Sijas Akkerman
'Tijdens de voorlichting is mij verteld dat het WB-programma voor HBO-studenten in 2,8 jaar duurt. Maar of dat gaat lukken? Ik moet het nog zien.' Tot nu toe loopt René Veltman op één vak na nominaal. 'En dat is in vergelijking met andere studenten die tegelijk met mij zijn begonnen al bijzonder. Die liggen soms tientallen studiepunten achter op schema. Volgens mij is er niemand die een HBO-doorstroomprogramma binnen de reguliere tijd haalt. Ik ben bang dat ik vooral tijdens de afstudeerfase extra vertraging op loop. Vakgroepen vinden het niveau van de doctoraalscriptie veel belangrijker dan de tijd die er voor staat. Ze zeggen al gauw: 'Doe dit of dat er ook nog maar even bij.' Voordat je het weet ben je weer een maand verder.'
Op de hogeschool gaat dat heel anders, vertelt hij. Daar moet je gewoon binnen drie maanden afstuderen. De meeste studenten lukt dat zonder problemen. 'Tja, eigenlijk voel ik mij wel een beetje belazerd. Als je hier begint ga je er vanuit dat je de studie kunt afronden in de tijd die er voor staat. Na een jaartje kom je er achter dat dat waarschijnlijk niet gaat lukken. Aan dat idee moest ik wel even wennen.'
Hard werken
HBO-Studenten horen volgens studentendecaan A.B. Gellekink tijdens de voorlichting minstens één keer dat je heel hard moet werken wil je een doorstroom programma binnen de nominale tijd afronden. 'In tegenstelling tot sommige andere technische universiteiten is de UT daar heel realistisch in. Maar de meeste studenten hebben het niet makkelijke, dat klopt.' Ook H. ter Steege, HBO-coördinator op de faculteit WB, kan zich de verzuchtingen van studenten goed voorstellen. 'We streven naar een studeerbaar programma en vinden 45 uur studiebelasting per week aanvaardbaar. Bruto studietijd wel te verstaan: inclusief pauzes en naar de UT fietsen. De moeilijkheid en de zwaarte zit hem vooral in de inhoud van de vakken. HBO-studenten krijgen de theorie geconcentreerd voorgeschoteld. Reguliere studenten wisselen de moeilijke vakken af met practica en projecten. HBO'ers moeten dus behoorlijk slim, zijn en de fundamentele vakken echt leuk vinden. Anders raken ze snel gedemotiveerd. Bovendien hebben ze vrijstellingen voor studieonderdelen die ze later in hun programma voor een ander vak nodig hebben. Dat moeten ze tijdens zo'n opdracht of college bijspijkeren. Ook de roosters passen niet altijd precies. Als je een regulier programma loopt sluiten de vakken op elkaar aan. Bij HBO-doorstromers is dat niet altijd het geval. Al met al presteert ongeveer een derde van de studenten goed. Een derde haalt op wilskracht en met meer dan een half jaar vertraging de eindstreep. En de laatste 33 procent stopt na langere of kortere tijd met de studie.'
Tevreden
Bij toegepaste onderwijskunde zijn de meeste HBO-doorstromers wel tevreden. Dion ter Wee, Camiel Swerink en Derek Kuipers hebben het gevoel dat ze de werkdruk aankunnen en hun studie binnen de nominale tijd gaan afronden. 'De studiebelasting is hier wel veel hoger dan op de PABO. Vooral data-analyse valt niet mee. Maar daar staat tegenover dat vakken op het gebied van curriculum ontwikkeling en informatietechnologie ontzettend leuk en interessant zijn.'
De theoretische vakken zijn het moeilijkst maar tegelijk ook juist dat waar HBO-studenten voor komen. EL-student M. Hallie: 'We komen hier natuurlijk niet voor de practica. Daar hebben we genoeg van gehad. Tijdens mijn HBO-stage op de universiteit van Moskou kwam ik er achter dat ik nog wel wat kennis miste. Op de hogeschool leer je vooral hoe je een wiskundige formule moet toepassen. Terwijl ik in Rusland vooral de theorie achter de formule nodig had.' 'Bovendien,' vult B. Bomhof (eveneens EL-student) lachend aan, 'met alleen HTS loopt je carrière perspectief tot je veertigste. Wil je ooit een managementfunctie met secretaresse dan kun je niet om een academische opleiding heen.'
Zestig
Het aantal HBO'ers dat hier een doorstroomprogramma komt doen is volgens studentendecaan Gellekink de afgelopen jaren ontegenzeggelijk afgenomen. 'Zes jaar geleden zaten er tijdens de speciale HBO introductie minstens 150 jongelui in het zaaltje. Hoeveel zullen het er afgelopen september geweest zijn? Ongeveer vijftig of zestig denk ik. Maar wat wil je ook. Studenten die vanaf '96 binnen komen krijgen na vier jaar HBO nog slecht één jaar studiefinanciering. Omdat het gemiddelde doorstroomprogramma in de praktijk ongeveer drie jaar duurt moeten ze zelf nog twee jaar financieren. Je kunt die twee jaar van de Informatie Beheergroep lenen, maar veel studenten vinden dat geen prettig alternatief.
'Waarschijnlijk daalt de instroom vanaf het jaar 2000 helemaal naar een minimum niveau. De eerste prestatiebeursstudenten zijn tegen die tijd klaar met hun HBO-opleiding. Zij krijgen alleen als ze een technische opleiding volgen, een jaar extra beurs. Mits ze binnen drie jaar hun universitaire studie afronden. Anders moeten ze het jaar alsnog terugbetalen.'
Garantie
De TU-Delft heeft wat op dit financiële probleem gevonden. Ze garandeert dat HBO-doorstromers van hun faculteit een studentassistentschap krijgen. Zo kunnen ze gedeeltelijk in hun levensonderhoud voorzien. Op de UT wordt alleen in de wandelgangen over dergelijke voorzieningen gepraat. Gellekink: 'Ik zie niet zoveel in een studentassistentschap. Studenten hebben hun tijd hard nodig om te studeren. Maar waarom zouden wij HBO-studenten geen extra beurs geven. Of ondersteuning in de vorm van bijlessen of extra werkcolleges.'
Voorlopig moeten HBO-studenten in ieder geval na een jaar universiteit zelf voor financiering van hun studie zorgen. Jos Gaasbeek teert in op zijn spaargeld en krijgt een kleine toelage van z'n ouders. 'Je moet er wat voor over hebben. Ik zag mezelf niet als informatie-technoloog bij een bedrijf werken. Veel te beperkt allemaal. Ik wil wel een beetje het gevoel hebben dat ik nuttig bezig ben. Daarom ben ik na de Hogere Informatica Opleiding (HIO) Wijsbegeerte van Wetenschap, Technologie en Samenleving (WWTS) gaan studeren. De informatica business is leuk, maar het leek me nog leuker om ook iets te leren over de invloed die computers op onze maatschappij hebben. Iemand van de HIO wordt toch vooral ingezet om informatietechnische problemen op te lossen. Met mijn WWTS-achtergrond kan ik voorbij de grenzen van het vakgebied kijken.'
Jurjen Tangenberg volgt een HBO-doorstroomprogramma bij EL en is inmiddels bezig met zijn doctoraalopdracht.
