemin was de lezing een aardige introductie in de hedendaagse kunstgeschiedenis.
