Het pand van Robin Radar Systems zit vrij onopvallend op een bedrijventerrein in Den Haag Ypenburg. Ten minste, nog wel. Het bedrijf barst uit z’n voegen en verhuist binnenkort naar Delft. Bij binnenkomst is het een komen en gaan van medewerkers, die verschillende talen spreken.
Het eerste kopje koffie komt vanachter een balie gemaakt van een oude vliegtuigvleugel. De koffie is gezet in een typische Boeing-cabinekeuken met uitgedokterde compartimenten. In de wachtruimte staan oude vliegtuigstoelen en de weg naar Hamminga’s kantoor voert langs een tot belhokje omgebouwde vliegtuig-wc. Zijn kantoor staat vol parafernalia uit de Tweede Wereldoorlog: vliegenierspetten en Spitfire-modellen. Boven zijn bureau hangt een drone. Het pand heeft kortgezegd een duidelijk thema: Hamminga is hoogvlieger.
Al kwam dat naar eigen zeggen pas laat. ‘Op school was ik niet heel gemotiveerd, moet ik toegeven. Ik dacht vaak: wat doe ik hier? Ik was veel liever bezig met techniek, zelf dingen bouwen.’
Patatras
Doordat zijn broer al aan de UT studeert en hij weleens meekomt naar feestjes, kent Hamminga de UT al. ‘Zo’n campus was toch wel vet hoor.’ Hij besluit zelf voor de opleiding technische bedrijfskunde naar Enschede te komen, waar hij van 1994 tot 2001 studeert. Hij geniet met volle teugen van het studentenleven, hoewel hij er niet veel over loslaat. ‘Ik zat in huize Patatras, daar heb ik wel heel veel aan gehad. Met mijn huisvrienden heb ik nog steeds elk jaar een kerstdiner bijvoorbeeld. Dat huis was hartstikke goed voor me. Het gaf de nodige sociale controle. Als ik ergens naartoe vloog terwijl het huis nog niet was opgeruimd, floot de Nestor me terug. En omdat ik druk was met ondernemen, raakte mijn studie natuurlijk achterop. Ook daar hebben ze me op gewezen: ‘Zou je niet eens wat aan je studiepunten doen?’ Dat sleepte me er uiteindelijk wel doorheen.’
Ondernemer van Oranje
Hamminga zit in een gemakkelijke stoel, terwijl twee portretten op hem neerkijken. Het blijken verzetsstrijders: opa Sijtsma en Erik Hazelhoff Roelfzema, misschien wel de bekendste verzetsstrijder van Nederland. Diens levensverhaal leidde tot Nederlands langstlopende musical: Soldaat van Oranje. Hamminga correspondeerde regelmatig met Roelfzema tot diens overlijden in 2007.
Of hij zichzelf als verzetsstrijder ziet? ‘Ik ben meer ondernemer van Oranje. We werken nu nauw samen met defensie en dat heeft me altijd wel getrokken. Ik zat net in de periode dat de dienstplicht werd afgeschaft, maar ik heb serieus overwogen om me te melden voor de commando’s of korps mariniers. Maar na de keuring ontving ik een brief dat ik definitief niet hoefde op te komen.’
Het ontbreekt hem in ieder geval niet aan zelfvertrouwen. In 2001 hoort hij dat er plannen zijn voor een tweede Soldaat van Oranje-film. ‘Ik solliciteerde direct op de hoofdrol. Ik had vanuit mijn middelbareschooltijd en studentenperiode wat amateurtoneel gedaan. Acteur worden had ik voorheen wel overwogen, maar mijn ouders vonden het meer een hobby. Ik ben opgevoegd met de overtuiging dat dat geen ‘echt werk’ was. Maar niet geschoten is altijd mis.’ Uiteindelijk is zijn afwijzing ook een duidelijk signaal: hij kan beter gaan ondernemen.
'Mijn hele bedrijf was letterlijk één kledingrek'
Hamminga krijgt het ondernemerschap met de paplepel in gegoten. ‘Mijn vader was ook ondernemer, hij had een machinefabriek.’ Aan de keukentafel gaat het vaak over ondernemerskwesties. Het is dus ook niet verwonderlijk dat Hamminga al in zijn studententijd zijn eerste onderneming heeft. ‘In die tijd timmerde de UT volop aan de weg als de ondernemende universiteit. Met mijn eerste bedrijfje, dat ik van een huisgenoot overnam, verkocht ik pakken en rokkostuums aan studenten. Mijn hele bedrijf was letterlijk één meter zestig breed, de breedte van één kledingrek.’
