Tevreden met de nota?
Flierman: `Jazeker, want dit is geen stuk dat in termen van onrecht en zieligheid over vrouwen spreekt. We zien het als pure noodzaak om het vrouwelijke talent te benutten. Toen ik van Maastricht naar Twente kwam, schrok ik van het geringe aantal vrouwen in hogere functies. In Twente worden namelijk ook de leidinggevende OBP-functies niet door vrouwen bezet.'
Al sinds de jaren tachtig gaat het op de UT over emancipatie. Waarom zou deze nota wel slagen waar ander beleid heeft gefaald?
`Je moet mij niet vragen waarom het eerder niet gelukt is in Twente. In Groningen, Amsterdam en Maastricht is het wél gelukt.'
Het vorige college nam afscheid van een centraal beleid. Dat lijkt nu terug van weggeweest. `Op de UT werd een aantal jaren geleden gezegd dat emancipatie onderdeel moest worden van het reguliere beleid, het was geen apart issue. Maar dit is juist een thema dat gerichte maatregelen en bestuurlijke aandacht vergt. Het is belangrijk dat je er als college een punt van maakt. Ik leg mijn gewicht als voorzitter, zeg maar mijn prestige, in de schaal om dit te laten slagen.'
En wanneer is daar sprake van?
`Reken me niet af op een procent meer of minder. Er moet sprake zijn van een zichtbare beweging.'
Een van de maatregelen is dat faculteiten en diensten gericht op zoek moeten naar vrouwen. Hoe?
`Daar zijn allerlei mogelijkheden voor. Vakgroepen kunnen bijvoorbeeld bij zusterfaculteiten informeren of die goede kandidaten kennen. Wij hebben daar allerlei tips voor. De decanen en diensthoofden hebben zich aan dit beleid gecommitteerd. Zij moeten beargumenteerd kunnen uitleggen waarom niet voor een vrouw gekozen is. Dat is nieuw, het is niet langer een vrijblijvende zaak. Ik weet niet hoe men in het verleden met dit soort afspraken is omgegaan. Het is wel typisch aan de UT-cultuur dat ieder z'n eigen ding doet en dat er geen consequenties zijn. Een cultuur van `afspraak is afspraak' bestaat hier niet echt.'
Het is bekend dat mannen mannen kiezen. Zitten er bijvoorbeeld in de benoemingscommissies die in 3TU-verband de dertig tophoogleraren gaan benoemen vrouwen?
`Dat zou wel mooi zijn, maar dat zal niet de vaste regel zijn. Simpelweg omdat de weinige vrouwen in hoge functies dan niets anders doen dan die benoemingscommissies aflopen.'
Schiet dat trouwens een beetje op, het aantrekken van die dertig tophoogleraren, waar wellicht ook vrouwen tussen zitten?
`Er wordt nog gesleuteld aan de businessplannen van de centres of excellence. De werving moet nog starten. Na de zomer komen er advertenties in bladen als Nature en Science.'
Er komt ook een netwerk voor vrouwelijk OBP. Is dat nou slim, om vrouwen en mannen te scheiden?
`Ik zeg niet dat ze zich moeten afzonderen van de rest en dat ze niet ook de borrels en de barbecues moeten bezoeken. Het is én én. Maar het lijkt me zinvol als het vrouwelijk talent elkaar kent zodat ze anderen daarop kunnen attenderen. Ook kunnen jonge vrouwen op die manier in contact komen met senior-medewerkers die wellicht als coach kunnen fungeren.'
Geen positieve discriminatie zegt u, maar een van de maatregelen is dat er steeds twee persoonlijk hoogleraren tegelijk worden benoemd. Een man en een vrouw. Waarom niet gewoon de twee beste?
`We doen ook op dit gebied geen concessies aan kwaliteit. Wie deze regel positieve discriminatie noemt, gaat er kennelijk van uit dat er niet genoeg vrouwelijk talent aanwezig is. Wij menen juist dat er onder de vrouwelijke UHD's genoeg professorabel potentieel zit, waarmee we vooruit kunnen. Deze vrouwen kunnen op deze manier een versnelde carrièrestap maken.'
