Donderdag 2 juni, metrohalte Edgar Quinet, drie stops na St.Germain des Prés en op loopafstand van Jardin du Luxembourg. De 209 meter hoge zuil van Montparnasse is een winkelcomplex op zich en alleen al daarom nadrukkelijk aanwezig. Peter Heere (28) heeft zijn fiets naast de metro-uitgang neergezet. Dat doet hij wel vaker, met zijn rijwiel de stad in. Een auto? Ach, een aanrijding of een flinke deuk zit in een klein hoekje, de parkeergelden zijn hoog, de plekken schaars. En in sommige delen van de stad is er best fatsoenlijk te fietsen. Zoals deze avond in de Rue Gaité, een voor toeristen nog redelijk onbekend gebied.
Een uur na de kennismaking voegt Bart de Jong zich bij het gezelschap. Hij werkt bij Newell Rubbermaid, een Amerikaanse multinational in plastic producten. Van tuinmeubelen tot kinderspeelgoed. Sorry, hij is wat later, maar de vlucht uit Polen via Denemarken had vertraging. Hij moest in Polen zijn vanwege een klus in Slupsk, in het noorden van het land. Hevige regenval tijdens de tussenstop in Kopenhagen had het tempo uit de reis gehaald. Ja, lange dagen. Dus eerst maar `es een rondje bier en een stukje eten.
Peter Heere (28) vertelt dat hij werkt bij Heineken, dat zijn hoofdkantoor heeft in Rueil-Malmaison/ Nanterre, op een steenworp afstand van La Défense, vanwaaruit in een rechte lijn de Arc de Triomphe is te zien. Controleur de gestion staat er nog op z'n kaartje, maar dat was zijn vorige baan bij de bierbrouwer waar hij nu een jaar of vier werkt. Sinds 2003 is hij financieel analist, met korte lijnen naar de directie.
Net als Bart de Jong studeerde Heere technische bedrijfskunde (1995-2001). In zijn studententijd was hij de landelijk vice-president van de wereldwijde studentenorganisatie Aiesec en onder meer verantwoordelijk voor de Carrièreweken van deze uitwisselingsorganisatie. Het kostte hem een jaar studietijd, maar het was het waard, zegt hij. Het leverde hem veel bestuurservaring op en een hoop nuttige bedrijfscontacten, die hem later van pas zouden komen. Aanvankelijk had hij scheikunde willen studeren, maar het werd de UT vanwege de mogelijkheid `ondernemende activiteiten te ontplooien'. Tijdens zijn studie zat hij bij PIP Advice, het bekende door (steeds wisselende) UT-studenten gerunde consultancybedrijf. Stage liep hij bij Procter en Gamble in Parijs, waar hij in Aiesecverband zijn latere vrouw, een Française van Chinese afkomst, had ontmoet.
Na zijn studie besloot Heere in de lichtstad een baan te zoeken, maar dat viel bitter tegen. `Het Franse bedrijfsleven heeft meer oog voor kandidaten van de Grandes Ecoles dan van de lager aangeschreven Franse universiteiten, laat staan een Nederlandse. Ik merkte al gauw dat het absoluut noodzakelijk was eerst goed Frans te leren en de Franse cultuur met al zijn ins en outs te doorgronden.'
Na vijftig sollicitatiebrieven zonder enig tastbaar resultaat besloot Heere gebruik te maken van zijn contacten die hij had opgedaan in zijn Aiesectijd. Hij belde met Unilever en Heineken. Met de vraag `wat kunnen jullie in Parijs voor me doen?' Dat was een gouden greep. Na een paar gesprekken viel zijn keuze op Heineken, dat na de overname van een bestaande brouwerij, beschikt over 6000 werknemers in Frankrijk. Rueil-Malmaison, een wijk in de periferie van de hoofdstad, dankt zijn bekendheid aan het kasteel van die naam, dat te boek staat als verblijfplaats van Napoleon.
Peter Heere is een van de 300 tot 400 Heinekenwerknemers die door het bedrijf zijn aangemerkt als `young growth potential'. De ambitie is er: Heere zou best binnen een jaar of tien de hoogste financiële man van een landenfiliaal willen zijn. In China bijvoorbeeld, of Nederland. Peter spreekt thuis Frans, na een periode waarin Engels de voertaal was.
We bestellen nog een rondje bier, Heineken dus.
Bart de Jong (ook 28) vertelt dat hij van beroep logistiek manager is. Bij Newell Rubbermaid, sinds april 2004. Het bedrijf is een conglomeraat van merken als Curver, Graco, Parker en Waterman. Het is een typisch Amerikaanse onderneming met een zwaar accent op kostenreductie. De omzet bedroeg in 2004 7 miljard dollar, personeelsbestand wereldwijd: 30.000 werknemers. Bart vertrok direct na zijn afstuderen in april 2002 naar Parijs om er met zijn Franse vriendin te gaan samenwonen. Zijn eerste baan was bij Sagem, een Frans elektronicabedrijf, waar hij -als logisch vervolg op zijn afstudeerichting- in de logistiek zat. Net als Petere Heere ontmoette hij zijn vriendin in Aiesec-verband. De Jong ziet zijn baan als een interessant tussenstation voor een functie waarin hij leiding gaat geven. `Ik wil mensen zien'. Hij spreekt over een lastige bedrijfstak, waar het snijden in de kosten -doel: vijf procent reductie per jaar- core business is. `Het is intellectueel heel uitdagend en cool om een bedrijf weer winstgevend te maken. Kwestie ook van intelligent nadenken. Daar haal je je arbeidsbevrediging uit. Bij TBK leer je analytisch denken, cijfermatig, fact-based. De schaduwzijde is dat het me best zwaar valt, zoals laatst in Brunssum, het management ter plekke te moeten inlichten over het voornemen om het magazijn over te hevelen naar een andere locatie. Wat dus sluiting van dat bedrijf betekent. Met alle ontslagen vandien van vaak mensen die daar al tientallen jaren werken en vergroeid zijn met het bedrijf. Ja, dat knaagt wel aan je geweten. Alles draait om geld, je wordt als het ware in je hoofd geformatteerd om je doelen te halen. Maar ik werk er, dus ik klaag niet. Ik ben vrij loyaal aan Newell, ze zijn goed voor mij, ik voor hun. Maar als je diep in mijn hart kijkt: ik zou best in een non-profitorganisatie willen werken'.
