Arno Voskuilen studeerde technische bedrijfskunde, keerde tussentijds terug naar de marine en voltooide daarna als militair zijn UT-studie. Twee jaar geleden stapte hij over naar het loodswezen. Dichterbij huis en toch op zee, zijn grote passie.
Tekst en foto's: Bert Groenman
 |
| Arno Voskuilen: 'Dit werk bevalt me uitstekend. Ik ben eigen baas, woon in de buurt en zie nu mijn kinderen opgroeien.' |
Naam: Arno Voskuilen (37), samenwonend, twee kinderen (4 en 1).
Beroep: Registerloods (werkgebied Rotterdam-Rijnmond) sinds juli 2006. Daarvoor in diverse functies werkzaam bij de Koninklijke Marine, onder andere als wachtsofficier (stuurman), commandocentrale officier (operation manager) en navigatieofficier op de Hr.Ms.Zuiderkruis, Hr.Ms.Jacob van Heemskerck, Hr.Ms.Amsterdam, Hr.Ms.Tromp en Hr.Ms. De Ruyter.
UT-studie: 1990-1996 technische bedrijfskunde, afstudeerrichting operationele methoden en systeemtheorie, logistiek.
Vanaf Rozenburg, dat vanuit Maassluis (aan de noordzijde van de Nieuwe Waterweg) met een reguliere veerboot is te bereiken, is het nog acht autokilometers westwaarts naar het haven- en industriegebied Europoort. Met de Botlek vormt het een van de grootste petrochemieregio's ter wereld. Mooi of lelijk, imposant is het wel, dat uitgestrekte netwerk van havens en chemische industrie. Oostvoorne (waar Arno Voskuilen sinds kort met zijn gezin woont) en Brielle liggen op een steenworp afstand. In westelijke richting doemt de Maasvlakte 1 op. Daar weer achter, verder in zee, komt de tweede Maasvlakte. Het havengebied ligt er wat desolaat bij: hier kom je alleen als je er iets te zoeken hebt. Zoals het nieuwe gebouw van het Loodswezen aan de Markweg, havennummer 6335.
 |
| De touwladder waarlangs de loods het schip beklimt. |
Arno Voskuilen vertelt dat de breed uitgemeten en zwaar bediscussieerde uitbreiding van de Maasvlakte (een mega-operatie die dit jaar zou moeten starten en de Rotterdamse haven op lange termijn 20 procent meer capaciteit geeft) voor zijn beroepsgroep gunstig is. De allergrootste zeeschepen - tot 400 meter lengte - kunnen er afmeren. `Voor een loods is het natuurlijk een uitdaging om deze enorme gevaartes binnen te loodsen. Ik denk dat ik over een jaar of acht zo ver ben.' Sinds 1 april loodst Voskuilen op schepen van maximaal 150 meter. `Zestig procent van het aanbod is kleiner. De opleiding die ik heb genoten voorziet in schepen tot 200 meter. Ieder ervaringsjaar brengt me dichter naar dat maximum. Daarna wil ik weer een stap zetten.'
In juli is het twee jaar geleden dat Voskuilen de marine vaarwel zei en koos voor het loodswezen. `Het was een bewuste keuze. Ik wilde vaker thuis zijn en m'n kinderen zien opgroeien. De baan als loods bevalt me prima. Ik doe 360 boten per jaar. De ene week gemiddeld twee schepen per dag, waarbij ik dag en nacht oproepbaar ben, de andere week ben ik vrij. Dat is goed te combineren met het werk van mijn vrouw die een parttimebaan heeft in Amsterdam.'
 |
| De loodsdiensten staan op het scherm aangegeven. |
Het tochtje van de aanlegsteiger naar de loodsboot die zes mijl uit de kust ligt, gaat met een snelle motorboot van het type politiepatrouille. Het vaartuig klotst alle kanten op, maar de metershoge golven deren de manschappen - loodsen die naar hun bestemming worden gebracht - in het geheel niet. Het is gewone, dagelijkse kost. De overstap op volle zee van deze zeetaxi naar de loodsboot is snel gemaakt. Kwestie van niet uitglijden op het natte dek en onder het wakend oog van de bootsman het juiste golfmoment kiezen. Vanuit dat centrale punt levert een gemotoriseerde sloep de loodsen stuk voor stuk af bij de schepen die de haven Rotterdam aandoen.
Aan boord van de loodsboot serveert een kok meteen een voedzame pastamaaltijd. Veel tijd is er niet. De lpg-tanker Epsom, het doelwit van vandaag, ligt een paar honderd meter verder en wil zijn lading - vinylchloride - lossen bij Akzochemie in de Botlek, achter Rozenburg.
