Belg bewerkt boek Elsschot voor toneel
Het eerste boek van Elsschot, 'Lijmen', was een succes. Maar daarna werd het rustig rond de schrijver. Na een decennium geen boek te hebben uitgebracht, kreeg Elsschot van collega Greshoff te horen dat dat wel erg lang was voor een schrijver. Dit was Elsschots eer te na, en in twee weken tijd schreef hij zijn volgende boek: 'Kaas'.
Het verhaal is simpel. De kantoorklerk Frans Laarmans leidt een saai bestaan. Hij ontmoet een vriend van zijn broer, de heer van Schoonbeke. Een vriend van deze man handelt in kaas en hij heeft mensen nodig om de kaas in Antwerpen te verkopen. Laarmans laat zich overhalen, zeker omdat hij nu een hogere titel krijgt en met de 'hoge heren' mee kan praten. Na meerdere pogingen komt hij er achter dat het hem nooit zal lukken om de twintigduizend kilo kaas, die nog steeds ligt opgeslagen, te verkopen. Hij voelt zich niet thuis in de hogere kringen en van handelen heeft hij niet echt kaas gegeten. Zijn kaasdroom verandert langzaam in een kaasmonster. Het eind van het liedje is, dat de mislukte Laarmans weer terugkeert naar zijn baan op kantoor. De moraal van het verhaal is dat hij door deze ontgoocheling is gezuiverd van ijdelheid en een 'rijker' mens is geworden.
Het toneelstuk is een bewerking van het boek, maar er is geprobeerd zo weinig mogelijk te knippen in de taal. De bewerking zit hem vooral in het weglaten van enkele stukken. Het concept van het toneelstuk is - in vergelijking met de vorige toneelversie - hetzelfde gebleven. Er zijn wat kleine veranderingen, maar daar blijft het wel bij. De tragi-komedie gaat nog steeds, meer dan over kaas, over identiteit, sociale waardering en desillusie. Elsschot wil met zijn boek uitdrukking geven aan zijn afkeer van publiciteit en handel. Dit terwijl hij zelf zijn brood verdiende in het reclamewezen.
Herman Verbeeck kreeg lovende kritieken voor zijn solovoorstelling. Verbeeck speelt de rol van brave burger Laarmans niet, hij ís het gewoon. Hij speelt zijn rol sober, zonder dramatische accenten toe te voegen. De acteur is nog steeds niet uitgekeken op het stuk en is dan ook een groot bewonderaar van Elsschot. Hiernaast is hijook fan van Charlie Chaplin, die met Elsschot het tragikomische gemeen heeft. Verbeecks uitbeelding van Laarmans is daarom mede gebaseerd op de acteur Chaplin. Een aparte combinatie, maar daarom juist de moeite waard om te gaan bekijken.
Vrijdag 16 november, Rabotheater Hengelo, 20.00 uur, f. 28,50/26/21.