Qua salaris maakt Bart de Jong zich niet zo druk. `Natuurlijk kijk je wel om je heen en zie je dat sommige van je oud-studiegenoten verder zijn, maar dat is dan niet anders. De één rijdt in een dikke auto en woont in een fraai eigen huis, de ander -zoals ik- geeft zijn geld uit aan theater en andere vormen van cultuur, eten, reizen en huur. En die is hoog in Parijs kan ik je verzekeren.' Kopen is ook geen optie: een beetje appartement kost al gauw 5000 euro de vierkante meter. En hypotheekrente-aftrek bestaat er niet.
De Jong en Heere weten dat er vroeg of laat een volgende loopbaanstap komt. Leidinggeven, ja dat willen ze allebei wel.
Een half jaar later, eind november 2006. Hoe staan de zaken? En wat hebben ze gemerkt van de onlusten die de voorsteden van Parijs en andere delen van het land teisterden?
Beiden hebben inmiddels een andere functie. Bart de Jong woont nog in Parijs en heeft binnen Newell Rubbermaid promotie gemaakt. Na een proces van decentralisatie van de logistieke sector van het bedrijf in kleinere eenheden, is hij nu op het gebied van `magazijn' en `transport' de baas van twee merken, Graco (o.a. kinderwagens en autokinderzitjes) en Little Tikes (speelhuizen en glijbanen). Budget: 12 miljoen euro. `Leuk natuurlijk. Het betekent wel dat ik veel meer dan voorheen op reis ben'.
En de onlusten in het land? `Ik merk dat de buitenlandse media de zaken niet steeds in het juiste perspectief plaatsen. Ze vergeten dat er in de eerste zeven maanden van dit jaar al 22 duizend auto's in vlammen opgingen. Wat nieuw is zijn de scholen en andere openbare gebouwen. In het gebied waar wij wonen, hebben we er weinig van gemerkt. Een paar rellen in het centrum, meer niet. Kijk, aan de ene kant: het is absoluut niet normaal dat andermans eigendom in brand wordt gestoken. Het treurigste daarbij is dat de slachtoffers vaak mensen zijn die het ook niet breed hebben. In interviews van de Franse televisie met de relschoppers blijkt ook geen enkele ideologische achtergrond. Maar aan de andere kant had er natuurlijk al lang iets moeten gebeuren aan de situatie in de achterstandswijken. Je ziet nu opeens dat er, als gevolg van het geweld, wel allerlei maatregelen worden getroffen in de sfeer van banen en opleidingen. Met andere woorden, als je maar flink te keer gaat, komt de regering wel in beweging. Dat kan zijn precedenten hebben, vrezen de mensen hier. Sociale conflicten in dit land zijn bepaald niet nieuw. Treinstakingen gaan ook vaak gepaard met allerlei herrie. En de kaping van de Corsicaanse ferry door de vakbonden in het kader van een vermeende privatisering staat nog vers in het geheugen. Maar niet in deze mate. Ik merk in mijn omgeving dat de handelwijze van deze jongeren in de voorsteden onacceptabel wordt gevonden'.
Peter Heere vervolgde zijn loopbaan niet bij Heineken. `De doorgroeimogelijkheden waren in Frankrijk beperkt en door de decentrale organisatie was het moeilijk om binnen Heineken een geschikte baan in een ander land te vinden, ondanks de `growth potential'-status.' Heere vond `een nieuwe uitdaging' bij wat hij noemt `een andere Nederlandse trots', de ABN Amro. Parijs verruilde hij voor Amsterdam, het bier voor de bank. `Wel even wennen', aldus Heere. Binnen de bank werkt hij voor Group Shared Services en is hij verantwoordelijk voor het budgetings-proces. `Een relatief jong bedrijfsonderdeel waar nog veel op te zetten is. `Internationale ervaring en een ondernemende geest komen hier goed van pas.'
Wat die Franse onlusten betreft sluit Heere zich aan bij De Jong: `Veel Fransen verwachten dat de overheid voor alles een oplossing heeft en vergeten daarbij vaak dat hun eigen inzet en initiatief de tegenprestatie moet zijn. Dat zie je terug in bijna alle sociale conflicten en ook in het Franse begrotingstekort (meer dan 1000 miljard euro). De houding `alles moet anders, maar we willen niet veranderen' draagt ook niet bij aan een snelle oplossing van de problemen. Maar het blijft natuurlijk een fantastisch land, zeker als je dit soort culturele achtergronden eenmaal door hebt en je, zoals de rest van de Fransen, de schouders ophaalt als de storm is gaan liggen.'
Peter Heere (links) en Bart de Jong: …in een half jaar kan er veel veranderen…
Menigte verzameld rond een uitgebrande auto in Clichy-sous-bois, een van de voorsteden van Parijs. (foto ANP)