De kapitein van de loodsboot kijkt bedenkelijk: de komst van een verslaggever was hem niet bekend. Is de gast zich bewust van het risico dat hij loopt bij het beklimmen van de tanker? Beseft hij wel dat een verkeerde beweging op zo'n touwladder van zes meter fataal kan zijn? Voskuilen stelt de jonge kapitein gerust en zegt daarna: `In dit beroep moet je altijd fit en geconcentreerd zijn. De overstap op boten van grotere omvang kan je op een bepaalde leeftijd fysiek gaan opbreken. Een andere factor is de onregelmatigheid. Die bestaat er uit dat je nooit weet wanneer je aan de bak moet. De loodsaanvragen voor een binnenkomend of vertrekkend schip komen centraal binnen, de beurten worden verdeeld onder de loodsen. Het is slapen, eten, werken en dan weer slapen.' Een loods kan op zijn vijfenvijftigste met functioneel leeftijdspensioen. Zijn beroep vraagt er om permanent getraind en bijgeschoold te worden. `We hebben een leverplicht aan de schepen. Dat betekent dat we na het aannemen van de loodsaanvraag binnen een bepaalde, wettelijk vastgestelde tijd - doorgaans anderhalf uur - moeten verschijnen.'
 |
| De gemotoriseerde sloep waarmee de loodsen van hun eigen loodsboot |
Aan boord van de Epsom, die onder Panamese vlag vaart en een Filippijnse bemanning heeft, dwingt Voskuilen, gestoken in zwarte uniformtrui, meteen gezag af. De loods schudt de kapitein de hand. Diens schip komt uit het Portugese Aveiro na een tussenstop in Antwerpen. De man is al vele maanden van huis. Voskuilen, die zelf jarenlang bij de marine alle wereldzeeën over zwierf, kent dat leven: `Het is fnuikend voor je sociale contacten aan de wal. Je leeft in een hele kleine wereld.'
De kapitein draagt de regie over aan de loods. `Soms doen kapiteins het zelf. Dat is prima, hij is de baas, de veiligheid is zijn verantwoordelijkheid. Het eerste wat ik nu doe is het schip op koers leggen en dan meld ik me bij de havenautoriteiten.' In principe heeft elk vaartuig toestemming nodig om binnen te komen. De loods geeft de koers op aan het bemanningslid dat het kleine stuurwiel op het instrumentenpaneel bedient. Telkens herhaalt hij het aantal graden, dat hij afleest op een display. Het is zwaarbewolkt, er staat een westenwind, kracht 5. De havenhoofden van de Nieuwe Waterweg komen snel naderbij.
Voskuilen heeft wel tijd voor een praatje, maar houdt het scheepvaartverkeer in de riviermonding scherp in de gaten. `Geloof me, dit is echt een van de oudste beroepen ter wereld. Ik beschik over een keur aan hoogwaardige apparaten, inclusief mijn laptop met allerlei gegevens, GPS en een elektronische zeekaart. Maar waarnemen doe ik het liefst met m'n eigen ogen.'
Nog vers in het geheugen ligt de najaarsstorm van november vorig jaar toen hij een schip loodste dat onderweg van Canada via IJsland en Noorwegen in slecht weer waterschade had opgelopen. `De rivierautomaat en de zeeautomaat waren allebei kapot, op de Nieuwe Waterweg liepen we uit het roer. De elektronica was nat en werkte niet meer. In dat geval moet je dat ding dus met de hand sturen, wat een pittig karwei is. Aan wal wordt zo'n boot aan de ketting gelegd.' Een ander geval was het schip van de dronken kapitein die in de nacht van oud en nieuw in die zeer dichte mist de haven in wilde. Dat feest ging niet door vanwege een motorstoring. Het was tot nu toe één van de spaarzame keren dat Voskuilen zijn taak niet kon uitvoeren. `Ik vond de situatie onverantwoord en ging met het schip terug naar zee.'
`Stop engine!', roept hij tegen de kapitein. Er zijn twee sleepboten verschenen die de Epsom gaan helpen met de hoek van negentig graden rechtsaf naar de aanlegplaats van Akzo in de Botlek. Dat is een precisiewerkje waarbij loods en de twee sleepbootkapiteins goed met elkaar moeten communiceren. De uitvoering verdient geen schoonheidsprijs, vindt Voskuilen die een beetje moppert op de voorste sleepboot die te veel doorschiet waardoor de achterste zijn werk (28 ton trekkracht) niet optimaal kan doen. Eenmaal aan wal staat een taxi klaar die hem weer naar het loodsgebouw brengt. Klaar voor de volgende klus? `Dit keer niet. `Ik ga m'n kinderen van de crèche ophalen. Eigenlijk was ik vrij vandaag.'
Vier loodsdiensten
Loodswezen, dat in 1988 privatiseerde, omvat vier districten: Noorden (Eems, voor de haven van Delfzijl en de Eemshaven en het gebied Harlingen), Rotterdam-Rijnmond, Amsterdam-IJmond en Scheldemonden. De organisatie telt 430 loodsen en 400 ondersteunende stafleden. De loodsen zijn zelfstandige ondernemers, verenigd in de Nederlandse Loodsencorporatie, een beroepsvereniging die onder meer zorg draagt voor belangenbehartiging, opleiding en training. Voskuilen deelt als `kleine zelfstandige' mee in `winst uit onderneming'. District Rotterdam Rijnmond , het werkgebied van Voskuilen, opereert in de havens van Rotterdam, Dordrecht, Moerdijk, Schiedam, Vlaardingen, Maassluis, Hoek van Holland en Scheveningen. De 220 loodsen in deze regio handelen in continudienst jaarlijks 57 duizend schepen af. De loodsen worden per snelle motorboot naar de loodsboot gebracht die zes mijl voor de havenhoofden van Hoek van Holland ligt. Vandaar brengt een gemotoriseerde sloep ze naar de schepen die binnengeloodst willen worden. De helikopter wordt ingezet als de schepen (vanwege weer of diepgang) over een grotere afstand door de Euro Geul (de in 1969 geprepareerde vaargeul die veertig mijl uit de kust naar de monding van de Nieuwe Waterweg loopt), moeten worden geloodst.