Rector in de onderbroek
Door slimme marketing weet hij Frans van Vught, de toenmalige rector magnificus, een pak aan te praten. ‘Hij sprak altijd lovend over ondernemerschap op de UT. Toen heb ik welgeteld drie posters laten maken waarin ik speciale korting beloofde aan alle rectors van ondernemende universiteiten. Eén poster hing ik op in de bestuursvleugel, één gaf ik er aan zijn secretaresse en één aan zijn chauffeur. Niet veel later stond die man in zijn onderbroek bij mij in de studentenkamer om een pak te passen.’
Voor zijn studie vertrekt Hamminga een tijd naar Silicon Valley, dé plek waar het op dat moment allemaal gebeurt. ‘Dat was in de jaren voordat de hele internetbubbel knapte. Het kon daar niet gek genoeg. Ik ging ernaartoe om businessmodellen te bestuderen. Om te zien hoe ze daar tech-bedrijven inrichten en te kijken of we dat hier ook zouden kunnen doen.’ Hij ontdekt vooral dat heel veel niet levensvatbaar is.
Maar de gedachte van onbegrensde mogelijkheden neemt hij wel mee terug naar Nederland. En tegelijk ook het voornemen om niet zoals sommige succesvolle ondernemers te eindigen: ‘Ik zag dat veel succesvolle ondernemers – die ik eerder als voorbeeld zag – nooit genoeg hebben en altijd meer willen. En dat het ze vaak niet lukt om succesvol ondernemen te combineren met een harmonieus gezin. Ik heb mij toen voorgenomen dat anders te doen. En dat mag een paar nullen kosten.’
Instinct
Daarna stort hij zich vol op zijn bedrijf Waleli, dat de eerste gsm-deurbel ontwikkelt. ‘Veel te vroeg, de wereld was er nog niet klaar voor. Er waren nog geen smartphones of wifi routers en het aantal pakketjes aan de voordeur was nog minimaal. Er gingen jaren van testen en ontwikkeling in zitten. Niet dat het helemaal een flop was hoor, er waren op het hoogtepunt een paar honderd huishoudens met zo’n ding.’ Anno 2025 is de smart-deurbel niet meer weg te denken. Maar dan als product van Amazon. Ook een paar andere goede ideeën, zoals slimme meters en het in kaart brengen van vrije parkeerplaatsen, waren hun tijd vooruit. Of hem dat niet steekt? ‘Ik heb er vooral van geleerd op mijn instinct te vertrouwen. Een goed idee is een goed idee, maar timing is everything.’
Robin in vogelvlucht
Een kans die in eerste instantie ook te vroeg lijkt, maar wel precies op tijd komt, is het aanbod om een project voor Radar Observation of Bird INtensity (ROBIN) over te nemen.
Vanuit de Nederlandse Organisatie voor Toegepast-Natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO) krijgt hij de vraag of hij wil meedenken over de toekomst van een systeem dat vogelzwermen kan detecteren. De techniek – ontwikkeld sinds de jaren tachtig - waarschuwt de luchtmacht als er vogels in het luchtruim vliegen. Een soort ‘buienradar voor vogels’. Zo kunnen ze maatregelen treffen en voorkomen dat er vogels in de motoren worden gezogen. ‘Dat bleek echt een serieus probleem,’ weet Hamminga. ‘De Nederlandse luchtmacht verloor sinds de jaren ’50 zo’n twaalf toestellen door aanvaringen met vogels.’
Waar zijn kracht zit? ‘Ik heb verbeeldingskracht. Ik zie snel of iets potentie heeft en zie dan ook hele maatschappelijke uitwerking voor me.’ Datzelfde heeft hij met de techniek van Robin. Hij besluit geen adviesrapport te schrijven, maar de intellectuele eigendomsrechten te kopen. Daarmee richt hij in 2010 Robin Radar Systems op.
Maar de techniek aan de man brengen blijkt niet zo eenvoudig. Schiphol, Hamminga’s grootste doelwit, is nog niet overtuigd: ‘TNO was al jaren in gesprek met Schiphol over de techniek, maar die waren terughoudend. Als je de vogels eenmaal ziet, moet je er ook iets aan doen. Kortgezegd begon ik Robin Radar met drie nul achter, want zonder Schiphol als referentie zou het een zware wedstrijd worden.’
Geluk bij ongeluk
Deze keer vormt een geluk bij een ongeluk het kantelpunt. Op maandagavond 6 juni 2010, een paar weken na de oprichting van Robin Radar Systems, stijgt een vliegtuig van Royal Air Maroc op vanaf Schiphol. Een paar minuten later schiet er een stel ganzen in een van de motoren, die in brand vliegt. Het vliegtuig kan ternauwernood laag boven Haarlem omkeren en rokend een noodlanding maken. Niemand raakt gewond. Maar politiek Nederland en Schiphol staan op hun kop. Er worden Kamervragen gesteld over hoe het kan dat Schiphol blijkbaar al langer van het ganzenprobleem weet, maar er niets aan doet. ‘De volgende dag las ik in de krant dat ze vogelradars gingen installeren.’
