Als student mag je ‘gratis’ reizen met je ov-kaart, maar let op: je leent ervoor. Het gaat in 2026 om 110,95 per maand, oftewel 1.331 euro per jaar. Als je niet afstudeert, moet je het allemaal terugbetalen.
Het bedrag is bijna hetzelfde als nu. Het scheelt 1,91 per maand, omgerekend 23 euro per jaar. In 2023 schoot het bedrag even omhoog, maar daarna daalde het weer en nu blijft het dus ongeveer gelijk.
Voor een vierjarige studie heb je vijf jaar recht op het studentenreisproduct, zoals het officieel heet. Dus als je een beetje uitloopt in je opleiding en geen basisbeurs meer krijgt, kun je nog wel gratis reizen.
Studenten kunnen kiezen tussen een weekkaart (door de week gratis en reizen met korting in het weekend) of een weekendkaart (vanaf 9 uur reizen met korting en gratis vanaf vrijdag 12 uur en in het weekend).
Buitenland
Het maandbedrag is ook van belang als je een poosje in het buitenland gaat studeren. Daar kun je immers niet reizen met je Nederlandse ov-kaart, dus kun je hem inruilen voor een vergoeding die DUO maandelijks op je bankrekening stort.
Hier maken best veel studenten gebruik van. Regeringspartijen PVV, VVD, BBB en het inmiddels verdwenen NSC wilden deze vergoeding schrappen om 30 miljoen euro per jaar te bezuinigen. Dat bleek juridisch niet haalbaar, dus dat ging niet door.
Ov-bedrijven
Voor het openbaar vervoer zelf heeft het tarief grote betekenis: als studenten veel reizen met trein, bus of tram, dan krijgen vervoersbedrijven zoals NS en Arriva meer geld. De laatste jaren ging er juist tweehonderd miljoen euro vanaf omdat studenten veel minder reisden in de coronacrisis. Dat geld kregen de vervoersbedrijven aanvankelijk alsnog, maar studenten bleven minder reizen en uiteindelijk zal de vergoeding dus dalen.
Dat kan gevolgen hebben voor de bereikbaarheid in het land. De bedrijven kunnen onrendabele buslijnen opheffen of op sommige trajecten minder treinen laten rijden. Vorige week nog heeft GroenLinks-PvdA een motie ingediend om de impact hiervan te onderzoeken.
Boetes
In het verleden profiteerden de ov-bedrijven van de vele boetes voor studenten die hun reisproduct te laat stopzetten. De (oud-)studenten vergaten bijvoorbeeld om hun reisproduct bij een machine handmatig van hun kaart te halen of hadden niet door dat hun recht verlopen was. Op het hoogtepunt in 2014 betaalden ze 52 miljoen euro aan boetes.
De politiek zette grote druk om het stopzetten van het reisproduct rechtvaardiger te maken. Je krijgt bijvoorbeeld geen boete meer als je de kaart helemaal niet gebruikt. Vroeger maakte dat geen verschil.
Eigenlijk wil iedereen in de politiek dat DUO het reisproduct automatisch kan stopzetten zodra de student er geen recht meer op heeft. Maar zelfs als dat technisch mogelijk wordt, gaat DUO het nog niet doen. Er blijft (tot ergernis van de studentenorganisaties) een maand vertraging in het systeem zitten.
