Voor opleidingsdirecteur Gerrit van der Hoeven is dat een punt van zorg: `Ook al zijn ict-producten niet meer weg te denken uit de maatschappij, het werk achter de schermen wordt nog steeds gezien als iets voor nerds.'
In 1981 kreeg Twente, net als acht andere Nederlandse instellingen, een licentie om met informatica te starten. Na enkele maanden trad Gerrit van der Hoeven als een van de eerste wetenschappelijk medewerkers van een nieuwe lichting bij de opleiding in dienst. In die beginperiode was het onderwijs volgens Van der Hoeven nog erg ambachtelijk. `De studenten leren nog steeds programmeren en wiskunde, maar alles is nu veel meer gerijpt. Software engineering bijvoorbeeld, het beheersen van de complexiteit van software-ontwikkeling, was toen ook al een belangrijk thema, maar tegenwoordig pakken we dat veel beter aan.' Bovendien is het zicht op het vakgebied veel breder geworden, een richting als Human Media Interaction bestond toen helemaal niet.
In de studentenaantallen herkent Van der Hoeven een duidelijke golfbeweging. `We startten met tweehonderd eerstejaars en dat aantal hielden we lang vol. Maar in 1993 bereikten we een dieptepunt van amper vijftig instromers.' In 1999 haalde men de tweehonderd weer bijna, maar dit jaar moet men het met zeventig nieuwelingen doen. De opleidingsdirecteur denkt dat deze nationale trend zich wel weer herstelt, maar de tweehonderd zal niet meer worden gehaald.
Volgens Van der Hoeven is het een kwestie van imago. `Iedereen gebruikt de hele dag ICT, maar van het proces vóórdat je een product in handen hebt, willen weinigen iets weten. Informatici worden in een hoekje gestopt en wereldvreemd gevonden.' Vandaar ook het gebrek aan vrouwen bij de opleiding, denkt hij. `Bij een vakgebied zoals dit, dat midden in de maatschappij staat, hoort de man/vrouw verhouding eigenlijk gelijkwaardig te zijn.' De directeur zou niet precies weten hoe het jongetjesimago kan worden afgezwakt, maar wil in ieder geval meer vrouwen op de hogere ICT-functies. `Bij conferenties moet men spraakmakende ICT-vrouwen aan het woord laten; hooggeplaatsen binnen de overheid op het gebied van techniek zouden vrouw moeten zijn.'
Een ander punt van zorg is het geringe aantal informatici op plaatsen waar cruciale beslissingen worden genomen. `Inmiddels zijn er zo'n tweeduizend informatici afgestudeerd aan de UT, maar die zie je nog te weinig in topfuncties terug.' Teleurstellend, volgens Van der Hoeven, maar hij ziet een oorzaak. `Het is populairder om je eigen bedrijf te starten dan je bij een bestaande organisatie omhoog te werken.'
Twente was vijfentwintig jaar geleden niet uniek in het aanbieden van informatica. `Wel erg bijzonder is het feit dat informatica hier al snel een eigen faculteit werd. Dat maakte het veel gemakkelijker om allerlei zaken te realiseren.' Van der Hoeven doelt hiermee bijvoorbeeld op het starten van bedrijfsinformatietechnologie (BIT) in 1993, en zeven jaar later telematica.
De opleiding telematica is in zes jaar tijd teruggezakt van zestig naar amper tien eerstejaars. `Studenten telematica doen tegenwoordig met de INF-bachelor mee, maar hebben een stuk of acht andere vakken en een speciaal afsluitend project. Of we dat zo handhaven weten we binnenkort, na het bezoek van de visitatiecommissie.' BIT doet het met twintig nieuwe studenten dit jaar ook niet geweldig, maar toch is Van der Hoeven erg content met deze studie. `Het is uniek zoals deze opleiding de disciplines bedrijfskunde en informatica aan elkaar koppelt.'
`Sommige docenten denken nog wel eens met weemoed terug aan de tijd waarin alles in één keer goed moest,' vertelt Van der Hoeven. In de beginperiode werd programmatuur op een ponskaart gezet, die bij het Rekencentrum van de UT werd ingelezen. Wanneer de studenten op het papieren resultaat vervolgens enkel een foutmelding terugkregen, was dat erg vervelend. `Er werd dan ook veel beter van tevoren nagedacht. Men schreef eerst eens wat uit op papier, in plaats van meteen achter het scherm plaats te nemen.'
Vijfentwintig jaar geleden had niemand een duidelijk beeld van wat precies van ICT kon worden verwacht. `Dat mysterie was voor sommige studenten juist zo aantrekkelijk,' vertelt Van der Hoeven. `Vandaag de dag wordt het hele wereldbeeld bepaald door informaticaproducten, maar op de vraag hoe ICT de wereld zal veranderen hebben we het definitieve antwoord nog lang niet.'
Symposium over verleden en toekomst
Vandaag vindt in de Waaier een symposium plaats ter gelegenheid van het vijfde lustrum van de informatica-opleiding. Tijdens het ochtendprogramma zullen enkele informatici terugblikken op de afgelopen vijfentwintig jaar. Oud-UT-medewerker Wiek Vervoort presenteert deze ochtend het gedenkboek `Informatica aan de UT', waarin een beeld wordt geschetst van de geschiedenis van de opleiding.
's Middags richt het symposium zich op de toekomst. Managers van IBM, Microsoft en Philips vertellen hun verwachtingen voor de komende ICT-jaren en twee informatica-alumni leggen uit wat zij aan hun opleiding hebben gehad bij de ontwikkeling van hun eigen bedrijf.