Tuingans
Om de doorbraak te vieren koopt Hamminga een betonnen tuingans voor zeven euro, die hij officieel onthult als Monument voor de Gevallen Ganzen. Het monument staat nog steeds op een prominente plek in het pand. ‘Humor is belangrijk.’
Daarna komt de ontwikkeling van de techniek in een stroomversnelling en stapelt het toeval zich op. ‘We konden aanvankelijk alleen zien waar de zwerm zat, maar dat zegt niks over de hoogte waarop ze vliegen. En je wilt individuele vogels kunnen volgen. Dat kostte ook weer ontwikkeltijd. Dan nog het probleem dat vogels zich niet laten sturen. Testen en demonstraties geven deden we dus met drones. Die werden ondertussen steeds meer gezien als extra gevaar voor de luchtvaartveiligheid. En toen viel in 2022 Rusland ook nog eens Oekraïne binnen en kregen we de eerste drone-oorlog. Conventionele radarsystemen kunnen drones niet zien, maar onze techniek spoort die dingen feilloos op.’
Dankzij de zogenoemde microdopplertechnologie kunnen de radars van Robin inmiddels ook verschil zien tussen een drone en een vogel. ‘Het komt erop neer dat we kunnen zien of iets vleugels of propellers heeft.’
Opschalen
Inmiddels heeft het bedrijf meer dan 200 medewerkers, met 35 nationaliteiten. Vanuit defensie ontving het sinds 2023 miljoenen aan orders en is de productie opgeschaald van tientallen per jaar naar een capaciteit van zes per week. Naast een militaire toepassing is de techniek ook geschikt voor windmolenparken, waar vogelslachtoffers ook een probleem zijn.
Ook de vestiging in de Verenigde Staten loopt als een tierelier en verkoopt radars aan onder andere de Department of Homeland Security. ‘Ik kreeg op kerstavond van 2024 ineens telefoon van een Amerikaanse journalist, die me wist te vertellen dat een senator ons specifiek had genoemd in verband met de onrust rondom een groot aantal waarnemingen van drones boven New Jersey. Niet veel later zat ik als ‘expert’ in een uitzending op de Amerikaanse nationale televisie.’
Miljoenenverlies
Zonder wrijving geen glans, luidt het spreekwoord. Ook geluksvogel Hamminga heeft het aanvankelijk niet makkelijk. ‘In de beginjaren van Robin trokken we investeerders aan die in het verhaal geloofden. Blijkbaar kan ik het verhaal goed verkopen. Maar in 2013 leden we een miljoen verlies. Dat is geen nieuws dat je graag deelt met de andere aandeelhouders. Maar ook in 2014 en 2015 stonden we in het rood. Ik twijfelde enorm aan mijn eigen geschiktheid. Toen heb ik de algemene vergadering van aandeelhouders bij elkaar geroepen met maar één agendapunt: Ben ik nog wel de juiste persoon om Robin te leiden? Ze hadden er nog steeds vertrouwen in. Het jaar daarop begon het ineens te lopen.’
Of hij geen schroom heeft om voor de defensie-industrie te werken? ‘Nee, al ben ik in basis pacifist. Net als de meeste mensen binnen defensie, denk ik. Zij weten als geen ander hoe dramatisch oorlogen zijn en dat er alleen verliezers uitkomen. In een ideale wereld legt iedereen de wapens neer en is er vrede. Maar zo is de praktijk niet, dus is het mijn overtuiging dat een sterke defensie nodig is. Ik ben er trots op dat wij met ons bedrijf een bijdrage leveren aan de veiligheid van Europa.’
Churchill
Wat hij studenten wil meegeven? Hij lacht. ‘Vorig jaar kreeg ik van de UT de Van den Kroonenberg Award. Omdat ik als oud-UT’er zo’n succesvolle ondernemer ben. Nou, zou voelde het eerst helemaal niet. Tijdens mijn studie was ik echt geen hoogvlieger. Ik haalde met moeite zessen, mijn motivatie voor studieboeken was ver te zoeken. Die prijs voelde dus behoorlijk dubbel. Ik zou juist dat soort studenten willen meegeven dat je geen modelstudent hoeft te zijn om succesvol te worden. De echte wedstrijd begint pas na je studie. De kracht van een succesvol ondernemer is dat je met teleurstellingen om kunt gaan. In mijn man cave thuis hangt een quote van Winston Churchill, nog zo’n inspiratie voor me: ‘Success is going from failure to failure without losing enthusiasm.’
Hij mijmert even voor zich uit. ‘Ik had het natuurlijk niet willen missen. Maar ik vraag me weleens af of ik niet gewoon direct had moeten beginnen met ondernemen.’
Hamminga spreekt op 3 oktober op de Alumni Talks in de Vrijhof.