U heeft veel vrouwen gesproken ter voorbereiding op de nota. Wat zeggen zij?
`Je hoort vaak dat ze over het hoofd worden gezien. Maar dat is geen dominante factor, het is steeds een combinatie van factoren. Er zijn natuurlijk de algemene verschillen in gender. Je hoort bijvoorbeeld van vrouwen dingen als dat ze bij bepaalde clubs niet willen horen omdat de cultuur hen niet bevalt. En een hoogleraar vertelde me dat ze bij sommige vakgroepen geen vrouwen van eind twintig aannemen, want dan kun je er vergif op innemen dat ze binnen vijf jaar een keer met zwangerschapsverlof gaan. Om die houding te voorkomen vergoedt het college voortaan het hele verlof uit centrale middelen in plaats van vijftig procent.'
In organisatieculturen waarin de nadruk ligt op `scoren' blijken mannen zich beter thuis te voelen dan vrouwen. Is de universiteit zo'n organisatie?
`Ja, die hoort daar zeker bij. Wetenschappelijke organisaties worden gedreven door ambitie, door de beste willen zijn. In carrièrepaden speelt de lengte van publicatielijsten bijvoorbeeld een belangrijke rol. Vrouwen zijn vaak degenen die parttime werken, zij hebben daardoor automatisch een kortere lijst. Dat ondervangen we voortaan door nadrukkelijk de vijf beste publicaties van een kandidaat te beoordelen.'
Het ziet er ambitieus uit, deze plannen. Ambities worden ook wel `es niet gehaald….
`Dat is nou precies weer dat typische Twentse denken.'
Deze vraag wordt meestal aan vrouwen gesteld, maar hoe heeft u eigenlijk zelf een jong gezin met een carrière gecombineerd?
`Mijn vrouw en ik hebben dat traditioneel opgelost, ik werkte en zij bleef thuis.'
Leidinggeven in vier dagen
De UT heeft op dit moment acht vrouwelijke hoogleraren in dienst (op een totaal van 150), veertien universitair hoofddocenten (van de 115) en vijftien vrouwen in de obp-sector in schaal 12 en hoger (van de 96). In 2010 moet vijftien procent van de hoogleraren vrouw zijn. Het percentage UHD's moet naar 25 procent en het percentage vrouwelijk OBP in schaal 12 en hoger dient naar 35 procent te stijgen. In een onlangs door de U-raad vastgestelde nota passeert een scala aan maatregelen de revue. Een - niet volledig - overzicht:
- Decanen en dienstdirecteuren wordt twee keer per jaar gevraagd namen door te geven van vrouwelijk talent binnen de organisatie.
- Er komen op maat gesneden trainingsprogramma's voor vrouwelijk talent.
- Jong vrouwelijk talent krijgt een mentor: een senior-medewerker.
- Een uitgebreid protocol voor genderneutrale werving en selectie wordt ontwikkeld.
- Het college benoemt steeds tegelijkertijd twee persoonlijk hoogleraren: een man en een vrouw.
- Zwangerschapsverlof wordt voortaan niet voor vijftig, maar voor honderd procent uit centrale middelen vergoed.
- Bij elke benoeming boven schaal 11 dient een verslag te zijn opgenomen waaruit blijkt welke maatregelen zijn genomen om een vrouw te benoemen.
- In elke wervingstekst voor een leidinggevende functie wordt opgenomen dat de functie in vier dagen kan worden vervuld. Verzoeken tot teruggang in werktijd tot vier dagen worden gehonoreerd.
- Er komt een netwerk voor vrouwelijk OBP.
- De output van wetenschappers wordt op kwaliteit in plaats van kwantiteit beoordeeld: vijf door de kandidaat zelfgekozen publicaties worden bij de beoordelaars ingebracht.
- Extra kosten die gemaakt worden om een vrouwelijke kandidaat te vinden, worden vergoed uit het UT Stimuleringsfonds.
Hoogleraar waterbeheer Suzanne Hulscher aan het woord tijdens een bijeenkomst van het Female Faculty Network Twente begin januari.
