Nanomachines en moleculaire precisie

| Mathijs de Ruiter

Nobelprijswinnaar voor de Scheikunde en hoogleraar organische chemie, Ben Feringa, vertelde gisteren aan een groot publiek over de ontwikkelingen in de gezondheidszorg. Hij gaf een presentatie over zelfhelende materialen, moleculaire motortjes en de rol van nanotechnologie in de gezondheidszorg.

Photo by: Gijs van Ouwerkerk

Veel is nog toekomstmuziek, maar Feringa ziet goede ontwikkelingen. ‘Over tien jaar is er mogelijk zelfhelend materiaal in het lichaam.’ Feringa, die een Nobelprijs won voor onderzoek naar de ontwikkeling van moleculaire machines, lichtte dat onderzoek verder toe. ‘Met de moleculaire draaiende motor willen we heel precies medicijnen vervoeren door het lichaam.'

Nano-auto

In het lab waar Feringa zijn onderzoeken uitvoert, wordt veelvuldig gebruik gemaakt van licht. Dit dient als de brandstof die de motortjes doet draaien. Het infrarode licht kan ook helpen om medicijnen met veel precisie actief te maken. Antibiotica kan bijvoorbeeld aan en uit gezet worden. Het motortje, ook wel een klein autootje op nanoniveau, kan zich daadwerkelijk voortbewegen. Maar wat gaan deze autootjes doen? ‘Gaan doctoren een kleine robot injecteren? Is dat science of science fiction,’ vraagt Feringa.

Studenten

De scheikundige vroeg het publiek of genetische modificatie een goed idee is. ‘Kun je iemand zomaar een pil geven en bepaald gedrag gaat vertonen?’ Dit blijkt niet de insteek van het motortje. Dat wil kapot weefsel herstellen. Het microscopisch kleine autootje blijkt structuren in beweging te kunnen zetten, vertelt Feringa. ‘Het onderzoek loopt nog steeds, maar de bevindingen kunnen een mooie belofte zijn voor de geneeskunde.’ De hulp van zijn studenten bij zijn onderzoek kan hij naar eigen zeggen goed gebruiken. ‘De studenten zijn erg belangrijk voor mij.’

Toekomst

Ultraviolet licht, hetgeen Feringa en zijn collega’s gebruiken om het motortje aan te drijven, wordt in de toekomst mogelijk ook gebruikt om in organen te komen. Het ontwikkelen van systemen om die ‘slimme medicijnen’ te controleren ziet hij ook als zijn doel. ‘Er zijn mogelijk nog meer fascinerende toepassingen te verwachten in de toekomst.’

Feringa’s lezing was onderdeel van het symposium ‘Fundamentals of the Future’, georganiseerd door studievereniging C.T.S.G. Alembic. De ontwikkelingen in de scheikundige technologie stonden centraal. Tijdens diverse workshops en lezingen spraken meerdere professionals uit het werkveld over energie, gezondheid, voeding en samenleving en de toekomst.

Stay tuned

Sign up for our weekly newsletter.